روابط عمومی سازمان سنجش آموزش کشور
وارد کلاس که میشوم، چهرههای درهم و گرفتۀ بچهها تو ذوقم میزند؛ انگار نه انگار که شروع ترم دوم است و آنها باید یک دنیا شور و نشاط بوده و مصمّم و آماده برای استقبال از یک ترم جدید و یک شروع تازه، سرکلاس نشسته باشند.
میپرسم: چه شده؟ مال باختهها از شما حالشون بهتره !»
یکی از بچهها نفس عمیق میکشد و میگوید: معلومه! اونا شاید امیدی داشته باشن، اما ما » و بعد شانههایش میلرزد و اشکهایش جاری میشود.
راستش را بخواهید، این صحنهای است که کم و بیش من در شروع ترم دوم اکثر سالهای کاریام با آن روبرو بودهام؛ دانشآموزانم که ترم اول به خوبی تلاش نکردهاند، اکنون در آغاز ترم دوم، با ناامیدی و ترس دست و پنجه نرم میکنند؛ دانشآموزانی که تصور میکنند چون تا نیمۀ راه را به خوبی طی نکردهاند، امکان ندارد که در آزمون سراسری موفق شوند و در رشته خوب و مورد علاقۀ خودشان پذیرفته گردند.
در واقع، مشکل اینجاست که این دسته از داوطلبان، زمان خود را صرف فکر کردن به گذشته و غصه خوردن برای چیزی میکنند که برای درست کردن و تغییر دادن آن، قدرتی ندارند، و به جای اینکه برای رسیدن به موفقیت، کمیّت و کیفیت مطالعۀ خود را تغییر دهند، خود را با دیگران مقایسه میکنند؛ مثلاً ساعت مطالعه یا تعداد تستی را که زدهاند، با دیگران مقایسه میکنند و چون حس میکنند، که نسبت به آنها عقب هستند، از تلاش دست بر میدارند و تسلیم شکست میشوند.
ما معتقدیم که اگر تا کنون به درستی درس نخواندهاید، برای موفقیت چندان دیر نشده است و تنها لازم است که از همین امروز، دانشآموز متفاوتی باشید و بدانید که الان زمان شروع شماست؛ فقط خود را با دیگران مقایسه نکنید. بهترین مقایسه افراد، مقایسه هر فرد با خودش است. همین که هفتهای ۲۰ تست بر تعداد تستها یا مثلاً یک ساعت بر ساعات مطالعاتی هفته گذشته خود بیفزایید بهترین نوع مقایسه است. فقط خودتان را به خاطر کوتاهیهای گذشته سرزنش نکنید و بگذارید که به آرامش ذهنی برسید. اکنون به آینده توجه کنید و بیوقفه مطالعه کنید.
برای موفقیت و تمایز پیدا کردن نسبت به رقبای خود، باید در این ماهها تلاش خود را دوچندان کنید و با سرعت بیشتری به پیش روید. باز هم یاد آوری میکنیم که مهمترین رکنها برای موفقیت، این است که با عزم راسخ و اشتیاق سوزان و ایمان به خود و راهی که انتخاب کردهاید، به پیش روید و از مقایسه خود با دیگران خودداری کنید، و این نکته را به خاطر داشته باشید که باید تلاش کنید هر هفته نسبت به هفتۀ قبل خود، پیشرفت داشته باشید.
در انتها نمونهای از سرگذشت افرادی را که طبق تصور دیگران، دیر شروع کرده، اما به موفقیتهای قابل توجهی رسیدهاند، می آوریم.
* رستگار رحمانی، رتبۀ یک گروههای آزمایشی علوم تجربی و زبانهای خارجی و رتبۀ 44 گروه آزمایشی هنر سال 88، دیپلم ریاضی داشت. وی فرزند خانوادهای ۱۰ نفره است که پدرش کارگر ساختمان و مادرش خانهدار است و اهل محله بهداری از شهر مرزی جوانرود با جمعیتی بالغ بر ۵۰ هزار نفر است. او پس از پایان خدمت سربازی، با چهار ماه فرصت مطالعه، موفق شد که با شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۸۸، رتبه اول کشوری را در دو گروه آزمایشی علوم تجربی و زبانهای خارجی از آن خود کند. وی دربارۀ نحوۀ مطالعۀ خود میگوید: از اول بهمن، روزی هفت تا هشت ساعت مطالعه داشتم. بعد از ایام عید این میزان مطالعه به روزی هشت تا ۱۰ ساعت رسید و در آستانۀ کنکور نیز روزی ۱۲ تا ۱۳ ساعت مطالعه داشتم. اساس کار را بر سه دوره مطالعه دروس پیشدانشگاهی و سال دوم دبیرستان در مرحله اول، دروس پیشدانشگاهی و سال سوم دبیرستان در مرحله دوم، و جمعبندی قرار دادم.
رستگار رحمانی، پس از گذشت چند سال از دیپلم، خود را برای آزمون سراسری آماده کرد و مکان مطالعهاش برای کنکور، یک انباری کوچک بود؛ زیرا معتقد بود که کسب رتبه برتر کنکور، به شرایط و امکانات خاصی نیاز ندارد، بلکه پشتکار و تلاش فرد را میطلبد. گفتنی است که وی در حال حاضر، رزیدنت مغز و اعصاب بیمارستان امام خمینی (ره) است.
* پاول تسنر» مدیر عامل و یکی از مؤسسان شرکت پالپ ورکز است. کار این شرکت، تولید جایگزینی بازیافت شدنی برای کیسههای پلاستیکی، با استفاده از زبالههای کاغذی و گیاهی است. نکتۀ جالب در مورد شرکت پالپ ورکز، این است که وی این شرکت را در ۶۶ سالگی تاسیس کرده است! در جایی پاول میگوید که با کسانی در حال رقابت بود که سن و سالشان از کفشهای او کمتر بود! با این حال، او خسته نمیشود، تلاش میکند و نهایتاً میتواند شرکتش را به یک شرکت موفق و مطرح در این زمینه مطرح نماید. وی در یکی از سخنرانیهای خود میگوید: گاه پیامهایی را از افراد میگیرم که مضمون آن این است: من الان ۳۰ سال دارم و فکر میکنم که دیگر برایم دیر شده است برنامهنویسی یاد بگیرم. چه کار کنم؟» از نظر من، تعداد کارهایی که واقعاً برای آنها دیر میشود، خیلی کم و انگشت شمار است؛ به خصوص یاد گرفتن. هیچ وقت برای آموزش، دیر نیست
* جوزف کنراد»، نویسندۀ مشهور انگلیسی، تا بیست سالگی حتی انگلیسی هم بلد نبود و تا 39 سالگی نویسنده هم به حساب نمیآمد و به عنوان بازرگان دریایی کار میکرد. وی در 39 سالگی تصمیم گرفت که به حرف دلش گوش کند و به دنبال علاقهاش برود؛ پس، بدون آنکه از سن و سال خود یا رقیبهایش بترسد، شروع به نوشتن کرد و به عنوان یکی از موفقترین و مشهورترین نویسندههای انگلیسی در خاطرهها ماند؛ کاری که بسیاری از انگلیسی زبانها نتوانستند مشابه آن را انجام دهند؛ چون اسیر محدودیتهای کاذب شدند و شجاعت دنبال کردن رویاهایشان را نداشتند.
* هارلند سندرز »کسی بود که در سن ۶۲ سالگی، برند معروف Kfc را بنیان نهاد و بعد از 12 سال آن را به ارزش ۲ میلیون دلار فروخت. قبل از تاسیس کیافسی، هارلند بهعنوان وکیل، اپراتور پمپ بنزین، کارگر راهآهن و . کار کرده بود!
* آنا مُزز» که بیشتر او را با نام مادر بزرگ مُزِز» صدا میزنند، در ۷۸ سالگی شروع به نقاشی کرد. در سال ۲۰۰۶ یکی از شاهکارهای او به قیمت 2/1 میلیون دلار به فروش رفت! جالب است بدانید که او قبل از این، خانهدار بود و کشاورزی میکرد.
میخواهیم بگوییم که آنچه یک فرد برای موفقیت نیاز دارد، روحیۀ خوب و استقامت در مسیر است؛ این چیزی است که اگر نداشته باشیم، حتی اگر یک جوان ۱۸ ساله هم باشیم، باز کاری از ما ساخته نیست.
یکی از دروس عمومی مهمی که نقش تعیین کنندهای در رتبه کنکور شما داوطلبان عزیز در هر یک از گروههای آزمایشی دارد، زبان انگلیسی است. میزان علاقه به آن و یادگیری زبان در بین داوطلبان کنکور، متفاوت است. بسیاری از داوطلبان، به خاطر علاقه به این درس، و بسیاری دیگر، به دلیل اینکه این درس نقش مهمی در کسب رتبه مورد نظر آنها دارد، زبان را در کنکور خوب پاسخ میدهند و به همین دلیل، کار برای دسته دیگری از داوطلبان که تسلّط چندانی به زبان انگلیسی ندارند، دشوارتر میشود؛ به خصوص، با توجه به آنکه در سالهای اخیر، اهمیت خاصی به این درس از سوی خانوادهها داده میشود، بیشتر والدین سعی میکنند که با فرستادن فرزندانشان به کلاسهای زبان، به یادگیری زبان انگلیسی آنها کمک کنند. با توجه به اینکه در سالهای اخیر، بیشتر داوطلبان در این درس، درصد بالایی (60 تا 70 درصد) از سؤالات را به طور صحیح پاسخ میدهند، کسب درصد حداقل در این درس، لازم است، و برای پیشی گرفتن از دیگران، باید به کسب درصدهای بالاتر هم فکر کنید.
البته هنوز هم زبان انگلیسی، یک درس نسبتاً دشوار برای بسیاری از داوطلبان محسوب میشود و علت آن هم این است که سؤالات این درس در سالهای اخیر به سبک جدیدی طرح میشود؛ بدین صورت که از مباحث حفظی کاسته شده و مباحث مفهومی بیشتری در آن مطرح میشود؛ از طرف دیگر، داوطلبان ذهنیت درستی نسبت به این درس ندارند و آن را به صورت پیوسته در برنامه مطالعاتی خود قرار نمیدهند یا روش مطالعه درست و اصولی را در مطالعه این درس در پیش نمیگیرند. نکته دیگر اینکه زبان انگلیسی در دفترچه سؤالات دروس عمومی، بعد از دروس دیگر میآید و مسایلی مانند کمبود وقت و . میتواند بر میزان پاسخگویی داوطلبان به آن، تاثیر گذارد.
قبل از اینکه به نحوه مطالعه این درس برای کنکور بپردازیم، لازم است شما عزیزان بدانید که از درس زبان در کنکور 25 سؤال مطرح میشود که 10 سؤال آن گرامر و واژگان، 10 سؤال آن درک مطلب و 5 سؤال آن مربوط به متن بسته یا متن کلوز» است. اگر مباحث لغات و گرامر را مباحث حفظی و بقیه را مفهومی درنظر بگیریم، میبینیم که 40 درصد سؤالات از مباحث حفظی و بقیه از مباحث مفهومی، مهارتی، درک مطلب و احتمالاً خارج از مباحث کتاب طرح میشود؛ پس اگر قصد دارید که در کنکور، درصد خوبی را در درس زبان انگلیسی کسب کنید، حتماً به این نکته دقت کرده و با توجه به توان خود، به رفع ضعفها یا تقویت پایههای خود در این درس بپردازید.
تا میتوانید لغت بخوانید
برای پاسخگویی به سؤالات انگلیسی در کنکور، شما داوطلبان عزیز باید دو رکن اساسی آن، یعنی لغات و گرامر را به خوبی و به طور صحیح مطالعه کنید. شما با مطالعه صحیح و یادگیری اصولی این دو رکن، علاوه بر تضمین موفقیت در آزمون سراسری، برای تسلّط بر این زبان قدم بزرگی نیز بر خواهید داشت. همچنین با توجه به اینکه دانستن معنی لغات و عبارات، لازمه پاسخگویی به تمام سؤالات (چه سؤالات مربوط به لغات و چه سؤالات مربوط به گرامر) است و از طرف دیگر، قسمت اعظم سؤالات دربارة معنی لغات و عبارات (تقریباً 80 درصد سؤالات از معنی لغات و عبارات و 20 درصد از گرامر است) خواهد بود، اهمیت مطالعه لغات، بیشتر مشخص میشود.
این بحث که در سؤالات کنکور درس زبان انگلیسی، مخصوصاً در بخش متون، لغاتی خارج از کتاب های درسی هم استفاده میشود مسالهای است که خیلی از دانشآموزان را نگران میکند؛ ولی چندان نگران این موضوع نباشید؛ زیرا برای پاسخ به آن سؤالها، نیاز بسیار ناچیزی به مطالعه خارج از کتاب دارید؛ به علاوه اینکه اگر شما دامنه لغت خود را گسترش دهید، با لغتهایی که معنی آنها را میدانید، میتوانید گاهی به راحتی و گاهی به طور احتمالی، معنی برخی از لغاتی را که قبلاً ندیدهاید، حدس بزنید.
حتماً از خود میپرسید که چگونه یادگیری خود در قسمت لغات انگلیسی را بالا برده و آن را تقویت کنیم. سعی کنید که همزمان با شروع مطالعه یک درس، کلمات را از همه جای درس (تمرینها، متنها، زیرنویسها، جدولها و) استخراج کنید و معنی آنها را با توجه به متن از فرهنگ لغت درآورید. راههای متفاوتی وجود دارد که شما بتوانید معنی یک لغت را مدت زمان بیشتری از حفظ داشته باشید. علاوه بر تکرار معانی لغات، شما میتوانید آنها را در جدولهایی بنویسید که هر جدول، شامل گروهی از کلمات باشد که به نحوی در یک زمینه دارای اشتراک هستند؛ مثلاً: کلمات همشکل را در یک جدول بنویسید (bind، bond، bund، band، bound، یا bird، bread، braid، bride، breed و .). کلمات مترادف را نیز در یک جدول بنویسید (mediate،intervene، interpose، reconsiliate، interfere و .). کلمات با یک پیشوند را هم در یک جدول بنویسید (degenerate، decompose، deflate، deviate و .). همچنین کلمات با یک مضمون (theme) مانند جدول مربوط به میوهها، جانوران، گیاهان، زمانها، مکانها و . را نیز در یک جدول بنویسید.
سعی کنید که جدول خود را با سه ستون طراحی کنید که یک ستون آن مربوط به کلمه و یک ستون برای معنی فارسی آن کلمه باشد و در ستون دیگر نیز یک جمله بنویسید (بهتر است که این جمله را خودتان بسازید یا برای ساختن آن، از کتاب یا فرهنگ لغت زبان انگلیسی استفاده کنید). برای اینکه دامنه لغت خوبی داشته باشید و بتوانید در کنکور به سؤالات درس زبان به خوبی پاسخ دهید، صرفاً به لغات پایانی درس اکتفا نکنید. همچنین در نوشتن لغات و معنی آنها خیلی وسواس به خرج ندهید؛ ضمن اینکه کلمات خیلی ساده هم را وارد جدول نکنید. لازم نیست که هر جدول شامل تعداد کلمات زیادی باشد. کامل شدن این جدولها به صورت تدریجی و همراه با مطالعه کتاب صورت میگیرد؛ مثلاً شما در درس یک، جدولی را ایجاد کردهاید که یک یا دو کلمه در آن قرار گرفتهاند؛ اما در درس هشت یا نه، چند کلمه دیگر هم به آن اضافه میکنید. چون نمیتوانید همه لغات را در جدولها قرار بدهید، باید یک جدول با عنوان other words» یا unsubjected words» نیز داشته باشید تا لغات مذکور را (که برای آنها وجه اشتراک پیدا نکردهاید) در آن بنویسید. نگران نباشید که لغات زیادی را در این جدول مینویسید. تنها به تکرار کلمات اکتفا نکنید و برای یادگیری عمیق کلمات، بین آنها و مطالب موجود در حافظه نیز به نحوی ارتباط برقرار کنید. سعی کنید که کلمات را در قالب تصاویر، جملات، آهنگها، رفتارهای روزمره جالب و خنده دار و . در حافظه ثبت کنید؛ مثلاً اگر میخواهید که معنیfig (انجیر) در ذهنتان ثبت شود، pig را تصور کنید که fig میخورد، و یا به فردی فکر کنید که chess بازی میکند و در همان حال cheese میخورد!
پس از اتمام هر ساعت مطالعه زبان (واژگان، گرامر و تست)، یک کلمه را بهعنوان کلمه روز انتخاب کنید و آن را در تقویمی (در همان روز) یادداشت کنید. سعی کنید که به این کلمه، کمی بیشتر از دیگر کلمهها بها دهید و در مورد آن بیشتر فکر کنید. انتخاب کلمه روز، کاملاً بستگی به سلیقه شما دارد. فقط کلمهای را انتخاب کنید که به دلایلی میخواهید آن کلمه را سریعتر یاد بگیرید یا اینکه مطمین شوید که برای مدت زیادی در ذهنتان خواهد ماند.
پس از مطالعه چندین درس و تهیه تعدادی از جدولها (تقریباً 200 تا 300 کلمه)، ساعت مطالعه مختص به واژگان را به سه بخش (طبق بخش زیر) تقسیم کنید:
1- در یک قسمت مانند قبل، کتاب را مطالعه و جدولها را تهیه یا کامل کنید. فراموش نکنید که مرور جدولها، مهمترین کاری است که شما باید برای ماندگاری و حفظ لغات در ذهنتان انجام دهید.
2- برای ماندگاری بیشتر و بهتر لغات میتوانید از جعبه یادگیری لایتنر» استفاده کنید. گرچه بسیاری از داوطلبان کنکور و دانشآموزان، یادگیری با این روش را وقتگیر میدانند، اما اگر به این شیوه عمل کنید، مطمین باشید که نتیجه بهتری خواهید گرفت.
3- در قسمت دیگر، تنها به خواندن متون انگلیسی بپردازید. هدف از ایجاد این بخش، کسب تجربه به منظور خواندن سریع متون انگلیسی است. شما باید با وجود مشاهده کلمات ناآشنا، مفهوم متن و جملات را درک کنید و حتی با توجه به معنی جملات و مفهوم کلی متن، معنی کلمات جدید را حدس بزنید.
برای یادگیری گرامر در برنامه درسی، وقتی را اختصاص دهید
یکی دیگر از بخشهای زبان، که میتوانید با یادگیری آن در آزمون این درس نمره خوبی کسب کنید، گرامر است. مفیدترین روش برای مطالعه و یادگیری گرامر، خواندن گرامرهای ذکر شده در کتابهای درسی و نوشتن یک خلاصه کلی از آنهاست. در این خلاصهبرداریها میتوانید برای به خاطر سپردن مؤثرتر، با استفاده از خلاقیت ذهنتان، جملات یا کلماتی را به صورت رمزی ایجاد کنید و با به خاطر آوردن این جملات و کلمات رمزی، گرامرهای مورد نظر را نیز به یاد بیاورید؛ مثلاً ترتیب قرار گرفتن صفات در جمله قبل از اسم را میتوانید به این طریق به خاطر بسپارید.
با این همه، تنها خواندن و خلاصهبرداری کردن از گرامرها (حتی اگر به بهترین شکل انجام گیرد)، به هیچ عنوان کافی نیست. شما باید برای درک و یادگیری عمیق گرامرها، تا میتوانید تمرینهای کتاب درسی (و کتابهای غیردرسی) را حل کنید. ضمناً سعی کنید که جواب تمرینها را در کتاب یادداشت نکنید تا بتوانید در مطالعات بعدی نیز خود را تست کنید.
برای هر هفته نیز یک گرامر را انتخاب کنید و سعی کنید که در طول هفته، خیلی خوب آن را یاد بگیرید، با کمک آن جمله بسازید، در کتابهای درسی آن را مطالعه کنید و در درک مطلبهایی که در آن هفته میخوانید به دنبال آن بگردید.
دقت و سرعت، لازمه درک مطلب
بخش دیگری از درس زبان انگلیسی، که در کنکور از آن سؤال طرح میشود، درک مطلب است. مهمترین نکته در درک مطلب، به کارگیری هم زمان سرعت و دقت است. ممکن است که داوطلبی، دامنه لغت خیلی خوبی داشته باشد، اما در آزمون سراسری نتواند به خوبی به سؤالات درک مطلب پاسخ دهد؛ زیرا سرعت لازم برای خواندن متن و درک معنی اصلی آن را ندارد. در درک مطلبها ابتدا یک نگاه کلی و گذرا در حد 1 تا 2 دقیقه به متن ارایه شده و سؤالات انداخته و سپس متن را بخوانید و سعی کنید، با توجه به نگاه گذرایی که به سؤالات انداختهاید، زیر نکات مهم آن را خط بکشید. در پاسخدهی به سؤالات طرح شده از متن، ابتدا به سؤالات Vocabulary پاسخ دهید و سپس اگر سؤالی از ارجاع ضمیر وجود داشت به آن، و بعد هم به سؤالات مفهومی، که از ایده کلی متن پرسش کردهاند، پاسخ دهید. اگر فکر میکنید در زمانی که دارید نمیتوانید به همه درک مطلبها این گونه پاسخ دهید، ابتدا به سراغ سؤالات لغات و ارجاع ضمیر درک مطلبها بروید و بعد، اگر وقت داشتید، بقیه سؤالات را پاسخ دهید. دقت داشته باشید که برای پاسخ به سؤالات لغت درک مطلبها، شما نیازی به خواندن متن ندارید.
با تستزنی، خود را محک بزنید
یکی از کارهای بسیار مهمی که باید در درس زبان انجام دهید، این است که با تستزنی در این درس، خود را محک بزنید. یکی از اهداف تمرین تستزنی، شناخت نقاط ضعف و قوت است؛ به طوری که شما متوجه شوید در کدام قسمت از سؤالات (گرامر، درک مطلب و.) قوی و در کدام قسمت ضعیف هستید تا بعداً با توجه به آنها به سؤالات پاسخ دهید. برای این منظور در ابتدا تستزنی را به صورت تستهای تمرینی و بدون در نظر گرفتن زمان انجام دهید؛ اما وقتی میزان مطالعهتان زیاد شد و به ایام پس از عید رسیدید، تستزنی سرعتی را در برنامه خود قرار دهید. برای هر ساعت مطالعه مختص تستزنی، یک آزمون انگلیسی تهیه کنید. در این زمینه میتوانید از آزمونهای مشابه کنکور یا آزمونهای سراسری گذشته استفاده کنید (البته آزمونهای سراسری گذشته، برای زمانی است که اکثر مطالب را مطالعه کردهاید). ضمناً هرگز از تستهای طبقهبندی شده موضوعی (مثلاً صد تست پشت سرهم در مورد ضمایر و) استفاده نکنید. در هر آزمون، این احساس را در خود ایجاد کنید که سر جلسه آزمون سراسری هستید؛ بنابراین، زمان را کنترل کنید. با پیشرفت مطالعه و تمرین باید زمان پاسخگویی به سؤالات کاهش یابد. در انتهای هر آزمون، نکات جدید گرامری و همچنین کلمات ناآشنا و جدید را، که در هنگام مطالعه به آنها برنخورده یا به آنها توجه نکرده بودید، مشخص کرده و آنها را یادداشت کنید تا در ساعت مطالعه مختص واژگان یا گرامر، این موارد را نیز مطالعه کنید.
با توجه به نکاتی که در بالا به آن اشاره شد، به عنوان یک داوطلب، این شما هستید که باید به این نتیجه برسید و بدانید که بهترین شیوه مطالعه زبان انگلیسی در ایام آمادگی کنکور، برای شما کدام شیوه است؛ زیرا این موضوع، یادگیری شما را آسانتر میکند؛ اما پیشنهاد ما این است که ابتدا گرامر هر درس را مطالعه کنید و سپس 20 تست گرامر مربوط به آن را پاسخ دهید و اشکالات خود را بررسی و تحلیل کنید و پس از آن به سراغ Reading درس بروید. همچنین پاراگراف اول را یک بار بخوانید و سعی کنید که معنی و مفهوم آن را دریابید و بعد از آن، سعی کنید معنی کلماتی را که نمیدانید، با توجه به نشانهها و به کارگیری روشهای مختلف، از خود متن حدس بزنید؛ البته انجام این کار درباره تمام کلمات، ممکن نیست؛ بنابراین، معنی کلماتی را که نمیتوانید از متن دریافت کنید، با مراجعه به یک فرهنگ واژگان فراگیرید. در حین مطالعه هر پاراگراف نیز به ارتباط جملات، مرجع ضمایر و حتی گرامر آن درس یا درسهای قبلی، توجه فراوانی داشته باشید. همچنین بعد از مطالعه هر پاراگراف، سعی کنید که مفهوم و منظور اصلی آن پاراگراف را در یک یا دو جمله انگلیسی یا فارسی خلاصه کنید و در پایان آن بنویسید. انجام این کار نشان میدهد که آیا آن پاراگراف را درست فهمیدهاید یا خیر؛ سپس به انجام تمرینهای آن درس بپردازید و در تمام این مدت، یادداشتبرداری از لغات سخت را فراموش نکنید و وقتی را برای حفظ کردن آنها نیز در نظر بگیرید.
به این نکات نیز توجه کنید:
· حتماً کلِ هر دو کتاب یازدهم و دوازدهم را با دقت بخوانید و لغتهای مهم آنها رامشخص کنید و سپس مطالب مربوط به گرامر را از هر دو کتاب درآورید و در جایی جداگانه بنویسید و هر چندوقت یک بار، آنها را مرور کنید.
· برای حفظ لغات باید به طور کامل هر جمله را بخوانید و آن را معنی کنید و معنایکلمه مورد نظر را در جمله حدس زده یا پیدا کنید و بعد، با مراجعه به معنی درس،پاسخ خود را بررسی کنید
· تمام بخشهای کتاب زبان، از جمله لغات، متنها، صورت و پاسخ تمرینها و . را باید بخوانید و لغاتش را درآورید؛ نه اینکه فقط به لغات آخر هر درس اکتفا کنید.
· تمام تمرینها را حل کنید.
· سعی کنید که لغتها را با یک یا چند مترادف انگلیسی یاد بگیرید.
· تستهای زبان را به صورت در هم بزنید، نه طبقهبندی شده.
· در هنگام زدن تست، چه گرامر باشد، چه درک مطلب و چه لغت، صورت تست و گزینهها را معنی و از لغات جدید فیش برداری کنید.
· صحبت کردن در کلاس با همکلاسیها یا در خانه با یکی از افراد تحصیل کرده به زبان انگلیسی، دشوار، ولی بسیار مفید خواهد بود.
· در وقتهای تلف شده (اتوبوس، مترو، مطب پزشک یا صفهای مختلف) لغات فیش برداری شده زبان را بخوانید.
· مشاهده فیلمهای انگلیسی زیرنویسدار، کمک مؤثری به یادگیری بهتر شما خواهد کرد.
داوطلبان علاقهمند به زبان انگلیسی، فقط به شرکت در گروه آزمایشی زبانهای خارجی آزمون سراسری اکتفا نکنند؛ بلکه حتماً در رشته اصلی خود و در کنار آن در کنکور گروه آزمایشی زبانهای خارجی هم شرکت کنند؛ چرا که ظرفیت پذیرش و تنوع رشته در این گروه آزمایشی، بسیار پایین است.
10- اگر قواعد عربی را درس به درس نمیخوانید و آنها را نهاآبه صورت موضوعی مطالعه میکنید، حتماً سعی کنید که درسهای کتاب را نیز در زمان خود مطالعه کنید.
بچهها در روزهای تعطیل، زمان بیشتری را هدر میدادند؛ برای مثال، صبحها دیرتر از خواب برمیخاستند و شبها زودتر کتاب درسی را کنار میگذاشتند؛ به خصوص روزهای پنجشنبه، وقتهای تلف شده چشمگیرتر بود
گام هفتم: ریلکسیشن» میتواند در به خاطر آوردن مطالب، به خصوص وقتی دچار اضطراب شدهای، بسیار مفید باشد. برای ریلکسیشن، لازم است که چشمهایت را ببندی و بدنت را به ترتیب از سر تا نوک انگشتان پا آرام و رها کنی. ماندن در حالت ریلکسیشن میتواند بین 3 تا 10 دقیقه به طول انجامد. دقت کن که در این مدت، قرار نیست که بخوابی؛ بلکه اعضای بدن و ذهنت آرام و رها میشوند تا بتوانی مطالب آموخته شده را بهتر به خاطر بیاوری یا برای فراگیری مطالب جدید آماده شوی.
10- اگر قواعد عربی را درس به درس نمیخوانید و آنها را نهاآبه صورت موضوعی مطالعه میکنید، حتماً سعی کنید که درسهای کتاب را نیز در زمان خود مطالعه کنید.
کارنامه نهایی آزمون آزمایشی سنجش مورخ 30 آذر
کارنامه نهایی آزمون آزمایشی سنجش مورخ ۲ آذر
کارنامه نهایی آزمون آزمایشی سنجش مورخ ۱۱ آبان
کارنامه نهایی آزمون سوم تابستانه سنجش مورخ ۹ شهریور
کارنامه نهایی آزمون آزمایشی دوم تابستانه سنجش مورخ ۱۹ مرداد
کارنامه نهایی آزمون آزمایشی اول تابستانه سنجش مورخ ۲۹ تیر
روابط عمومی سازمان سنجش آموزش کشور
درس زبان و ادبیات فارسی، یکی از مهمترین دروس عمومی در آزمون سراسری است. این درس، برخلاف دو درس عمومی دیگر، یعنی زبان انگلیسی و عربی، در برگیرنده زبان رسمی ماست؛ زبانی که با آن با یکدیگر صحبت کرده و ارتباط برقرار میکنیم؛ اما اهمیت این درس، جدای از ضریب بالای آن (ضریب 4)، در مقایسه با دیگر دروس عمومی، به تنوع مباحث و موضوعاتی برمیگردد که در بیست و پنج سؤال مطرح شده از داوطلبان خواسته میشود. سؤالات زبان و ادبیات فارسی در آزمون سراسری در یکی دو دهه اخیر، نسبت به گذشته، از حیث شکلی و محتوایی، تغییراتی اساسی کرده و این تغییرات، سبب دشوارتر شدن سؤالات و مفهومی شدن آنها شده است؛ به گونهای که بدون تسلّط خوب بر مفاهیم و موضوعات کتابهای زبان و ادبیات فارسی و دقت و تامل در برخی از جزییات آنها، نمیتوان نتیجه رضایت بخشی در این درس کسب کرد. اهمیت دیگر درس ادبیات در این است که اولین درس دفترچه آزمون عمومی است و خوب یا بد تست زدن در این درس، میتواند تاثیر زیادی بر روحیه داوطلب بگذارد.
سؤالات زبان و ادبیات فارسی در آزمون سراسری، جز دو بخش لغت و تاریخ ادبیات، که سؤالات آن ارتباط مستقیمی با کتاب درسی دارد، در دیگر بخشها (املاء، آرایههای ادبی، زبان فارسی و قرابت معنایی)، ارتباط صد درصد مستقیمی با کتاب درسی ندارد و مواد آن بعضاً از کتابهایی به غیر از کتابهای درسی انتخاب میشود. بودجهبندی این سؤالها به این ترتیب است:
1) لغت: دو تا سه سؤال، به معنی لغت اختصاص دارد. برای پاسخگویی به سؤالات این بخش، دانشآموزان، علاوه بر تسلّط کامل به واژهنامههای کتابهای ادبیات پایههای مختلف، باید با معانی برخی از واژههای مهم، که در واژهنامهها نیامده است نیز آشنا باشند.
2) املاء: از مبحث املاء، معمولاً دو سؤال طرح میشود. در این بخش، متنی خارج از کتابهای درسی انتخاب میشود؛ امّا لغاتی که در این متنها غلط املایی محسوب میشوند، به گونهای در کتابهای درسی وجود دارند. آشنایی با لغات مهم املایی کتابهای زبان و ادبیات فارسی، شرط پاسخگویی به سؤالات املاء است.
3) زبان فارسی: از این بخش معمولاً پنج تا شش سؤال مطرح میشود. شمارش واج، تکواژ و واژه، ساختمان واژه، مباحث متعدد گروه اسمی، جملههای چند جزیی و ویرایش، عمده مباحثی است که در این چند سال از آنها سؤال طرح شده است. از مباحثی دیگر، چون فرایندهای واجی، کلمات دخیل، شیوه بلاغی و تشخیص اضافههای تشبیهی و استعاری نیز در آزمون سراسری سؤالاتی طرح شده است. برای پاسخگویی به سؤالات زبان فارسی، علاوه بر مطالعه کتاب درسی و حل تستهای سراسری، مطالعه کتابهای کمک آموزشی نیز توصیه میشود.
4) تاریخ ادبیات: سه سؤال از پرسشهای این آزمون به تاریخ ادبیات اختصاص دارد. برای پاسخگویی به سؤالات این بخش، باید درآمدهای آغازین فصلهای کتابهای ادبیات فارسی، نکات تاریخ ادبیاتی آغاز درسها و اعلام ادبیات فارسی کتابها را به دقت مطالعه کرد.
5) آرایههای ادبی: از مبحث آرایه، سه سؤال مطرح میشود. از آنجایی که ابیات و شواهد سؤالات آرایههای ادبی، اکثراً خارج از کتابهای درسی است، در نهایت، درک و شناخت عمیق هر یک از آرایهها و تشخیص آنها در ابیات خارج از کتابهای درسی، شرط پاسخگویی به سؤالات این بخش است. بهتر است که شما داوطلبان رشتههای غیر علوم انسانی نیز، با مباحث و موضوعات آرایههای ادبی، در حد کتاب آرایههای ادبی علوم انسانی آشنا شوید.
6) قرابت معنایی و تناسب مفهومی: هشت تا نه سؤال به قرابت معنایی اختصاص دارد. در این بخش، معمولاً بیت یا عبارتی از کتاب درسی انتخاب و ابیاتی خارج از کتابهای درسی در گزینهها درج میشود؛ در این حال، داوطلب باید به تناسب و اشتراک مفهومی این ابیات پی ببرد و گزینه درست را انتخاب کند. درک عمیق مفاهیم کتابهای درسی ادبیات و تشخیص این مفاهیم در ابیات و عبارات خارج از کتاب، شرط پاسخگویی به سؤالات این بخش است. داوطلبان عزیز باید توجه داشته باشند که یک مفهوم و مطلب را میتوان به شکلهای گوناگون بیان کرد.
الف) معنای لغات و اصطلاحات و املاء لغات
برای تقویت این قسمت، درسها و متنهای ادبی را بخوانید و به معانی لغات و اصطلاحات و کنایههایی که در آنها به کار رفته است، نیز توجّه کنید. برای یافتن معانی لغات، حتماً از قسمت واژهها و اعلام در انتهای کتاب استفاده کنید و تنها به توضیحات مدرّسان و معلمان یا اطّلاعات شخصیتان اکتفا نکنید. همچنین معانی گوناگون یک واژه را یاد بگیرید.
درسهایی را که جمله های آنها سخت تر است، با دقّت بیشتری بخوانید و سطر به سطر آنها را معنی کنید و از اصطلاحات، کنایهها و . که در آنها به کار رفته است، غافل نشوید. درسها را به گونهای مورد مطالعه قرار دهید که اگر سؤالاتی با عنوان درک مطلب از آن درسها مطرح شد، توانایی پاسخگویی به آن سؤالات را داشته باشید (درک مطلب، گونهای سؤال است که در مورد مفهوم متن و منظور نویسنده از کاربرد جملهای خاص، از شما پرسش میکند).
اشعار را بخوانید و آنها را معنی کنید. در اشعار به آرایههای ادبی، کنایهها و استعارهها توجّه کنید. معانی اشعار را بیت به بیت مطالعه کنید. توجّه داشته باشید که درک عمیق معانی اشعار، بسیار مهم است؛ چون در آزمون سراسری سالهای اخیر، به اشعار و کشف ارتباط میان آنها توجّه ویژهای شده است. برای حفظ کردن لغات و اصطلاحات، میتوانید از دو روش زیر در هنگام مطالعه و یادگیری، استفاده کنید:
روش اوّل: استفاده از کلمات هم خانواده است؛ مثلاً، برای حفظ معنی کلمه مقیم» ببینید که چه کلمه هم خانوادهای از آن را میشناسید (اقامت کننده) و به کمک آنها کلمه مورد نظر را فرا گیرید (مقیم یعنی اقامتکننده؛ کسی که در مکانی مسکن گزیده است).
روش دوم: تداعی معانی است. در این روش، ببینید که واژه یا لغت مورد نظر در ذهن شما چه معنایی را تداعی میکند؛ مثلاً کلمه مهد» شما را به یاد کلمه مهد کودک میاندازد که به معنی محل نگهداری کودک است؛ بنابراین، مهد به معنی محل نگهداری و گهواره است. شما در اینجا معانی کلمات ناآشنا را با کلماتی که برای ذهن شما آشنا هستند، پیوند میزنید. مثال دیگر، کلمه محظوظ» است که شما را به یاد حظ کردن (به معنی بهرهمند شدن) میاندازد؛ پس، محظوظ به معنی بهرهمند شده» است.
سعی کنید که با استفاده از این روشها و خلاقیّت، علاوه بر اینکه مطالب را بهتر به حافظه میسپارید، مطالعه درس ادبیّات را نیز برای خودتان شیرینتر کنید؛ مثلاً وقتی معنی لغات را حفظ میکنید، کمی چاشنی خندهدار به ذهن خود هدیه کنید تا هم از حالت خشک صرف یادگیری لغت بیرون آید و هم یادگیری آسانتر شود. میتوانید از میان لغات سخت، لغت هفته انتخاب کنید و در طی هفته که ادبیات دارید به آن لغت توجه خاص داشته باشید. میتوانید علاوه بر استفاده از جعبه لایتنر» از چسباندن لغات بر در و دیوار نیز برای یادگیری بهتر آنها استفاده کنید. اگر از جعبه لایتنر» استفاده میکنید، روی فیشهای این جعبه میتوانید معانی اصطلاحات و واژهها و عبارات مهم و حتی معانی ضربالمثلها یا کنایهها و استعارهها را نیز یادداشت کنید؛ علاوه بر این، به لغاتی که مشابه همدیگر هستند نیز توجه کنید و آنها را روی یک فیش یادداشت کنید.
برای تقویت این قسمت از ادبیات، کارهای زیر را حتماً انجام دهید:
1ـ حتماً لغات و اصطلاحات مهم کتابهای درسی را با رنگهای مختلف مشخص کنید.
2ـ لغتهای مهم املایی یا معنایی را پس از مشخص کردن در کتاب، در خلاصه خود وارد کنید.
3ـ سعی کنید که هفتهای 5/1 تا 2 ساعت در زمانهای مختلف (مثلا سه روز، روزی سی دقیقه) لغات ادبیات را مرور کنید.
4- لغات انتهای کتاب را هرگز فراموش نکنید و حتماً آنها را هم با دقت زیادی مطالعه کنید.
5- سعی کنید که حتماً درسهای گروه کلمات املایی زبان فارسی را با دقت زیادی مطالعه کنید و آنها را یاد بگیرید.
ب) تاریخ ادبیات
این قسمت از کتاب ادبیّات، که به زندگی شاعران و نویسندگان اشاره میکند و در آنها موضوعاتی مانند: سال تولد و فوت، محل تولد، نام آثار آنان و محتوای آنها و به طور کلی هرگونه اطلاعاتی را درباره آنها مطرح میکند، به خاطر تعداد زیاد نویسندگان و شاعران، که در کتاب ادبیّات مطرح شده است، بیشتر امکان دارد که فراموش شود؛ پس این قسمت از درس ادبیات، به صورت اساسی، نیاز به حفظ کردن دارد. برخی از داوطلبان با حفظ کردن این مطالب مشکل دارند و زود مطالب این بخش را فراموش میکنند؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشید که برای کسب یک درصد قابل قبول در درسی که بیشتر داوطلبان در آن، نمره خوبی را کسب میکنند، انجام این کار، بسیار مهم است؛ با این همه، کارهایی وجود دارد که انجام آنها فراموشی را کاهش میدهد. در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1ـ حتماً مطالب مورد نیاز تاریخ ادبیات را دستهبندی کنید. این کار میتواند به صورت قرنهای مختلف یا موضوعی یا هر طور که خودتان میخواهید، انجام پذیرد. این عمل باعث میشود که مطالب را دیرتر فراموش کنید. حتماً تاریخ ادبیات را در خلاصه خود به صورت دستهبندی شده بنویسید؛ یعنی علاوه بر اینکه در مورد یک شخص، قرن، نام کتاب و . توضیحات را از هم جدا میکنید، افراد مختلف را نیز طبقهبندی کنید؛ مثلاً شاعران معاصر و شاعران قرن سه و
2- سعی کنید که خلاصه خود را به صورت جذاب و با رنگهای مختلفی بنویسید تا تصویر بهتری از آن در ذهنتان شکل بگیرد. از آنجایی که مطالب حفظی برای ماندگاری بهتر و بیشتر، نیاز به مرور شدن دارند، بسته به برنامه درسی و نیاز خودتان، حتماً زمانی را برای مرور، هر چند مرورهای سریع، در نظر بگیرید.
3ـ اعلام انتهای کتابها را فراموش نکنید و اگر توانستید، نکتههای آنها را نیز در خلاصه خود اضافه کنید.
4- روشهای خاصّی برای حفظ اسامی و نکات و. ابداع کنید؛ مثلاً برای یادگیری و حفظ مطالب از تکنیکهایی نظیر مخفّفها استفاده کنید؛ مثلاً برای حفظ آثار خمسه نظامی گنجوی، که عبارتند از: مخزن الاسرار، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، هفت پیکر و اسکندرنامه، با استفاده از حروف اوّل آنها میتوان کلمه مخفّف ملخها» را ساخت و از این کلمه برای یادآوری آثار نظامی استفاده کرد.
5- خلاصهای از مطالب کتاب را به صورت فیش درآورید تا در زمانهای مناسب بتوانید آنها را مرور کنید.
6- گرچه به خاطر راحتی خودتان و سهولت در یادگیریتان، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید که چگونه خلاصهبرداری کنید، اما پیشنهاد ما این است که در بالای این فیشها، نام شخصیّت مورد نظر خود را بنویسید و اطّلاعاتی را که درباره این شخصیّت در کتابهای درس ادبیّات میبینید، در پایین آن یادداشت کنید؛ از جمله قرنی که در آن میزیستهاند، آثار، محتوای آثار، سبک ادبی، نگارش نویسنده یا ویژگیهای خاص نگارش او، شاگردان و هم عصران معروف آن و به طور کلی هر گونه اطّلاعاتی را که در کتابهای درسی درباره آنها آمده است، به طور خلاصه در این بخش یادداشت کنید. در پایان، لازم است یادآوری شود که در تهیه این فیشها و خلاصهها، حتماً به قسمت اعلام در انتهای کتاب توجّه کنید؛ زیرا این بخش، بسیار مورد توجّه طراحان سؤال است.
پ) آرایههای ادبی
آرایههای ادبی، دارای تعاریف و موضوعاتی است که تنها حفظ کردن آنها، کمک چندانی در پاسخ دادن به سؤالات نمیکند؛ به طور مثال، شاید همه بدانند که تعریف تشبیه چیست یا استعاره کدام است، اما نکات ریز و کاربردها و مثالهای این موارد، از تعاریف آنها مهمتر است. برای اینکه در تست زنی آرایههای ادبی موفق باشید، حتماً سعی کنید که بسیار تمرین نمایید. تمرین کردن در این بخش، بسیار مهم است؛ پس سعی کنید تا میتوانید، در اشعار مختلفی که در کتابهای درسی و غیردرسی آمده است، دنبال آرایههای ادبی بگردید و تمام بحثهایی را که خواندهاید، در این اشعار پیاده کنید. برای اینکه همه آرایهها، برای زمان بیشتر و به صورت بهتری در ذهنتان بماند، حتماً هر آرایه را با یک رنگ خاص بنویسید و برای هر آرایه، مثالهای جالب و به خاطر ماندنی را حفظ کنید. با انجام این دو کار، خواهید توانست پاسخ سؤالات راجع به آرایه در آزمون سراسری را نیز خودتان استنباط کنید و آنها را علامت بزنید؛ فقط کمی تمرین میخواهد. اگر لازم دیدید، میتوانید نکتههای مهم برخی از ابیات در زمینه آرایه را نیز در خلاصه خود وارد کنید.
ت) زبان فارسی
زبان فارسی نیز، مانند آرایههای ادبی، از جمله بخش هایی از ادبیات است که یادگیری صرف قواعد آن، کمک مؤثری به تست زنی در این مبحث نمیکند؛ زیرا شما باید بعد از خواندن قواعد، بتوانید آنها را در جمله بیابید و درک کنید. برای انجام این کار، ابتدا حتماً کلیات مباحث و تعاریف را با مطالعه کتاب یاد بگیرید و بعد از آن، تا میتوانید، تست استاندارد بزنید تا با نکتههای ریز زبان فارسی نیز آشنا شوید؛ به طور مثال، مبحث تعداد تکواژه، مبحث سنگین و وقتگیری است؛ اما این موضوع نباید باعث شود تا شما این مبحث را کلاً رها کنید. پس از اینکه هر مبحث زبان فارسی را خواندید، تا میتوانید، تست بزنید. هر چند ممکن است تستهایی که از این قسمت مطرح شود آسان باشد، اما توجه داشته باشید که در صورت کار نکردن روی زبان فارسی، امکان آن هست که نمره چند تست را از دست بدهید.
ث) قرابت معنایی
آخرین و شاید مهمترین قسمت ادبیات در آزمون سراسری، قرابت معنایی است. قرابت معنایی، کاملاً به درک ادبی شما مربوط است و شاید تنها کاری که میتوان برای بهبود قرابت معنایی انجام داد، بالا بردن درک ادبی و درک معانی و مفاهیم شعرهای مختلف است. برای یادگیری بهتر مبحث قرابت معنایی، سعی کنید که کتاب شعری تهیه کرده و مفهوم شعرهای مختلف آن را درک کنید و ارتباط آن را با اشعار کتاب فارسی بیابید. اصلاً لازم نیست که هر روز مقدار زیادی از این کتاب را بخوانید؛ حتی اگر فقط روزانه ده بیت شعر از این کتاب بخوانید نیز بسیار خوب است؛ اما سعی کنید که این کار را حتماً به طور مداوم انجام دهید تا به مرور زمان، درک شما از ادبیات و اشعار مختلف، بالا برود یا بتوانید راحتتر سؤالات را پاسخ دهید؛ البته اگر در این قسمت از ادبیات مشکل دارید، فراموش نکنید که در مدت کوتاه، پیشرفت فوقالعادهای برای شما حاصل نخواهد شد؛ اما اگر این کار را به صورت مداوم انجام دهید، مطمین باشید که نتیجهاش را در آزمون سراسری میبینید.
شما داوطلبان عزیز باید توجه داشته باشید که حتماً تا قبل از عید، حداقل یک بار، همه کتابهایتان را تمام نموده و نکتههای مهم آنها را استخراج کرده و خلاصهبرداری نمایید و هر چند وقت یکبار، آنها را مرور کنید. مطمین باشید که حتماً موفق خواهید شد.
گاه برخی از دانشآموزان (به خصوص دانشآموزان کنکوری) تصور میکنند که در مدرسه وقتشان گرفته میشود و آنها به تنهایی و به یاری کتابها یا سی دی»های کمک آموزشی میتوانند نتیجه بهتری بگیرند. این گروه از دانشآموزان تصور میکنند که برخی از معلمهای مدرسه کُند پیش میروند یا دانش لازم را برای موفق کردنشان در آزمون سراسری ندارند، و آنها به تنهایی و با اتکا بر خود (به ویژه در ترم دوم یا ماههای منتهی به آزمون سراسری) به آسانی مطالب را فرا میگیرند و مقولۀ خودآموزی به نظرشان بهتر و مفیدتر جلوه میکند. این قبیل دانشآموزان احساس میکنند که یادگیری از معلمها به معنای تسلیم شدن به قدرت آنهاست؛ در نتیجه به توصیههای معلمهای خود کاملاً توجه نمیکنند و ترجیح میدهند که کارها را به روش خودشان انجام دهند.
این در حالی است که مهمترین نکته برای یک داوطلب آزمون سراسری، کسب دانش علمی و آمادگی برای آزمون سراسری به مؤثرترین شیوۀ ممکن است، و برای دستیابی به این هدف، هر دانشآموزی به معلمهایی نیاز دارد که دانش آنها را بپذیرد و تسلیم دانایی آنها شود. پذیرش این نیاز، نشانۀ نادانی یا کم هوشی یک دانشآموز نیست؛ بلکه تنها ضعف موقّت یک دانشآموز را آشکار میسازد تا به کمک معلمانش بر آن غلبه کند.
باید بپذیریم که آموختن، نیاز به حس تواضع و فروتنی دارد. ما باید اعتراف کنیم که معلّمهای ما، افرادی هستند که آشنایی بیشتر و دانش عمیقتری نسبت به ما دارند و دلیل نیاز ما به آنها این است که فرصت کم است و ما باید بتوانیم، با وقت و انرژی محدودی که داریم، از این آزمون سربلند بیرون بیاییم؛ پس ما نمیتوانیم بر اساس قانون آزمون و خطا جلو برویم و از طریق کتابهای کمک آموزشی و توصیههایی که از رسانههای جمعی میشنویم، مرحله یادگیری و دستیابی به آمادگی را طی کنیم.
نمیگوییم که معلم، راه میانبر را به ما نشان میدهد؛ بلکه وی فرآیندی را که باید طی شود، تا حد امکان، ساده و مؤثر میسازد. سالهای تجربه آموزی، به معلمهای ما، درسهایی با ارزش و راهبردهایی مؤثر برای فراگیری آموخته است. با بهره گیری از آنها، دانش و تجاربشان، متعلق به ما خواهد بود و این دلسوزان عرصة آموزش میتوانند ما را از پیمودن راههای فرعی و غیر ضرور و خطاهای احتمالی، مصون دارند.
همچنین دبیرانمان در هنگام عمل، ما را تحت نظر میگیرند و بازخوردهای لازم را میدهند؛ ضمن آنکه توصیههای آنها نیز، بر اساس شرایط و نیازهای ماست. وقتی ما به روش متمرکز، مطلبی را میآموزیم، حواس پرتی کمتری را تجربه میکنیم و آموختههای ما، به خاطر شدت تمرکز و تمرینهایمان، به شکل عمیقتری در ذهنمان نهادینه میشوند و ایدهها و رشد فکری ما در زمان کوتاهتری به شکوفایی میرسند.
در این میان، آن چه بر غنای رابطه بین معلم و دانشآموز میافزاید و آن را تقویت میکند، کیفیت احساسی رابطه بین آنهاست. وقتی معلم احساس کند که شما حسی ارزشمند برای عرضه و ارایه به وی دارید، مثلاً اشتیاق زیاد برای فراگیری، تواضع و فروتنی نسبت به معلم، انرژی جوانی برای موفقیت و . دارید، میتواند رابطۀ احساسی قدرتمندی با شما برقرار کند و خود شما نیز به لحاظ احساسی مجذوب او میشوید. فایدۀ این رابطۀ احساسی دو جانبه این است که منجر به گشودن راههایی به سوی شما میشود. وقتی شما کسی را تحسین میکنید، مستعد دریافت و تقلید کردارهای او میشوید و از آن پس، به او توجه بیشتری میکنید. فعالیت نورونهای آیینهای شما افزایش مییابد و اجازه میدهد تا فرایند یادگیری، در سطحی بالاتر از انتقال معمول دانش انجام شود و طرز تفکر شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
در پایان، فواید حضور در کلاس درس و دل سپردن به کلام و درس معلم را یک بار دیگر فهرستوار بیان میکنیم:
* معلمهای با تجربه، روشها و نکاتی را میدانند که نتیجه 20 تا 30 سال تدریسشان است و این نکات در هیچ کتابی دیده نمیشود.
* موفقیت، بدون یک دبیر خوب، سخت، اما امکانپذیر است و تلاش مضاعفی را میطلبد.
* یکی از مهمترین عواملی که موجب شده است تا نظام آموزشی فنلاند در برنامه ارزیابی تحصیلی دانشآموزان (آزمون پیزا) در صدر جهان قرار گیرد، روابط مثبت و خوب بین معلم و دانشآموزان است؛ زیرا دانشآموزان همیشه احساس میکنند که در کلاس مورد پذیرش هستند، معلمها با رویی گشاده با آنها روبرو میشوند، و احساس همدلی و درک متقابل بین معلم و دانشآموز، در سطحی بالا قرار دارد، و این موضوع، نه تنها عاملی در موفقیت تحصیلی دانشآموزان است، بلکه حتی میزان مشارکت اجتماعی دانشآموزان در فعالیتهای فوق برنامه مدرسه، کارهای گروهی و حتی رابطه با همسالان را نیز بهبود میبخشد.
دلیل نیاز ما به معلمهایمان این است که فرصت کم است و ما باید بتوانیم، با وقت و انرژی محدودی که داریم، از این آزمون سربلند بیرون بیاییم؛ پس ما نمیتوانیم بر اساس قانون آزمون و خطا جلو برویم و از طریق کتابهای کمک آموزشی و توصیههایی که از رسانههای جمعی میشنویم، مرحله یادگیری و دستیابی به آمادگی را طی کنیم
بارها شنیدهایم که درک سؤال، نیمی از جواب است»؛ این موضوع واقعیتی غیر قابل انکار است، اما متاسفانه بسیاری از دانشآموزان، به ویژه داوطلبان آزمون سراسری، به این نکتۀ مهم بیتوجه هستند. آنها بدون اینکه سؤال را با دقت و تا انتها بخوانند، به سراغ گزینهها میروند و وقتی از آنها میپرسیم که چرا سؤال را با دقت نخواندهاند، به فرصت کم برای پاسخگویی و وم سرعت عمل اشاره میکنند؛ غافل از اینکه با به کارگیری همین شیوۀ اشتباه، بخش قابل توجهی از نمرۀ خود را از دست میدهند.
به عنوان یک معلم، بارها شاهد دانشآموزانی بودهام که در آزمونهای آزمایشی یا آزمونهای داخلی، درصد کمی کسب کردهاند. وقتی از دانشآموز مورد نظر خواستهام که در مقابل من سؤالی را با صدای بلند بخواند و پاسخ دهد، متوجه شدهام که وی دقت لازم را در خواندن سؤال ندارد، و وقتی ایراد او را متذکر شدهام، مصرّانه معتقد بوده که با استفاده از همین روش هم میتواند پاسخگو سؤالات باشد، یا چون با صدای بلند خوانده، اشتباه کرده است؛ اما واقعیت این است که تعداد قابل توجهی از دانشآموزان به سؤال و نکته کلیدی آن توجه و دقت لازم را ندارند و در نتیجه یا اصلاً متوجه سؤال نمیشوند و به بیراهه میروند و یا مجبور میشوند که چند بار گزینهها را بخوانند تا بتوانند به پاسخ صحیح برسند.
اما یک سؤال را چگونه باید خواند و به چه نکاتی باید توجه کرد تا بتوان سریعتر به پاسخ صحیح رسید؟
* هنگام خواندن سؤال آرامش داشته باشید و همیشه سعی کنید که متن سؤال را با دقت و آرامش تمام بخوانید تا بفهمید که سؤال از شما چه خواسته است؛ زیرا با فهمیدن متن سؤال و دقت در آنچه از شما خواسته شده است، به نیمی از پاسخ دست یافتهاید.
* به نکتههای کلیدی سؤال دقت کنید. در هنگام خواندن سؤالات به کلمات کلیدی توجه کنید و زیر آنها را خط بکشید؛ مثلاً به کلماتی مانند: همه، هیچ یک، همیشه، هرگز، بزرگترین، درستترین، نادرستترین، کمترین، بیشترین، بجز و . در متن سؤال توجه کنید. اینها کلماتی هستند که میتوانند معنی تست را عوض کنند؛ پس ابتدا آنها را مشخص کنید و سپس تست را پاسخ دهید.
* به سؤالهای منفی در منفی دقت کنید؛ گاه طراح سؤال متن سؤال را منفی در منفی طرح میکند؛ برای مثال، گفته میشود که همۀ گزینهها بجز . صحیح نیست. توجه به این سؤالهای منفی در منفی، که به خصوص در درس ادبیات به وفور دیده میشود، اهمیت بسیاری دارد .
* از طولانی بودن سؤال نترسید و با دیدن صورت طولانی یک تست، از حل آن منصرف نشوید. بسیاری از تستهایی که ظاهری طولانی دارند، دارای راه حل سادهای هستند و با کمی دقت میتوان آنها را حل کرد.
* وقت خود را صرف سؤالهایی که نمیفهمید، نکنید. با توجه به اینکه ارزش سؤالهای یک درس یکسان است و اگر شما به سؤال آسان پاسخ دهید یا پاسخگوی سؤال سخت باشید، تفاوتی در درصد و تراز شما ایجاد نخواهد شد، درست آن است که وقت خود را صرف پاسخگویی به سؤالهای سخت یا سؤالهایی که متوجه مفهوم آنها نمیشوید، نکنید. خوب است بدانید که حتی رتبۀ یک آزمون سراسری هر سال نیز به تعدادی از سؤالها پاسخ نمیدهد؛ بلکه در پاسخگویی به سؤالهای یک درس، در کل، وضعیت بهتری نسبت به سایر داوطلبان دارد؛ پس روی یک سؤال بیش از حد تمرکز نکنید، چون این مساله باعث میشود که شما به مرورِ همۀ سؤالهای یک درس نرسید؛ سؤالهایی که امکان دارد ساده باشند و شما به خوبی از پسِ پاسخگویی به آنها برآیید.
* از یک سؤال به سؤال دیگر نپرید. در مقابل داوطلبانی که روی یک سؤال بیش از حد تمرکز میکنند، برخی از داوطلبان، هنوز یک سؤال را به طور کامل و دقیق نخوانده، به سراغ سؤال دیگر میروند؛ زیرا میترسند که زمان کم بیاورند! در نهایت نیز از یک سؤال به سراغ سؤال بعدی و از یک درس به سراغ درس بعدی میروند، و چون نمیتوانند تمرکز لازم را داشته باشتد، توان پاسخگویی به سؤالها را ندارند. برای جلوگیری از این مشکل، در حال حاضر باید با تست زدنهای مکرر، زمان پاسخگویی به سؤالهای هر درس را در ذهن داشته باشید و در همان محدوده برای هر سؤال وقت بگذارید و بعد از پایان زمان پاسخگویی به هر سؤال، سراغ سؤال بعدی بروید (زمان پاسخگویی به هر سؤال ادبیات 43 ثانیه، معارف اسلامی 41 ثانیه، عربی و زبان 48 ثانیه، ریاضی 94 ثانیه برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی و حدود 93 ثانیه برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، زمینشناسی 48 ثانیه، زیستشناسی 42 ثانیه، فیزیک 74 ثانیه، و شیمی 60 ثانیه است).
* حواستان به نمرۀ منفی باشد. تعدادی از داوطلبان، بدون داشتن دانش کافی و مطالعۀ دقیق سؤال، به همۀ سؤالها پاسخ میدهند و در نتیجه نمرۀ منفی کسب میکنند. این بدان خاطر است که به سؤالی پاسخ اشتباه میدهند و علاوه بر آنکه نمره آن را کسب نمیکنند، یک سوم نمره خود را نیز از دست میدهند. گفتن جملاتی مثل اینکه نمیتوانم سؤالی را بیپاسخ رها کنم» یا پیش خودم میگویم شاید انتخابم درست باشد و بعداً پشیمان شوم که چرا به این سؤال پاسخ ندادم» اشتباه محض است و موجب خواهد شد که در نهایت، رتبهای بسیار بدتر از پیشبینی و انتظارتان کسب کنید.
حرفهایی درگوشی با والدین:
شما نقش اصلی را دارید
شک نیست که والدین، نقشی بسیار مهم و حیاتی در موفقیت داوطلبان کنکوری دارند؛ تا جایی که امسال در گفت و گویی که پیکسنجش با رتبههای برتر آزمون سراسری سال 97 داشت، همۀ آنهایی که در مصاحبه حضور داشتند، معتقد بودند که نقش والدین، بیشتر از مدرسه و مشاور است. این نقش، به خصوص در ماههای پایانی و در تعطیلات نوروز، مهمتر و مؤثرتر است. در اینجا به نکاتی مهم که میتواند یاور والدین و در نتیجه داوطلبان در این زمینه باشد، اشاره میگردد.
* به توانمندیهای فرزندتان توجه کنید و از او به همان اندازه انتظار داشته باشید. دقت کنید که فرزندتان را در قیاس با دیگران قرار ندهید؛ چون این مقایسه میتواند برای وی آسیبرسان باشد.
* در مواقع بحرانی، اضطرابی و روانی، با دانشآموز همدلی کنید و از تنشها و دعواهایی که در درون خانواده است و باعث ایجاد استرس در فرزندان میشود، دوری کنید.
* با مدرسه فرزندتان ارتباط داشته باشید تا از ضعفهای وی آگاه شوید و برای برطرف کردن آنها بکوشید.
* به فرزندتان استرس وارد نکنید و دایم از او نپرسید: خواندی؟ تستت را زدی؟ چند درصد زدی؟ و . در این صورت، همراه با جامعه، که کنکور را غول کرده است، این مساله را بزرگ نشان میدهید و به فرزندتان اضطراب وارد میکنید؛ در حالی که خانواده باید برای آرامش، احساس امنیت و تامین خاطر دانشآموز، تلاش کند.
* از جزییات برنامهریزی فرزند خود مطلع باشید و امور زندگی خود را با آن هماهنگ کنید. انجام این کار باعث میشود که فرزندتان احساس کند اهمیت و سنگینی کار او را درک میکنید.
* تذکر درسی به فرزندتان، برای مدت کوتاهی میتواند تاثیر مثبت داشته باشد، اما بعد از گذشت زمان نه چندان زیاد، او نسبت به این تذکرات بیتفاوت میشود و تا حدی پیش می رود که بعد از مدتی نسبت به تذکرات درسی شما جبهه خواهد گرفت، و این امر، موجب ایجاد بحث و جدل میان شما و فرزندتان خواهد شد.
گفتن جملاتی نظیر تو که همش داری استراحت میکنی» یا این قدر تلویزیون تماشا نکن» و بسه دیگه از پشت کامپیوتر بلند شو» تاثیر بسیار بدی روی ذهن فرزندتان میگذارد. توجه داشته باشید که شاید وی برنامهاش را انجام داده و حالا وقت استراحتش است.
پس بهتر است که جلوی این اتفاق را بگیرید و مسؤولیت نظارت بر کار درسی فرزندتان را به مشاور و کادر مدرسه بسپارید. اگر هر مشکلی وجود دارد، بهتر است که آن را، بدون در جریان گذاشتن فرزندتان، به اطلاع مشاور برسانید و از او بخواهید تا این موضوع را مطرح کند. تا جایی که ممکن است، سعی کنید که درباره کنکور با فرزندتان بحث نکنید. توجه داشته باشید که پیش از هر چیزی، شما پدر و مادر هستید و باید عشق خود را به فرزندتان هدیه دهید.
* حتی اگر فرزندتان در ارتباط با درس صحبت کرد، سعی کنید که بحث را عوض کنید. این مساله کمک میکند تا او از شنیدن مطالبی که گاه از سر محبت گفته میشود، به هم نریزد. حتی گفتن جمله اگر در کنکور قبول نشدی ایراد ندارد و سال بعد دوباره درس بخوان» باعث افزایش استرس و به هم ریختن افکار وی میشود.
* در ایام امتحانات با فرزندتان بیشتر مدارا کنید و حتی اگر دیدید که او پرخاشگر شده، آن را به حساب بیادبی وی نگذارید و بدانید که به دلیل فشار امتحانات است؛ در واقع، گاهی اوقات به خاطر فشارها و استرسهای کنکور، خلق کنکوریها تنگ و زودرنج و بیحوصله میشوند. در چنین اوقاتی شایسته است که با محبت و آرامش، آنها را به شرایط معمولی قبلی نزدیک کنید، و اگر با گذشت مدت زمان طولانی، سازش و ملاحظات شما نتیجه نداد و شرایط داوطلب رو به وخامت رفت، حتماً در این زمینه، با یک مشاور یا روانشناس م کنید.
* از آیندهای که در آن فرزندتان در رشتۀ ایدهآلی که مورد نظر شما یا خود اوست، پذیرفته نشده است، هیولا نسازید و بدین وسیله، حس ترس و نگرانی را در او تقویت نکنید. نگذارید تصور کند که دوست داشته شدن و مورد قبول واقع شدن وی، منوط به قبولی او در رشته یا دانشگاه خاصی است.
* والدین باید به خوراک فرزندان کنکوری خود توجه کنند و در وعدههای غذایی آنها برنج، نان، سیبزمینی، لبنیات و به ویژه یک لیوان شیر ولرم را نیز در نظر بگیرند؛ چرا که در برقراری آرامش، نقش مؤثری خواهد داشت. همچنین خوب است که داوطلبان، از مصرف ترشی، ادویهجات، سوسیس، همبرگر، کافیین و نوشیدنی گازدار خودداری کرده و به جای آنها از پسته، گردو، بادام، میوه و سبزی استفاده کنند.
درس فیزیک در آزمون سراسری گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، پس از درس ریاضیات، دارای بالاترین ضریب و پر امتیازترین آنهاست. به دلیل امتیاز بالا و اهمیت آن برای موفقیت در آزمون سراسری، باید در تعیین ساعات مطالعه و تمرین این درس، برنامهریزی دقیقی داشته باشید و برای مطالعه کامل آن تلاش نمایید تا اگر قصد قبولی در یک رشته مهندسی و دانشگاه خوب را دارید، خود را برای کسب درصد بالایی در این درس آماده کنید.
با اینکه فیزیک، درس بسیار مهمی است، اما بسیاری از داوطلبان آن را جزء درسهای مشکل میدانند؛ ولی توجه داشته باشید برخلاف ظاهر سختی که این درس دارد، اگر با آن همراه شوید و در هنگام مطالعه به مفاهیم درس توجه کنید و با آن کنار بیایید! این درس برای شما جزو دروس شیرین و به یادماندنی خواهد شد؛ در واقع، شما میتوانید مطالعه این درس را برای خود آسان و راحت نموده و از آن نمره خوبی را کسب کنید.
مطالعه دقیق و اصولی درس فیزیک، مستم این است که این درس را در سه مرحله و با دقت بخوانید:
1ـ مطالعه اولیه
مانند همه درسها، درس فیزیک را نیز باید یک یا چند بار، بسته به توان و آمادگی قبلیتان در این درس، مطالعه کنید. بسیاری از داوطلبان، با تصور اینکه فیزیک درسی مشکل است، سعی میکنند تا با جمع آوری جزوات مختلف به مطالعه این درس بپردازند؛ اما باید بدانید که در آغاز اصلاً نیازی به انجام این کار نیست و شما باید اساس کار خود را در مطالعه درس فیزیک، روی کتاب درسی و موضوعات مطرح شده در آن بگذارید و سپس، در صورت وم، به جزوات دیگر مراجعه کنید. میتوانید استفاده از جزوات را برای مطالعه تکمیلی و آموختن اطلاعات بسیار ریزی که ممکن است در آزمون سراسری مطرح شود، اختصاص دهید. انجام این کار، مخصوص داوطلبانی است که مباحث کتاب را به خوبی یادگرفتهاند و نیز وقت کافی برای پرداختن به این موضوعات را دارند. یکی از کارهای مهمی که همه شما داوطلبان در مطالعه درس فیزیک باید به آن توجه داشته باشید، این است که در درس فیزیک، به جای مطالعه ترتیبی فیزیک یک، دو، سه و . مباحث را به صورت موضوعی مطالعه کنید؛ مثلاً وقتی که میخواهید بحث مکانیک را بخوانید ابتدا به سراغ فیزیک دو بروید و مبحث مکانیک را در آنجا بخوانید و مسایل مربوط به آن را حل کنید و سپس مبحث مکانیک را در فیزیک پایههای دیگر مطالعه کنید. با انجام این کار، هم در زمان صرفه جویی کرده و هم به علت اینکه مباحث پایهای را خواندهاید، در بحث جدید نیز یادگیری بیشتری خواهید داشت.
از چند سال قبل، طراحان درس فیزیک سعی میکنند تا برای این درس، سؤالات مفهومی طرح نمایند. این موضوع باعث میشود تا داوطلبانی که واقعاً مباحث را به خوبی خوانده و آنها را یاد گرفتهاند، به سؤالات پاسخ دهند؛ به این ترتیب و به عنوان مثال، قبلاً یک دانشآموز برای تسلط بر فصل حرکت شناسی در مبحث مکانیک باید حداقل 30 تا 40 نکته کنکوری را حفظ میکرد، ولی اکنون احاطه بر مطلب درسی به اضافه چند نکته اساسی، میتواند به تستزنی خوب در این درس کمک بسیار زیادی کند؛ ضمن آنکه شما باید ابتدا مطالب را به صورت مفهومی و کامل یاد گرفته و سپس از نکات تستی استفاده کنید؛ بنابراین، از درک عمیق و مفهومی فیزیک غافل نشوید و هرگز یک مفهوم فیزیک را، با ژرفایی که دارد، در حد یک تعریف خشک پایین نیاورید.
حتماً برخی از شما داوطلبان عزیز میپرسید که منظور از مفهومی خواندن فیزیک چیست و چگونه باید این کار را انجام داد. در پاسخ میگوییم که شما داوطلب گرامی برای مفهومی خواندن باید، به جای حفظ نکات و فرمولهای غیر لازم، روشهای حل مساله را یاد بگیرید و برای شروع مطالعه، متن کتاب درسی و حل مثالها و تمرینهای آخر فصل کتاب درسی را در سر لوحه کار خود قرار دهید. تعداد سؤالات فیزیک نامحدود است، ولی تیپهای موجود برای هر بحث، محدود است؛ بنابراین، مفاهیم مرتبط با هر تیپ و روشهای حل مربوط به آن را کاملاً یاد بگیرید و برای هر تیپ، تمرینهای زیادی را حل کنید. در شروع مطالعه صبور باشید. اگر داوطلبی هستید که در این درس ضعیف هستید یا احساس میکنید که آن طور که باید، نمیتوانید به صورت اصولی این درس را مطالعه کنید، مطمین باشید که با کمی پشتکار و جدیت میتوانید نتیجه قابل قبولی را در این درس کسب کنید. یکی از راههای موفقیت در این درس، حل تمرینهای زیاد برای هر مبحث است. باید بدانید که میزان موفقیت شما، بستگی به حجم تمرین شما در این درس دارد.
نکته بسیار مهم دیگری که در مطالعه فیزیک، حتماً باید به آن توجه داشته باشید، این است که برای پاسخگویی به برخی از سؤالات این درس، لازم است تا بعضی از محاسبات ریاضی را به خوبی بدانید؛ زیرا ممکن است، به دلیل ضعفی که در محاسبات ریاضی دارید، نتوانید از عهده حل مساله برآیید؛ پس توصیه میکنیم تا فرصت باقی است، در قسمتهایی از ریاضیات (مثل برآیند و تفاضل بردارها، تجزیه بردار به دو مؤلفه، رابطه فیثاغورث، حل مثلث، روابط مثلثاتی و .) که در حل مسایل فیزیک کاربرد بیشتری دارند، مطالعه و تمرین داشته باشید.
در مطالعه درس فیزیک، به مبحث مکانیک توجه خاصی داشته باشید؛ زیرا مبحث مکانیک، 20 تا 25 درصد پرسشها را به خود اختصاص داده است و تسلط بر این بخش، میتواند به تنهایی باعث کسب درصد قابل قبولی در این درس برای شما گردد. بهتر است که قبل از شروع مطالعه مبحث فشار و مکانیک، موضوع فیزیک و اندازهگیری را کاملاً یاد بگیرید؛ مثلاً به طور تقریبی، هر دو سال یک بار، یک تست از چگالی میآید و منظور از طرح این تست در کنکور، تبدیل واحدها در آن است.
پس از اینکه هر یک از مباحث را مطالعه کردید، به سراغ تمرینهای آن مبحث بروید و تا میتوانید، تمرینهای بیشتری از آن مبحث را حل کنید. مقدار وقتی که برای هر مبحث میگذارید، بسته به وقت، توان و میزان یادگیری شما و اهمیت آن مبحث است. پس از حل تمرینها، تمرینهای سخت را علامت زده و در مرورهای بعدی، دوباره آنها را حل و بررسی کنید. در مطالعه اولیه میتوانید از تستهای کنکور نیز برای تمرین استفاده کنید.
2ـ مرور
مرور کردن، کلید تثبیت اطلاعات در هر درسی در کنکور است. اگر به عنوان یک داوطلب کنکور، درسی را بخوانید، اما آن درس را مرور نکنید، مطمین باشید که نمیتوانید نتیجه مطلوب و قابل قبولی را در درس مورد نظر کسب کنید. درسی مانند فیزیک، به دلیل مباحث متفاوتی که دارد، نیازمند مرورهای مختلف است تا مطالب آن یادآوری شده و فراموش نشوند. برای مرور بهتر و اصولیتر، سعی کنید که پس از هر بار خواندن، از نکات و فرمولهای مهم یادداشتبرداری کنید و برای مرور از این یادداشتها استفاده کنید. کار بسیار مفیدی که میتوانید انجام دهید، این است که یادداشتهای خود را به صورت مبحثی جمعآوری کنید تا هنگام مطالعه، تمام مطالب مهم مربوط به یک مبحث را کنار هم داشته باشید.
در این درس نیز، مانند بسیاری دیگر از دروس، باید چند مرحله مرور را در برنامهریزی خود بگنجانید. بهتر است که مرور اصلی و نهایی را برای ایام بعد از عید در نظر بگیرید. تا آن زمان، کل مطالب یا بخش مهمی از آن را فراگرفته و احتیاج دارید تا مطالب را به طور کامل در ذهن خود تثبیت کنید و برای انجام این کار، نیاز به مرور نهایی و جامع دارید؛ اما در طی مدت مطالعه، قبل از مرور جامع نیز شما نیاز به مرورهای مختلف دارید. انجام این کار برای آن است تا شما بتوانید مباحثی را که هر هفته در این درس مطالعه میکنید، به خوبی یاد گرفته و به حافظه خود بسپارید. اینکه ساعات مطالعه و مدت آن در برنامه چقدر باشد، به شما و میزان یادگیریتان بستگی دارد. میتوانید بعد از هر دفعه مطالعه این درس یا پس از مطالعه کل مبحث، به مرور آن بپردازید. مهم این است که مرور را در برنامه مطالعاتی خود گنجانده باشید.کار دیگری که در مرور این درس میتوانید انجام دهید این است که تستهایی را که به عنوان تمرین حل کرده بودید و از نظر شما سخت بوده است و نمونههای مشابه آن را نیز در مرورهایتان قرار دهید تا بتوانید تسلط بیشتری بر درس پیدا کنید.
3ـ تستزنی
یکی از کارهایی که شما داوطلب عزیز برای موفقیت در درس فیزیک باید انجام دهید، این است که با تستهای تمرینی و سپس سرعتی در این درس، خودتان را محک زده و نقاط قوت و ضعفتان را دریابید. اگر نگاهی گذرا به پرسشهای فیزیک در آزمون سراسری سالهای گذشته داشته باشید، خواهید دید که اکثر پرسشهای این درس، تکراری هستند؛ یعنی در حدود 70 تا 80 درصد این پرسشها، مشابه پرسشهای کنکور سالهای قبل هستند؛ پس حتماً به عنوان تمرین تستزنی، بررسی تستهای کنکور سالهای قبل را در این درس، نیز در برنامه خود بگنجانید.در مبحث مکانیک، برای یادگیری بهتر، تا میتوانید، تستهای متنوع و مسایل مختلف را، که در سطح کتاب درسی است، حل کنید.
برای هر مبحث، با توجه به اهمیت آن و وقتی که دارید، بین 40 تا 50 تست انتخاب کنید. اگر مبحثی را به طور کامل نخواندید، به حل تستهای تمرینی مربوط به آن نپردازید. در انتخاب تستهای تمرینی، اولویت با تستهای آزمونهای سراسری سالهای گذشته است؛ چون هم استاندارد هستند و هم تمام مطالب درسی را پوشش میدهند. در ابتدا، که به حل تست میپردازید، زمان را در نظر نگیرید و فقط خودتان را در میزان یادگیری در تستزنی سؤالات آن مبحث محک بزنید و تستزنی سرعتی را به خرداد ماه محول کنید. تستهایی را که حل نکرده یا غلط حل کردهاید، حتماً علامتگذاری کنید؛ زیرا در این تستها ضعف دارید و باید آن ضعفها را برطرف کنید. در زمان مرور یک مبحث از درس فیزیک، به سراغ تستهایی که قبلاً به آنها پاسخ غلط داده یا اصلاً نتوانستهاید حل کنید، بروید. اگر باز هم در حل برخی از این تستها مشکل داشتید، این موضوع به آن معنی است که شما باید مبحث مورد نظر را چندین بار دیگر بخوانید تا به طور کامل به آن مبحث و تستهایش مسلط شوید. در نهایت، پس از مرور نهایی این درس، به تست زنی سرعتی مبادرت کنید.
دوران عید یا دومین گذرگاه طلایی کنکور، یکی از فرصتهای بسیار مهم در کنکور است که تاثیر زیادی بر نتیجه داوطلبان آن خواهد داشت. تعطیلات عید به طور معمول از ۲۵ اسفند شروع میشود و تا ۱۴ الی 15 فروردین ادامه دارد، و، در صورتی که به صورت درستی از آن استفاده شود، شامل حداقل۱۲ روز مطالعاتی خواهد بود. دانشآموزان در این ۱۲ روز مطالعاتی میتوانند روزانه ۱۰ ساعت مطالعه کنند که در مجموع حدود ۱۲۰ ساعت میشود. ممکن است شما معتقد باشید با مطالعاتی که در طول سال تحصیلی داشتهاید، بهتر است که در این ایام استراحت کنید؛ اما بدانید که بسیاری از رقبای شما در این دوران مطالعه خواهند کرد و به طور قطع، اگر شما این کار را انجام ندهید، از آنها فاصله خواهید گرفت؛ پس یکی از دلایل موفقیت داوطلبان برتر، این است که در چنین زمانهایی، که دیگران درس نمیخوانند، به خوبی از وقت و فرصت خود استفاده میکنند؛ البته حساسیت روزهای نوروز برای داوطلبان کنکور، به این معنی نیست که آنها در تعطیلات نوروز فقط و فقط درس بخوانند و استراحت و تفریح را بر خود حرام کنند، بلکه به این مفهوم است که آنها باید با یک برنامهریزی درست و حساب شده، از این روزها بهترین استفاده را ببرند. در این دوره کوتاه، شما میتوانید به جهش قابل ملاحظهای دست یابید. برای آنکه شما عزیزان داوطلب بدانید که چگونه میتوانید در این ایام، در نهایت آرامش به درسهایتان رسیدگی کرده و استراحت و تفریح نیز داشته باشید، این مقاله را مطالعه کنید.
مطالعه در دوران عید، دو مزیت مهم دارد:
1- آمادگی مطالعاتی شما افت نمیکند
حتماً برای شما یا یکی از دوستانتان هم اتفاق افتاده است که در سالهای گذشته، به دلیل مطالعه نکردن یا کم مطالعه کردن در دوران عید یا تابستان، پس از شروع مجدد مطالعه احساس کردهاید که کار دشواری در پیش دارید؛ البته در سالهای گذشته، به دلیل نبودن حساسیت ویژه، این موضوع اهمیت چندانی نداشت، ولی در سال شرکت در آزمون سراسری، ارزش لحظات، بسیار زیاد و تعیین کننده است. یکی از زمانهایی که ممکن است شما در آن دچار افت یا پیشرفت درسی خوبی شوید همین ایام عید است، و اگر بدون برنامه و با اهمال پیش روید، ممکن است که تا آخر تعطیلات همین گونه باشید و به راحتی زمانهای مهم خودتان را از دست بدهید.
2- فاصله خود را با رقبایتان حفظ خواهید کرد
در دوران عید، برخی از داوطلبان کنکور، که رقبای شما نیز محسوب میشوند، درس میخوانند و برخی دیگر درس نمیخوانند؛ در این صورت، اگر شما خوب مطالعه کنید، از کسانی که درس نخواندهاند، سبقت گرفته و در ضمن، فاصله خود را نسبت به دانش آموزانی که درس خواندهاند، نیز حفظ کردهاید؛ پس برای دستیابی به یک رتبه خوب، لازم است که در روزهای عید به خوبی درس بخوانید و با برنامهای حساب شده وارد عمل شوید.
حالا که اهمیت مطالعه در روزهای تعطیل نوروز را به خوبی دریافتید، لازم است تا با برنامه درسی خوب، خود را برای انجام این کار آماده کنید. ضمناً به این موضوع توجه داشته باشید که به طور قطع، دستهای از داوطلبان در روزهای عید مطالعه خواهند کرد و اگر شما جزو این گروه نباشید، از آنها عقب خواهید ماند. برای یک مطالعه خوب و مثمر ثمر، حتماً به مسایل زیر توجه داشته باشید:
الف- انگیزه و عمل را با هم به کار گیرید
تعطیلات عید برای بسیاری از مردم و از جمله تک تک شما داوطلبان عزیز، جذابیت خاصی دارد؛ زیرا، علاوه بر دید و بازدیدها، برنامههای سرگرم کننده تلویزیون یا مسافرتهایی که ممکن است به نقاط دور یا نزدیک انجام شود، این روزها را با زیباییهای خاصی همراه میکند. ممکن است دوست داشته باشید که در ایام نوروز مطالعه کنید، اما حال و حوصله انجام این کار را نداشته باشید؛ به ویژه اگر انجام کار سختی مثل مطالعه، در روزهایی باشد که بیشتر مردم در آن مشغول تفریح و شادی هستند. برای اینکه شروع به کار کنید و قدم اول را بردارید، به این فکر کنید که داوطلبان زیادی مشغول به مطالعه هستند و اگر شما هم این کار را انجام دهید، میتوانید نتیجه بسیار خوبی بگیرید و سال بعد در چنین روزهایی، فارغ از هر گونه عذاب وجدان و ناراحتی، به شادی و تفریح مشغول باشید.
سریع شروع کنید. وقتی شروع کردید، برداشتن قدم های بعدی سادهتر میشود و میبینید که انجام کار مورد نظر، آنقدرها هم که فکر میکردید، سخت نیست؛ در ضمن، توجه داشته باشید که رسیدن به هدفهای شخصی، بیشتر با فشار روانی همراه است؛ زیرا بیشتر اوقات برای رسیدن به هدف با موانع مختلفی روبرو میشویم. اگر به راحت بودن زندگی معتقد باشید و خیال کنید که دیگران تلاش نمیکنند و موفق میشوند، به این نتیجه میرسید که مشکلی در کار شما وجود دارد و در نتیجه در برخورد با هر مشکلی از آن صرف نظر میکنید و جزییترین ناکامیها برای شما غیرقابل تحمل میشود. پرکارها میدانند که زندگی پر از سختی است و میدانند که در راه رسیدن به هدف، موانع و ناکامیهای متعددی در انتظار آنهاست. به همین دلیل، این افراد موانع را میپذیرند و با عزمی جزم به مقابله با آنها میروند.
ب- از شکست نترسید
بسیاری از داوطلبان عزیز، که تا الان مطالعه خیلی خوبی برای کنکور نداشته اند، گمان میکنند که این ایام، دیگر برای مطالعه دیر است. اگر شما نیز جزو این گروه هستید، به جای آنکه تسلیم افکار منفی شوید، نحوه برخورد با این افکار را بیاموزید تا تحت تاثیر آنها قرار نگیرید. لازم است که این افکار را یادداشت کنید تا بتوانید طرز فکر و احساستان را تغییر دهید. با نوشتن افکار منفی، متوجه میشوید که دلیل طفره رفتن شما از انجام کار، این است که درباره آن به طور غیرمنطقی فکر میکنید؛ برای مثال، شما فکر میکنید که ایام نوروز برای مطالعه تمام دروس دیر بوده و این موضوع از توان شما خارج است. ما به شما پیشنهاد میکنیم که به جای نگرانی، عنوان کاری را که میخواهید انجام دهید، در یک جدول بنویسید و به جای باور داشتن به تفکر همه یا هیچ، به خود بقبولانید که مجبور نیستید همه کارها را در این ایام انجام دهید. همین که در این تعطیلات، هر روز بخشی از درسهای خود را مطالعه کرده یا چند تمرین را حل کنید، احساس بهتری خواهید داشت و دیگر به خود بدهکار نیستید.
پ- مهم ها را دریابید
نگاهی به آنچه قبلاً مطالعه کردهاید، بیندازید و ببینید که کدام یک از دروس را خوب مطالعه کرده و در کدام دروس ضعیف هستید، و اصلاً طبق بودجه بندی دروس، کدام درسها یا مباحث مهمترند و وضعیت شما در این درسها چگونه است. وقتی به این سؤالات پاسخ دادید، میتوانید برنامه خوبی را برای خود تنظیم کنید.
ت- برنامهریزی کنید
اگر درباره زمان شروع کار خود تصمیم گرفتهاید، بدانید که بلندترین گام را برای رسیدن به هدفتان برداشتهاید. حتی پس از برنامهریزی، امکان دارد با وجود آنکه تصمیم جدی گرفتهاید، به برنامه خود پایبند نباشید و در اجرای آن کوتاهی کنید؛ در این صورت، لازم است فهرستی از عواملی را که ممکن است شما را از شروع کار باز دارد تهیه کنید و سپس به یافتن راهحلهایی برای برخورد با این مسایل بیندیشید. این روش به شما کمک میکند تا نگرش جامعتری نسبت به کاری که تصمیم به انجامش گرفتهاید، داشته باشید و خواهید دید که بیشتر اوقات، یافتن یک راه حل مؤثر، راحتتر از آن است که تصور میکردید.
ث- توانتان را در نظر بگیرید
یکی از بزرگترین مشکلاتی که داوطلبان را بسیار زود از مطالعه خسته میکند، این است که برنامه درسی خود را بالاتر از توان و یادگیری خود در نظر میگیرند. این موضوع باعث میشود تا وقتی اولین مراحل مطالعه طبق برنامه انجام نشود، شما داوطلب عزیز دچار یاس و ناامیدی شده و دست از کار بکشید؛ به عنوان نمونه، برخی از داوطلبان، که بعضی از دروس را تا الان مطالعه نکرده اند، گمان میکنند که میتوانند آن را در ایام عید به پایان برسانند، و وقتی در روزهای اول دچار مشکل میشوند و کند پیش میروند، زمین و زمان را مقصر دانسته و دست از مطالعه می کشند. به خودتان کمک کنید، با خودتان رو راست باشید و با در نظر گرفتن کاستیها و نقاط قوت خود، یک برنامه ایدهآل و خوب چیده و به آن پایبند باشید؛ در این صورت، اگر دچار یاس گردیدید، به خود نهیب بزنید که هنوز زمان زیادی را در دست دارید و با کمی تلاش و کوشش بیشتر، میتوانید به برنامهتان عمل کرده و سپس مجدداً برنامه خود را مطالعه کرده و آن را معتدلتر کنید.
ج- در بهترین مکان مطالعه کنید
فضای خانهها در دوران عید معمولاً، به دلیل دید و بازدید، شلوغ و نامناسب برای مطالعه است. ممکن است که حضور شما در منزل، مهمانان یا شما را ترغیب کند تا برای مدت کوتاهی هم که شده است، در دید و بازدیدها شرکت کنید. همین موضوع کافی است تا برای ساعتهای متوالی، وقت و فکر شما درگیر شود. توصیه میکنیم که در دوران عید، مکان ساکتی را برای مطالعه انتخاب کنید. اگر امکان انجام چنین کاری برای شما وجود ندارد، بکوشید که خود را عادت دهید تا بر اساس ساعت مطالعاتی که از پیش تعیین میکنید، عمل نمایید؛ به این ترتیب که در اتاق خود بمانید و توجهی به رفت و آمدها نداشته باشید و در جواب مهمانی که به اتاق شما میآید، با متانت اشاره کنید که در حال درس خواندن هستید و زمان دیگری را به دیدن وی و صحبت با او اختصاص خواهید داد. یادتان باشد که گفتن یک نه» کوچک، بهتر از عذاب وجدان چند ساعته بیان کردن یک بله» دردسر ساز است!
چ- خوش بگذرانید
خوشگذرانی فقط این نیست که شما در تمام ایام عید، مشغول دید و بازدید و مسافرت و . باشید. میتوانید سه روز کامل را در این پانزده الی بیست روز، برای خودتان تعطیل کنید و در آن سه روز، فقط به استراحت و تفریح در هوای دلچسب بهاری و مهمانی و تمدد اعصاب بپردازید. در این سه روز، به هیچ عنوان مطالعه نکنید، بازی فکری و بحث و جدل نداشته باشید و بیشتر به انجام فعالیتهای فیزیکی و گفتن و خندیدن و ورزش و تحرک سبک و استفاده از هوای بهاری بپردازید. ممکن است که در دید و بازدیدهای عید، به فامیل و دوست و آشنایانی که پشت کنکوری هستند، برخورد کنید. مواظب باشید که برخورد با این افراد و صحبتهای آنها، شما را تحت تاثیر خود قرار ندهد.
حتماً به نکات زیر برای داشتن یک عید کنکوری دقت کنید:
1- یادتان باشد که این دوره، فقط دو الی سه هفته است و نباید انتظار داشته باشید که تمام کارها و مطالعات عقب افتاده خود را بتوانید در این دوره انجام دهید.
2- برنامه خود را پس از تنظیم، به یک فرد آگاه نشان دهید و، در صورت وم، از نظرات می وی بهره بگیرید.
3- اگر در پایان یک هفته، متوجه شدید که بخش قابل ملاحظهای از تصمیمات خود را اجرا نکردهاید، برنامهتان را بازبینی کرده و قسمتهای کم اهمیتتر آن را حذف کنید.
4- هر قدر هم پایه درسی تان ضعیف باشد، هیچ درسی را به طور کامل حذف نکنید. در این گونه دروس میتوانید مباحثی را بیابید که مطالعة آن مباحث برایتان سادهتر باشد.
5- اگر تا الان طبق برنامه خود خوبی پیش رفتهاید، سعی کنید که در این ایام، همه دروس را در برنامه خود داشته باشید.
6- به پشت کنکوریها توصیه میشود که ایام نوروز را به جمع بندی دروس سال آخر اختصاص دهند. در این دوره میتوان به رفع اشکلات مربوط به دروس سال آخر پرداخت و با جمعبندی دروس برای مرحله پایانی، که مرور همه سر فصلهاست، آماده شد.
7- برنامه درسی، گامی مؤثر در داشتن یک نوروز تحصیلی است. به صورت هفتگی و روزانه، برنامه خود را تنظیم کنید تا بتوانید از تمام ساعات بیکاریتان در ایام نوروز استفاده کنید. از هر برنامه چند نسخه تهیه کنید و آن را در نقاطی که بیشتر به آنها رفت و آمد دارید، بچسبانید. انجام این کار باعث میشود تا حواستان بیشتر به برنامه درسی باشد.
8- زمان برای بازی و سرگرمی و مسافرت، بسیار است. دوستان شما در حال سفر هستند، ولی شما با دوره کردن درسهای گذشته، که اولین گام در آماده شدن برای بخش پایانی سال حضور در آزمون سراسری است، میتوانید آنها را کاملاً از گردونه رقابت خارج کنید!
پس از برگزاری آزمون سراسری، بارها از داوطلبان شنیده میشود که با وجود تلاش فراوان، من آن طور که باید و شاید، نتیجه مطلوبی نگرفتم یا با توجه به ساعات مطالعهام، میتوانستم خیلی بهتر از اینها عمل کنم و »
یکی از مهمترین دلایل این نتیجه نگرفتن، کاملاً واضح است. با توجه به طولانی بودن بازۀ مطالعه برای کنکور و اینکه حجم مباحث، بسیار زیاد است، احتمال فراموشی این مباحث بیشتر خواهد بود و اختصاص ندادن فرصت زمانی کافی برای مرور مطالب و بروز فراموشی، باعث میشود که توان پاسخگویی شما تا حد زیادی در سر جلسه آزمون سراسری کم شود؛ به همین دلیل، بهتر است که برای مطالعه دقیقتر، حتماً از روی یک برنامه اصولی و درست درس بخوانید. موفقیت در آزمون سراسری و کسب یک نتیجه مطلوب، نیازمند برنامه ریزی ویژهای است که در هر مقطع از زمان باید با ویژگیهای مطالعاتی و اهداف دوران مربوط باشد؛ در واقع، برخلاف تصور غلط بسیاری از داوطلبان آزمون سراسری، برنامهریزی و مطالعه برای کنکور، در هر مقطعی از زمان متفاوت بوده و باید براساس ویژگیهای همان مقطع تنظیم شود. آنچه که در این برنامهریزی اهمیت دارد، توجه به مراحل مرور یک مطلب مطالعه شده برای انتقال آن از حافظه کوتاهمدت به حافظه بلندمدت است؛ البته در این بین، برخی از داوطلبان، بدون اجرای روشهای جمعبندی، مطالعه خود را تا روزهای پایانی ادامه میدهند که این روش به هیچ وجه مورد توصیه نیست.
باز هم اشاره میکنیم که موضوع جمعبندی برای یک داوطلب کنکوری از اهمیت بالایی برخوردار است وروشهای صحیح اجرای آن، همواره مورد پرسش این عزیزان بوده است. با توجه به اینکه عموم داوطلبان کنکور، با هر برنامهریزیای که داشتهاند، باید در فصل بهار مبادرت به جمعبندی کنند، این مقاله را به این مبحث اختصاص دادهایم.
چگونه یک جمعبندی صحیح داشته باشیم؟
به طور کلی، چهار شیوه مطالعه و برنامهریزی برای موفقیت در آزمون سراسری، به ذهن میرسد. شما داوطلبان گرامی در ابتدا باید درسهای مربوط به کنکور را به دقت خوانده و خلاصهبرداری کنید و در مرحله بعد، نوبت به جمعبندی مبحثی میرسد. بیتردید، مهم ترین دوران مطالعاتی در کنکور، دورههای جمعبندی مبحثی است. در این دوران شما باید به جمعبندی مبحثی به طور مشخص بپردازید و خیال خودتان را از آن مباحث راحت کنید. معمولاً داوطلبان کنکور، متناسب با ایام پایانی دوره، در فروردین، اردیبهشت و خرداد باید از این روش بهره ببرند. پس از جمعبندی مبحثی، نوبت به جمعبندی و مرور نهایی میرسد. این دوره، که آخرین فرصت شما برای آمادگی در کنکور است، شیوه مطالعه متفاوتی دارد که در زمان مناسب، توضیحات لازم در این زمینه به داوطلبان عزیز ارایه خواهد شد.
همان طور که در بالا اشاره شد، یکی از مهمترین دلایل عدم نتیجهگیری مناسب بسیاری از داوطلبان از تلاش خود در مرحلة آمادگی برایاآ کنکور، عدم اطلاع آنان از جمعبندی است. این دسته از داوطلبان، همان کسانی هستند که تا روزهای پایانی، بیوقفه و بدون توجه به شرایط زمانی و وضعیت خود، مطالب جدیدی خوانده و به این نکته نیز توجه ندارند که ممکن است بخش زیادی از این مطالب در جلسه برگزاری آزمون سراسری از یادشان برود؛ اما گروه دیگری از داوطلبان، از اهمیت جمعبندی در کنکور آگاهند، ولی شیوه نادرست و غیر اصولی را برای انجام این کار در پیش میگیرند. با توجه به اهمیت این دوره از آمادگی برای کنکور برای همه شما داوطلبان گرامی و سؤالات و ابهاماتی که ممکن است در خصوص جمعبندی و نحوه آن برایتان به وجود آید، در این نوشتار در پی آن هستیم که ببینیم برای جمعبندی دروس خوانده نشده چگونه برنامهریزی کنیم.
اولین نکتهای که باید به خاطر داشت، این است که در آغاز باید هدف جمعبندی روشن شود. هدف جمعبندی این است که انبوهِ اطلاعاتی که در دوران مطالعه در ذهن داوطلب قرار گرفته است، به نحو مناسبی ساماندهی شده و از این طریق، در هنگام برگزاری آزمون سراسری به راحتی قابل بازیابی باشد؛ بنابراین، در دوران جمعبندی، به دنبال یادگیری مطالب جدید نباشید، بلکه سعی کنید آنچه را که تاکنون آموختهاید، به نحو مطلوبی در ذهن خود ساماندهی نمایید. اگر استثنایاً به دلیل کمبود وقت یا به دلایل دیگر، موفق به اتمام بخش مهم یا قابل توجهی از مطالب نشدید، بهتر است که باز هم به برنامهریزی برای جمعبندی اولویت دهید و در کنار آن، در ساعاتی که به جمعبندی اختصاص ندارد، مطالب باقیمانده را مطالعه نمایید. توجه داشته باشید که یادگیری ۶۰ درصد مطالب با عمق ۹۰ یا ۱۰۰ درصد، بهتر از یادگیری ۱۰۰ درصد مطالب با عمق ۶۰ درصد است.
نکته بعدی، روش جمعبندی است. در این باره ممکن است سؤالاتی برای داوطلب مطرح باشد؛ مثلاً آیا مطالعه دوباره منابع برای این منظور، مناسب است؟ آیا میتوان صرفاً به مطالعه خلاصه مطالب و نکات اساسی پرداخت؟ استفاده از تست، تا چه میزان از ضرورت و اهمیت برخوردار است؟ در پاسخ به سؤالات مذکور باید گفت: داوطلبان در جمعبندی به دو گروه تقسیم میشوند: آنان که از روش درست و اصولی با یک برنامه خوب برای انجام این کار استفاده میکنند، و گروهی که از روش غلطی برای جمعبندی استفاده کرده و نتیجه خوبی نیز نمیگیرند. قبل از اشاره به جمعبندی صحیح، لازم است که به جمعبندی اشتباه اشاره کنیم:
در این روش، داوطلب، تمامی درسهای خود را از روی مطالب خلاصهنویسی شده یا جزوههایخود، طبق یک برنامه جامع مطالعه میکند و تا روز برگزاری آزمون سراسری، اینکار را چندین بار انجام دهد؛ اماداوطلبانی که از این روش استفاده کردهاند، بر این باورند که اگر باز هم وقت داشتند، باز هم مرور میکردند؛ چرا که هیچگاه احساس نکردهاند که تسلط کافی روی مطالب داشتهاند. در این روش، دو اشکال عمده وجود دارد: اول اینکه شما مطالب غیرضرور را نیز مطالعه خواهید کرد، و دوم اینکه هیچ گاه احساس تسلط بر مباحث نمیکنید و درحقیقت، دوست دارید که دوباره آن مباحث را مرور کنید؛ بنابراین، شما، در مقایسه با وقتی که به مطالعه دروس و منابع آزمون سراسری اختصاص میدهید، نتیجه کافی نمیگیرید.
با توجه به مطالبی که در بالا به آن اشاره شد، اگر میخواهید از دوره جمع بندی خود بهترین استفاده را ببرید، لازم است که مراحل زیر را برای انجام جمعبندی اصولی در نظر داشته باشید و آنها را به کار برید:
۱- سؤالات آزمونهای سراسری سالهای گذشته را تهیه کنید و در هر روز یکی از آنها را، در ساعت احتمالی برای برگزاری آزمون اصلی، پاسخ دهید. توجه داشته باشید که در این باره باید، تا آنجا که ممکن است، شرایط آزمون را برای خود شبیهسازی کنید؛ خصوصاً اینکه حین پاسخگویی به سؤالات، نباید به هیچوجه وقفه یا استراحتی برای خود در نظر بگیرید و مانند کنکور، سؤالات را به طور یکجا، و نه به صورت درس به درس، پاسخ دهید.
۲- سپس هر آزمون را تصحیح کنید و پس از تصحیح هر آزمون، سؤالاتی را که اشتباه جواب داده یا پاسخ آنها را ندادهاید، علامت زده و مشخص کنید که سؤالات مزبور از کدام مباحث مطرح شده است. بعد از آن به مباحث مزبور مراجعه نموده و ابتدا از طریق مطالعه خلاصه مطالب یا نکات، در صدد رفع اشکال برآیید و پس از آن، اگر مطالعه خلاصه و نکات مؤثر واقع نشد، صرفاً برای مباحثی که با توجه به بودجهبندی سؤالات کنکورهای گذشته از اهمیت زیادی برخوردارند، به منابع اصلی مراجعه نموده و مشکل خود را برطرف کنید.
۳- پس از ارزیابی هر آزمون، آزمون سال بعد از آن را نیز به همین ترتیب تمرین کنید تا مجموعهآزمونها به پایان برسد.
در این روش، شما زمان خود را به دورههای دو یا سه روزه تقسیم میکنید و در صبح روز اول آزمون میدهید؛ البته این آزمون باید یک کنکور جامع باشد که بهتر است کنکور سالهای گذشته بوده و شرایط کنکور نیز به طور کامل برایتان شبیهسازی شود.
مزیتهای روش صحیح جمعبندی
این روش، مزیتهای بسیار زیادی دارد که به چندمورد آنها اشاره خواهیم کرد:
1- مرور همه مطالب:
در یک کنکور استاندارد، اغلب از تمامی مبحثها، دست کم یک سؤال وجود خواهد داشت، و اگر چنین هم نباشد، در پنج آزمون، به طور قطع شما از هر مبحث، دست کم به یک سؤال پاسخ خواهید داد. انجام این کار، سبب میشود که اطلاعات شما در تمامی مبحثهای اختصاصی سنجیده شود.
2- رفع اشکال عمده و عدم اتلاف وقت:
در این روش، هر بار که آزمون میدهید، بخشی از اشکالهای شما برطرف میشود و هر بار، در مقایسه با دفعه گذشته، آمادگی شما بالاتر میرود؛در ضمن، چون مطالبی را که میدانید، درست پاسخ خواهید داد، دیگر وقتی برای مطالعه آنها سپری نخواهید کرد؛ بنابراین، وقتتان نیز تلف نمیشود.
3- تمرین مهارتهای آزمون دادن:
برای موفقیت بیشتر در کنکور، حتماً به این نکته توجه داشته باشید که فقط داشتن اطلاعات برای پاسخگویی به سؤال، کافی نیست و باید با مهارتهای آزمون دادن، آشنا بوده و آنها را به کار ببندید. این مهارتها، نیازمند تمرین هستند و تنها راه آموختن آنها، تجربه کردن است.
در دوران جمعبندی، تمرین تستهای کنکور سالهای گذشته، بسیار لازم به نظر میرسد. داوطلبان عزیز! این مساله را بسیار جدی بگیرید. بارها دیده شده است که اشخاصی با مطالعه فراوان به سطح آگاهی مطلوبی رسیده، اما به دلیل عدم تمرین تست، نتیجهای دور از انتظار کسب کردهاند.مزیت استفاده از آزمونهای سالهای گذشته، این است که اولاً با نحوه طرح سؤال از مباحث مختلف در کنکور آشنا میشوید، و دوم اینکه سؤالات کنکور از جامعیت برخوردار بوده و با تمرین هر دوره از آنها، گویی تمامی مطالب را یک مرتبه مرور نمودهاید. سوم اینکه با تمرین کردن و تست زدن، مطالبی را که به خوبی فرا گرفتهاید، در ذهنتان تثبیت کرده و با نقاط ضعف خود آشنا خواهید شد، و بالاخره، این سؤالات، به عنوان سؤالات استاندارد و مشابه سؤالات کنکور، باعث میشود تا مهارتهای آزمون دادن شما نیز به خوبی تقویت شود.
برای نتیجهگیری بهتر از دوران جمعبندی، به نکات زیر نیز دقت کنید:
الف- در این دوره، مطالعه دوباره منابع یا مطالب جدید به هیچ وجه توصیه نمیشود؛ زیرا از طرفی مهلت کمی تا زمان برگزاری کنکور باقیمانده و عملاً با این روش، حجم قابل توجهی از مطالب از قلم میافتد، و از سوی دیگر، این امر هیچ اثری در نظمبخشی به مطالبِ مطالعهشده داوطلب نداشته و باعث سردرگمی وی میشود.
ب- سعی کنید که حداقل در این دوره، در طول روز 11 ساعت، و در نهایت 13 ساعت، درس بخوانید. اگر نمیتوانید این کار را انجام دهید، علتش این است که وقت خود را تلف میکنید، نه اینکه وقت ندارید؛ پس بایدبرای خودتان برنامه زمانی دقیقی از قبل معین کنید و خود را مقید کنید تا آن را مو به مو انجام دهید.
پ- اگر تا به حال، مبحثی از درسهای اختصاصی را هرگز نخواندهاید، بهتر است که آن را با م با افراد مطلع، رها کنید، اما اگر آن مطلب، یک درس عمومی است، میتوانید آن را بخوانید، ولی سعی نکنید که تسلط شما بر آن خیلی زیاد شود؛ چون انجام این کار، به زمان زیادی احتیاج دارد که شما فرصت انجام آن را ندارید، و سعی کنید که با خواندن مطالب اصلی، درصد پاسخگویی صحیح خود را در آن درس در آزمون سراسری افزایش دهید.
ت- به بودجهبندی سؤالهای کنکور توجه کنید و اگر به مبحثی که سؤال بیشتری از آن مطرح میشود، تسلّط کمی دارید، بر آن مبحث مسلط شوید و تا حد امکان، مشکل خود را برطرف کنید.
ث- اگر شما داوطلب خوبی هستید و نتیجه خوبی را در آزمونها کسب کردهاید، میتوانید هر دو روز یکبار آزمون بدهید، و در حقیقت، یک روز و نیم را برای رفع اشکال بگذارید، ولی اگر نتیجههایتان رضایت بخش نیست، این کار را سه روز یک بار انجام دهید و دو روز و نیم را برای اشکالها وقت بگذارید. در این وقتها، شما باید در هر درس، یک تصمیم مهم بگیرید و آن تصمیم را عملی کنید؛ برای نمونه، با خود بگویید که در درس فیزیک، تستهای مبحث نور را تا فاصله آزمون بعد، رفع اشکال خواهم کرد.
ج- اگر در هر آزمون، فکر کنید که این آزمون، کنکور واقعی شماست، در این صورت، در هر آزمون، اشکال عمده خود را برطرف خواهید کرد و به این ترتیب، هر آزمون در مقایسه با آزمون قبلیتان بهتر خواهد شد.
چ- ساعت خواب خود را در دوران جمعبندی، اصلاح کنید. تحقیقها نشان داده است که دست کم 7 ساعت خواب در شبانه روز، برای ذهنی آماده، لازم است؛ بنابراین، سعی کنید که در طول این مدت، به صورت تدریجی، به گونهای خواب خود را تنظیم کنید که در درجه اول دست کم 7 ساعت در شبانه روز بخوابید و در درجه دوم، ساعت خواب و بیداری شما منظم باشد؛ یعنی برای نمونه، هر روز بین ساعت 23 تا 24 (11 تا 12 شب) بخوابید و بین ساعت 6 تا7 صبح بیدار شوید. اگر عادت به خواب بعد از ظهر دارید، آن را به گونهای تنظیم کنید که مدت زیادی نباشد و فقط مغزتان برای مطالعه بعد از ظهر استراحت کند؛ زیرا بعد از این زمان، خواب شما وارد مرحله عمیق شده و فرآیند بیداریتان، دشوار خواهد شد.
اکنون که ماهها، هفتهها و روزها برای کنکوریهای عزیز، یکی پس از دیگری سپری شدهاند و تقریباً دو ماه و نیم تا برگزاری آزمون سراسری باقی مانده است و روز برگزاری این آزمون، به سرعت فرا میرسد. حتماً احساس خاصی، توام با هیجان و بیم و امید، بسیاری از شما دوستان داوطلب را در برگرفته است. به این نکته توجه داشته باشید که در هر شرایط درسی که هستید، تنها چیزی که در حال حاضر باید به آن فکر کنید موفقیت است؛ فقط موفقیت و بس. مطمئن باشید که دو ماه و نیم، به اندازه خود، فرصت زیادی برای جبران مشکلات و کاستیهای درسی است و شما میتوانید در این مدت، با کمی تلاش و همت بیشتر و یک برنامهریزی منسجم و منظم، همه چیز را تغییر دهید؛ البته روی سخن ما با کسانی است که تا الان، تلاش چندانی برای موفقیت در آزمون سراسری نکرده و برنامه منظمی نداشتهاند. ضمناً در میان داوطلبانی که کاملاً آمادهاند نیز کسانی وجود دارند که هیجان خاصی داشته و مدام از خود میپرسند: آیا موفق میشوم؟ آیا میتوانم به همه اهداف و آرزوهای خود برسم؟ آیا در سال تحصیلی جدید، در دانشگاه و رشتهای که تمایل دارم، مشغول به تحصیل میشوم؟ و همین نگرانیها در چنین شرایطی باعث میشود که داوطلب نتواند به طور کامل از وقت و انرژی خود به طور کامل و خوب استفاده کند و بخشی از ذهن او درگیر مسایل آزار دهندهای از این دست میشود.
در مقالات قبلی، در ارتباط با نحوه برنامهریزی و درس خواندن برای داوطلبان مختلف، که در شرایط گوناگون درسی هستند، مطالبی را نوشتیم. در این مقاله، توجه همه شما داوطلبان عزیز را به نکاتی مهم راجع به استفاده از فرصتهای باقیمانده جلب میکنیم تا با توجه به این نکات و اجرای آنها به موفقیت برسید. بخشی از مهمترین نکات یاد شده، در ذیل آورده میشود:
الف- خدا را فراموش نکنید
توجه به خدا و کمک گرفتن از او در همه کارها، علاوه بر اینکه به ما آرامش میدهد، باعث ایجاد قوت و نیروی بیشتر ما در کارها میشود. ایمان داشته باشید که خدا در هر کار مثبتی که شما انجام میدهید، همراه و یاور شماست و به شما کمک خواهد کرد. حضور موفق در کنکور نیز یکی از این کارهاست. در کنار تلاش شما، خداوند خودش کارها را درست میکند؛ پس با توکل به او درس بخوانید و ایمان داشته باشید که همه چیز به بهترین شکل انجام میشود. اعتقاد به خداوند، به انسان سلامت جسم و روان میبخشد؛ زیرا دیگر دلیل بروز هیچگونه نگرانی نیست و با ذکر گفتن و دعا کردن، میتوانید به راحتی بر ترس و اضطراب خود غلبه کنید.
ب- تفکر مثبت داشته باشید
یکی از مهمترین اصولی که در سراسر زندگی و در همه کارهایی که شما عزیزان انجام میدهید، باید حتماً به آن توجه داشته باشید، این است که تفکر مثبت داشته باشید و از بروز تصویرها و تفکرات منفی در ذهن خودتان جلوگیری کنید. تصویرهای منفی موجود در ذهن، بر ارادههای مثبت غلبه میکند و در نهایت شما را به پذیرش نتیجههای منفی میکشاند. پاک کردن ذهن از افکار و اندیشههای منفی، از مهمترین و حیاتیترین مسؤولیتها در فرآیند کنکور است. همیشه و در همه مراحل، به خاطر داشته باشید که شما عضوی از این جهان بیکران هستید و باید به عنوان یک عضو، از دنیا و زندگیتان چیزهای گوناگونی بخواهید و سپس با انرژی سرشار و یقین به عملی شدن آن، نیت کرده و اهدافتان را در آغاز در مغز خود و سپس روی کاغذ پیاده کنید و هر روز آن هدفها را تصور کرده و به عنوان دوست خود، در کنار خودتان احساس کنید.
آیا واقعا میتوانم با شرایطی که در حال حاضر دارم و مطالعه چندانی نداشتهام در کنکور موفق شوم یا رتبه خوبی به دست بیاورم؟» این سؤالی است که برخی از داوطلبان کنکور با ناامیدی از دیگران میپرسند و جوابی که میشنوند تاثیر عمیقی بر ذهن آنها میگذارد؛ چون باعث میشود که اعتماد به نفس و تفکرات مثبتشان تحت تاثیر قرار گیرد و آنها را در شرایطی قرار میدهد که بیشتر تلاش کنند یا دست از تلاش بردارند و با خود بگویند که اگر نمیتوانم، پس سال آینده کنکور خواهم داد.» من شرایط شما را نمیدانم و از توان علمی شما نیز بیخبرم، اما داوطلبانی را میشناسم که فقط در دو ماه آخر به صورت جدی مطالعه کرده و در انتهای کار، با بالاترین تراز در آزمون سراسری پذیرفته شدهاند. اگر واقعاً مثبت اندیش باشید و با یک همت عالی، قدم در راه بگذارید، هر کسی که باشید و در هر کجای ایران که زندگی کنید، میتوانید رتبه برتر کنکور شوید؛ پس در این روزهای باقی مانده تا برگزاری آزمون سراسری، ابتدا باید تلاشتان را بیشتر کنید و دوم اینکه اولویت خودتان را تشخیص دهید و بدانید که در این فرصت باقی مانده، اگر تنها بعضی از قسمتهای دروس مختلف را که مهمترند، مطالعه کنید، همین مطالعه میتواند شما را به موفقیت در این آزمون، نزدیکتر کند.
البته حتماً به خاطر داشته باشید که کامل خواندن دروس و صد در صد زدن تستهای مربوط به هر درس، خواسته همه شما داوطلبان عزیز کنکوری است، اما کمالگرایی مطلق، خود میتواند باعث بروز احساس منفی و مخرب در ذهنتان شود. این موضوع با مثبت اندیشی تفاوت میکند. ضمناً به این نکته توجه داشته باشید که در بیشتر مواقع، صد در صد تست زدن صحیح همه دروس و حتی یک درس، امکان پذیر نیست؛ بنابراین، در مورد نتایجی که از خودتان توقع دارید، واقع بین باشید، و اگر در آزمون سراسری به این مشکل برخوردید، خودتان را نبازید و مطمین باشید که بقیه داوطلبان نیز گرفتار چنین مشکلی میشوند.
پ- آرامش خود را حفظ کنید
هر چقدر که برای کنکور زحمت کشیده و مطالعه کنید، اما آرامش نداشته باشید، هیچ فایدهای ندارد؛ زیرا ذهن شما، نه تنها به درس و آنچه میخوانید، توجهی نمیکند، بلکه با استرس و نگرانی، که شما برای خود ایجاد کردهاید، درگیر خواهد شد. ذهن در چنین شرایطی، پیوسته میکوشد تا با سردرگمی و پریشانی، به دنبال جواب سؤالهای پر تنش شما باشد، و به این ترتیب از آنچه که مطالعه میکنید، مطالب بسیار کمی را به خاطر میسپارد. راههای مختلفی برای کسب آرامش وجود دارد، و همانگونه که در بالا نیز اشاره کردیم، مهمترین آنها توکل به خدا و درخواست کمک و یاری از ذات متعال اوست.
یکی از کارهای دیگری که در این روزها میتوانید انجام دهید، این است که ساعتی را در طول روز، به ورزش کردن اختصاص دهید؛ چرا که ورزش، تاثیر بسیار زیادی در کسب آرامش شما خواهد داشت و باعث میشود تا با حواس جمع به مطالعه خود ادامه دهید. احتمالاً عدهای از شما عزیزان با خود خواهید گفت که فعلاً برای ورزش کردن وقتی ندارم و برنامهام نیز به اندازه کافی پر است؛ اگر اینگونه هم باشد، اصلاً اشکالی ندارد و میتوانید با تمرینات بسیار کوچکی، که وقت بسیار کمی را از شما میگیرد، باز هم به آرامش برسید. یکی از بهترین روشها برای رسیدن به آرامش سریع، کشیدن نفسهای عمیق است. روانشناسان معتقدند کسانی که تنفس عمیق دارند، از طول عمر بیشتر و از هیجانهای عصبی کمتری برخوردارند.
تکنیک تنفس عمیق شامل سه مرحله است: 1- دمِ عمیق که باید آهسته و آرام باشد و به صورت شکمی انجام شود؛ به صورتی که قسمتهای تحتانی، قفسه سینه و حبابچهها پر از هوا شود. تنفس عمیق و شکمی، دیافراگم را حرکت میدهد و این حرکت در حفره شکمی یک خلا ایجاد میکند که شتاب لنف را پانزده برابر میکند؛ در نتیجه، متابولیسم سلولی شما بهتر انجام میشود و شما شادابی، سر زندگی و انرژی فراوانی را در وجود خودتان احساس میکنید. 2- نگهداری نفس که خیلی مهم است. وقتی شما هوا را در ریههای خود نگه میدارید، به کیسههای هوایی خود فرصت میدهید که تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن را به طور کامل انجام دهند. در تنفسهای تند و سطحی، این تبادل خوب صورت نمیگیرد؛ چون شما به ریههای خود فرصت کافی برای انجام این کار نمیدهید. 3- بازده عمیق که باید آهسته و آرام و از طریق بینی، هوا را خارج کنید؛اما در آخرین لحظات، دهان را باز کنید و هوای باقی مانده را با فشار و صدا بیرون دهید. این هوای باقی مانده، یکی از مهمترین علل خستگی و استرس است. بازده عمیق را تجربه کرده و ریه های خود را از آخرین هوای مسموم نیز خالی کنید.
ت- همراهی والدینتان را از دست ندهید
علاوه بر داوطلبان، افراد دیگری هم هستند که پا به پای کنکوریها، کنکور را به گونهای دیگر تجربه میکنند و به اندازه خود داوطلبان نیز، درگیر کنکور و نگرانیهای آن هستند. همراهی والدین با شما داوطلبان عزیز میتواند تاثیر بسیار مثبتی بر موفقیتتان داشته باشد؛ البته باید اشاره کنیم که این موضوع، یک ارتباط دو سویه است و هم والدین و هم داوطلبان، هر دو باید مراقب این رابطه باشند. به طور طبیعی، همه والدین آرزو دارند که فرزندان کنکوری آنها در رشته و دانشگاهی بسیار عالی درس بخوانند و موفقیتهای بینظیری را کسب نمایند؛ اما والدین باید توجه داشته باشند که این توقع آنها، اولاً متناسب با شرایط و توانمندیهای فرزندشان باشد، و دوم اینکه باعث وارد آمدن فشار و استرس بر داوطلب و افزایش نگرانیهای وی نشود؛ از طرف دیگر، دخالتهای بیجا و دور از اصول آنها ممکن است داوطلبان را آشفته و سردرگم کرده و بازده و توان مطالعاتی آنها را کم کند.
والدین باید در چنین شرایطی، کوچکترین موفقیتها و زحمتهای فرزندانشان را تحسین کرده و به حساسیتهای روحی داوطلبان در ماههای آخر باقی مانده تا زمان برگزاری کنکور توجه نمایند و بدون اطلاعات و یا صرفاً بر اساس برخی از شنیدهها قضاوت نکنند. در ماههای پایانی مانده به تا زمان برگزاری آزمون سراسری، داوطلبان، بیشتر وقتشان را منزل و در کنار خانواده میگذرانند؛ به همین دلیل، تاثیر سهم خانواده در موفقیت داوطلب در این مدت، دوچندان میشود. ایجاد فضایی امن و به دور از استرس، اضطراب و مقایسه با دیگران، میتواند انرژی داوطلبان را در این ایام دوچندان کند. مطرح کردن نقاط ضعفی که برای والدین و فرزندشان کاملاً روشن است، فقط انرژی منفی ایجاد میکند. والدین میتوانند با انجام هر کاری، به فرزندشان نشان دهند که موفقیت او برایشان بسیار مهم است و او را باور دارند. احساس والدین با تمام کلمات و رفتارشان به فرزند منتقل میشود و فضای پراسترس و اضطراب کنکور، داوطلب را تا حد زیادی حساس میکند؛ پس اعضای خانواده باید مراقب این حساسیت داوطلب کنکوری خود و رفتارهایشان در مقابل او باشند.
به عنوان یک داوطلب، که در ماههای پایانی فرصت آمادگی برای کنکور به سر میبرید، لازم است به نکات زیر توجه بیشتری داشته باشید:
1- آرامش خود را بیشتر از گذشته حفظ کنید و با توکل به خدا و با نیروی بیشتر، قدم در ادامه راه بگذارید؛
2- حتماً با برنامهریزی جلو رفته و از کتابی به کتابی دیگر نپرید؛
3- دروس مهم برای کنکور گروه آزمایشی خودتان را، که در آن گروه شرکت کردهاید، یعنی دروس با ضرایب بالا را، با اختصاص وقت بیشتری مطالعه کنید؛
4- خلاصههای خود را بسیار مرور کنید و سعی کنید با کمی تحقیق ببینید که از کدام مبحثها، سؤالات بیشتری میآید تا برای درسهایی که مطالعة آنها را تمام نکردهاید، حتماً آن مباحث را مطالعه کنید؛
5- تست زدن را فراموش نکنید تا مطالب در ذهنتان بیشتر جا بیفتد؛
6- روزانه به مدت سه ساعت، مطالعه دروس عمومی را در برنامه خود بگنجانید.
تمرینات ساده مثل دویدن، باعث میشود که مغزتان با افزایش آندروفین زیاد در خون، علایم استرس، بیحالی و حتی درد را در شما کاهش دهد. ورزش صبحگاهی، سطح انرژی شما را در طول روز افزایش میدهد و تمرکز زیادی در انجام کارهای روزانه به شما میبخشد
برای آرامش و سلامتی خود و دیگران:
مدیتیشن، ورزش، مصرف دارو یا درمانهای طبیعی برای درمان اضطراب وجود دارد، اما به نظر میرسد که راحتترین و ارزانترین راه خلاص شدن از شرّ نگرانیها، محبت کردن به دیگران است.
مهربانی، باعث میشود که از احساس گناه، پشیمانی، اندوه و دیگر رنجها و ناراحتیها خلاص شوید؛ به بیان دیگر، کمک به دیگران باعث میشود که بیشتر قدردان شرایط و موقعیتتان باشید و از موقعیت خودتان و افکار بیهوده فاصله بگیرید
نیست، بلکه چطور درس خواندن و چگونه پیمودن راهی است که باید هر داوطلب تا زمان برگزاری آزمون سراسری طی کند، و برای موفقیت در کنکور، فقط داشتن اطلاعات علمی کافی نیست. در این مسیر، یکی از مهمترین اقدامات، تستزنی خوب است؛ زیرا تا شما با چگونگی انجام تستهای تمرینی و سرعتی آشنا نشوید و آن را تجربه نکنید، نمیتوانید از نقاط ضعف و قوت خود مطلع یا با مهارتهای تستزنی آشنا شده و به خوبی از پس این آزمونزمآ برآیید. یکی از دلایل ضعف در سنجش چهار گزینهای، کمبود وقت و سردرگمی استفاده از نکات در حل سؤالات تستی است. به همین دلیل است که برخی از دانشآموزان، با وجود کسب معدلهای بالا در امتحان تشریحی، نتایج ضعیفی در امتحانات تستی میگیرند.
اگر شما به عنوان یک داوطلب کنکور، از یک برنامهریزی اصولی و درست بهره میبرید، الان وقت آن است که به همراه مرورهایتان، تستزنی را نیز به شکل مداوم و پیوسته در برنامه درسی خود قرار دهید. روش تستزنی به دو مرحله قبل و حین آزمون تقسیم میشود. در این مقاله در نظر داریم تا شما را با روشهای تستزنی قبل از آزمون آشنا کنیم.
آمادگی برای آزمون (تستزنی قبل از آزمون)
تستزنی موضوعی و طبقهبندی شده را داوطلبان کنکور، بسته به کیفیت و کمیت مطالعه، خود باید از فروردین ماه یا قبل از آن شروع کرده باشند. اگر تا به حال وقتی برای انجام این کار نداشتهاید، از همین الان و پس از مرور خلاصههایتان، شروع به زدن تستهای موضوعی و طبقهبندی شده کنید. تعداد تستها باید در حدود 30 تا 40 سؤال باشد و بدون زمان و در دستههای دهتایی انتخاب شوند و بعد از هر 10 تستی که میزنیدجوابهایتان را بررسی و ارزیابی کرده و علت اشکال ها و غلطهایتان را پیدا کنید.در این مرحله در تست زدن درصد بگیرید، اما زمان نگیرید؛ یعنی دقت در پاسخگویی و رسیدن به پاسخ صحیح، مهمترین هدف این مرحله است. در این مرحله، اگرچه زمان مهم نیست، اما در پایان هر 10 تست، زمان پاسخگویی خود را در نظر بگیرید. اگر بتوانید تا پایان این مرحله تستها را تقریباً در زمان یک و نیم برابر زمان استاندارد کنکور بزنید، پیشرفت خوبی داشتهاید. نکته دیگری که در این مرحله باید به آن توجه داشته باشید، این است که از آنجایی که در کنکور، تستها به صورت طبقهبندی شده و از یک مبحث نیست، شما داوطلبان عزیز از هم اکنون باید عادت کنید تا بتوانید تستهای مباحث مختلف را با هم بزنید؛ برای مثال، اگر در درس فیزیک به فصل صوت رسیده باشید، پس از مطالعه باید تست آن مبحث را زده و در کنار آن تستها، پنج تست از هر کدام از فصلهای نوسان موج، دینامیک و حرکت را هم بزنید؛ زیرا انجام این کار موجب میشود که مطالب قبلی در حافظه بایگانی نشده و همیشه در دسترس و تازه باشد.
پس از اینکه با نحوه تستزنی و روشهای صحیح تستزنی تا حدود زیادی آشنا شدید، در هفتههای نزدیک به امتحان،تست سرعتی را تمرین کنید؛ در واقع همان تعدادی را که در آزمون از یک درس تست طرح میشود انتخاب کنید و هم، زمان و هم درصد را در نظر بگیرید و در شرایطی کاملاً شبیه آزمون، خود را محک بزنید و بعد از هر 10 تست، سرعت تستزنی خود را تنظیم کنید. حتماً به این موضوع توجه داشته باشید که اگر دچار ضعف در هر کدام از مراحل شدید، این مساله، نشان دهنده مشکل شما در مرحله قبل است؛ به عنوان نمونه، اگر نتوانستید تستهای موضوعی و طبقهبندی شده را به خوبی بزنید، احتمالاً به مباحث مربوط کاملاً مسلّط نیستید. مرحله آخر، مرور تستهای نشاندار است. در این مرحله، تستهایی را که غلط زدهاید، علامت بزنید و هر دفعه که میخواهید مرور کنید، این تستها را هم مطالعه کنید. تکرار این تستها مهارت شما را افزایش میدهد.
یکی از بهترین روشهای آمادگی برای تست زدن در گام اول آن است که پس از خواندن هر مبحث، تستهای آن مبحث را در زمان مقرر بزنیم؛ یعنی وقتی درسی را خواندید و خود را آماده دیدید، برای خود تستهایی را مشخص کرده و زمانی را معین کنید و در آن زمان معین تستها را بزنید؛ مثلاً اگر برای درس ریاضی 30 تست مشخص کردهاید، 45 دقیقه وقت گذاشته و آنها را حل کنید. ممکن است که در ابتدا از این سی تست فقط چند تست را حل کنید، ولی این موضوع اصلاً اهمیتی ندارد؛ زیرا در کنکور به جز معلومات و آگاهی، که شرط لازم این آزمون است، سرعت عمل شرطی کافی است؛ چون شما هر چقدر خوب بخوانید و به دروس خود خوب تسلط داشته باشید، با اینحال اگر سرعت عمل نداشته باشید موفق نخواهید بود؛ پس، از همان روز اول، تست زدن را با زمان یاد بگیرید.
یکی از مهمترین کارهایی که شما داوطلبان عزیز در هفتههای منتهی به کنکور برای یک نتیجهگیری خوب باید انجام دهید، زدن تست زماندار» است. تست زماندار»در تمرینات تستزنی داوطلبان اهمیت بسیار زیادی دارد؛ البته این موضوع، مستم آن است که شما مراحل قبلی مطالعه را به خوبی گذرانده باشید تا از این مرحله نتیجه بهتری بگیرید. اگر خوب فکر کنید متوجه خواهید شد که زمان، اولین و مهمترین عامل مؤثر در این تفاوت است و تنها راه از بین بردن تاثیر این عامل، تکرار و تمرین شرایط تستزنی در جلسه آزمون، یعنی زدن تست زماندار»است. قبل از اینکه روش تمرین تست زماندار در خانه را برایتان توضیح دهیم، میخواهیم در مورد فواید تست زماندار نکاتی را یادآوری کنیم:
الف - فواید تست زماندار
تمرین تست زماندار»دو مزیت بسیار مؤثر دارد:
1- افزایش سرعت: دوندهای را تصور کنید که در حال تمرین برای شرکت در مسابقات سرعتی است. اگر این تمرینات، بدون در نظر گرفتن عامل زمان انجام شود، سرعت دونده افزایش نخواهد یافت، اما اگر این دونده در هر بار تمرین، زمان دویدن خود را ثبت کند، میتواند آنرا افزایش دهد؛ یعنی در تمرین بعدی سعی میکند تا سریعتر بدود. تست زماندار»سبب میشود تا شما تلاش کنید سریعتر تست بزنید و این مساله، سبب افزایش سرعت شما خواهد شد.
2- افزایش قدرت تنظیم وقت: برخی از داوطلبان بعد از شنیدن مزیت اول، اظهار بینیازی به تمرین کرده و میگویند: من وقت اضافه هم میآورم.»اینگونه داوطلبان معمولاً در امتحانات بیدقتی میکنند؛ چون بسیار سریع به سؤالات پاسخ میدهند. زدن تست زماندار سبب میشود که شما به صورت تجربی بتوانید وقت خود را تنظیم کنید و البته دقت در تستزنی را نیز فراموش نکنید؛ درست مثل زمانی که میخواهید از خیابان عبور کنید؛ در این حالت، قطعاً نیازی به محاسبه شتاب خود، شتاب ماشینها و محاسبه نقطه برخورد ندارید و فقط با تجربه و احساس خود این کار را انجام میدهید. زدن تست زماندار، سبب میشود تا شما بتوانید در جلسه آزمون، وقت خود را تنظیم کنید؛ یعنی هم با سرعت و هم با دقت تست بزنید و نیازی به محاسبه نداشته باشید.
ب - شرایط تستزنی زماندار
شرایط و روش صحیح زدن تست زماندار در خانه را در پنج بخش بررسی میکنیم:
1- حفظ تعادل تستزنی و اینکه بتوانیم در هفته از تمامی دروس تست زماندار بزنیم کار سادهای نیست؛ اما اگر هر روز، دروس مطالعه شده سه روز قبل را تست بزنیم، انجام این کار سبب خواهد شد تا اگر برنامه متعادلی داشته باشیمتستزنی هم متعادل شود.
2- اگر تستزنی، برایتان دشوار نیست و به آن علاقهمند هستید، هر ساعتی را که تمایل دارید، به انجام این کار اختصاص دهید؛ اما اگر انجام این کار برایتان سخت است و در آن تعلل میکنید، آن را در زنگ مطالعات دوم (میان برنامه) قرار دهید.
3- با توجه به اینکه کنکور، یک آزمون جامع است و ما باید در چند درس، زمان خود را کنترل کنیم، بنابراین، لازم است که در خانه هم، تمرین ما در چند درس (حداقل سه درس) باشد؛ به این ترتیب علاوه بر کنترل زمان در چند درس، تمرین انتقال ذهنی از یک درس به درس دیگر،نیز صورت خواهد گرفت.
4- علاوه بر عامل زمان، اضطراب ناشی از امتحان نیز بر روند پاسخگویی و نتیجهگیری ما تاثیر خواهد گذاشت؛ بنابراین، در آینده نزدیک بهتر است که زمان تستزنی خود را در خانه، به تدریج از زمان استاندارد کوتاهتر کنید. این موضوع، سبب جبران تاثیر عامل اضطراب در جلسه امتحان خواهد شد و آزمونتان را بیشتر به کنکور شبیه خواهد کرد.
5- هدف از زدن تست زماندار، افزایش سرعت و قدرت تنظیم وقت است؛ البته یادگیری نیز به صورت ناخودآگاه انجام خواهد شد، اما هدف، یادگیری نیست و بهترین منابع برای انجام این کار، تستهای آزمونهای سراسری سالهای گذشته است. برای اینکه تستهای شما از یک مبحث و تکراری نباشد، بهتر است که در هر درس 10 سؤال را به صورت تصادفی از قبل انتخاب کنید.
نکته مهم دیگری که شما باید در تمرینات تستزنی، به خصوص در زمان انجام تستهای سرعتی و زماندار به آن دقت کنید، این است در ابتدای دفترچه سؤالات آزمونها برای سؤالات هر درس، یک زمان پیشنهاد شده است. اگرچه این زمانها، مطابق با استانداردها و ویژگی هر درس، بهترین زمانهای ممکن برای پاسخگویی به سؤالات هستند، اما شما میتوانید با توجه به شناختی که از روحیات و تواناییهای خود دارید، زمانبندی مناسبی را برای تست زدن در جلسه آزمون در نظر بگیرید. برای انجام این کار حتماً قبل از آزمون و در زمانی که تستهای سرعتی و زماندار را در خانه تمرین میکنید، اقدام نمایید. یادتان باشد که برای اختصاص زمانی غیر از زمان پیشنهادی، حتماً تمرین داشته باشید تا سر جلسه آزمون، تمرکز خود را از دست ندهید یا عصبی و نگران نشوید.
علاوه بر مسایلی که در بالا به آن اشاره شد، حتماً به این موضوع نیز در تمرینات تستزنی توجه داشته باشید تا تستزنی در کنکور برای شما راحتتر و سادهتر باشد: در هنگام تمرینات تستزنی موضوعی و طبقهبندی شده و نیز تستهای زماندار، حتماً به روش یک ضرب، دو ضرب (وزنهبرداری) توجه داشته باشید و آن را هم تمرین کنید. توضیح اینکه برای جلوگیری از اتلاف وقت و استفاده بهینه از زمان، تستهای آزمون را به سه دسته تقسیم کرده و سه روش در مواجه با آنها خواهیم داشت:
الف) سؤالاتی که جواب آنها را بلدید یا فکر میکنید که در کمتر از یک دقیقه به آنها جواب میدهید. به این سؤالات باید همان لحظه جواب داد.
ب) سؤالاتی که بعد از حل به جواب میرسد یا اینکه از شکل سؤال پیداست که وقتگیرند. این سؤالات را با یک مشخص کنید؛ یعنی باشد برای بعد»؛ پس بروید سراغ سؤالات بعدی.
ج) سؤالاتی را که مطمین هستید بلد نیستید» با دو مشخص کنید؛ یعنی به این سؤالات دست نخواهید زد. پس از اینکه تمام تستها را یکبار تا انتها بررسی کردید و به سؤالات گروه یک پاسخ دادید، بار دوم، در صورت داشتن وقت کافی، به تستهای گروه دوم میپردازید؛ به این ترتیب، شما میتوانید به بیشترین تستها در کمترین زمان ممکن پاسخ بگویید. فراموش نکنید که امتیاز تست آسان، متوسط و سخت یک درس در کنکور، یکسان است و اگر از چنین روشی استفاده کنید، میتوانید زمانی را که صرف حل کردن تست سخت میکنید، به پاسخگویی به پنج تست متوسط یا شاید ده تست آسان اختصاص دهید.
اگر مقالات پیشین را مطالعه کرده باشید، قبلاً توضیحاتی درباره چگونگی برنامه ریزی و مطالعه برای کنکور در ایام امتحانات دادهایم. با توجه به اینکه ممکن است تغییر زمان امتحان و حتی حضور بهتر در امتحانات، باعث استرس یا نگرانی برخی از شما داوطلبان آزمون سراسری شود، و از آنجایی که نتیجه امتحانات بهطور مستقیم و غیرمستقیم در نتیجه کنکور شما تاثیر می گذارد، در این مقاله در نظر داریم تا راهکارهایی را در خصوص آمادگی و گرفتن نتیجه بهتر در امتحانات ارایه دهیم.
برای موفقیت در امتحانات، راهها و روشهای مختلفی وجود دارد که به کارگیری اصول درست در مطالعه مطالب درسی، از جمله عوامل موفقیت در امتحانات است؛ با وجود این، هنوز بسیاری از دانش آموزان شیوه صحیح مطالعه را نمیدانند و این مساله باعث شده است که با وجود صرف وقت زیاد در یادگیری مطالب، نتوانند آن را در روز امتحان بیان کنند یا روی کاغذ بیاورند؛ علاوه بر این موضوع، شما به عنوان یک دانشآموز کنکوری باید توجه داشته باشید که نحوه مطالعه و میزان آمادگی شما در دروس مختلف، میتواند بر کیفیت و مقدار مطالعه شما برای کنکور نیز تاثیر گذارد؛ پس موفقیت در امتحانات مهم است و شما به عنوان یک دانشآموز کنکوری، باید به این موضوع نیز توجه داشته باشید.
با انجام اقداماتی که در زیر به آنها اشاره شده است، میتوانید امتحانات را با موفقیت پشت سر بگذارید:
برای مجموع امتحاناتتان برنامهریزی مناسبی داشته باشید
کارشناسان بارها به تهیه جدول زمانبندی برای ایام امتحانات تاکید کرده اند، اما برخی از دانش آموزان این مساله را جدی نمیگیرند و سعی میکنند تا بدون در نظر گرفتن موضوعات مرتبط با امتحان، صرفاً مدتی را در ایام امتحانات به مطالعه اختصاص دهند و به این ترتیب از تلاش خود نتیجهای را که باید بگیرند، نمیگیرند. علاوه بر نبود برنامه ریزی در میان این گروه، گروهی از دانش آموزان نیز به دلیل یک برنامهریزی غلط، که همخوانی چندانی با درس و نوع مطالعه آن، میزان سختی و آسانی آن درس و شرایط دانش آموز در آن درس ندارد، برنامهریزی دقیقی انجام نمیدهند و نمیتوانند در امتحانات خود نمره خوبی بگیرند.
گرچه برنامهریزی در مطالعه دروس، چه برای کنکور، چه برای امتحانات و حتی طول سال تحصیلی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، اما برای یک دانش آموز کنکوری، این اهمیت بسیار بیشتر است؛ زیرا شما باید در یک زمان برای دو موضوع، یعنی امتحانات و کنکور، برنامهریزی کنید تا از زحمت و تلاش خود نتیجهای عالی به دست آورید. در برنامهریزی برای درس خواندن در ایام امتحانات برای یک داوطلب، نکاتی مانند فاصله زمانی بین امتحانات، میزان سختی دروس امتحانی، میزان اهمیت آن درس در معدل و کنکور داوطلب، مدت زمانی که برای گرفتن یک نتیجه خوب صرف آن درس میشود و میزان توانایی داوطلب در آن درس باید در نظر گرفته شده و رعایت شود.
علاوه بر نکات بالا، شما دانشآموزان عزیز که داوطلب کنکور نیز هستید، باید به دلیل حجم مطالعه بالا و فشاری که به دلیل نزدیک شدن به زمان برگزاری آزمون سراسری و مطالعه دروس مختلف متحمل میشوید، زمان استراحت کافی و مرور مطالب را نیز برای گرفتن نتیجه بهتر در امتحان در برنامه خود در نظر بگیرید. این دو مورد در برنامه ریزی از اهمیت خاصی برخوردار است. استراحت در فواصل معین، باعث میشود تا یادگیری شما پس از یک استراحت کوتاه، دوباره بالا رود و مطالب برای مدت زمان بیشتری در ذهنتان بماند. مرور مطالب نیز باعث میشود تا مغز شما در مراحل بعدی، نکاتی را که فراموش کرده یا به طور ناقص فراگرفته است، کامل کند.
به دلیل اینکه نحوه مطالعه در موفقیت برنامه ریزی شما اهمیت بسزایی دارد، توضیحات کاملتری در این مورد ارایه میدهیم. قبل از هر چیز، توجه شما را به این نکته جلب میکنیم که روش درست مطالعه برای امتحانات، دارای سه مرحله اساسی است: در مرحله اول، به صورت عمیق به مطالعه مطالب بپردازید و مفهوم و موضوعات عنوان شده را درک کنید. در این مرحله، درسها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
الف) دروس حافظه محور، مثل ادبیات و مطالعات اجتماعی.
ب) دروس استدلالی، مثل ریاضی، فیزیک و مانند آن.
برای یادگیری دروس حافظه محور، باید تلاش کنید تا با از بر گفتن و پرسیدن از خود، مطالب را وارد ذهنتان کنید، اما برای یادگیری دروس استدلالی، مثل ریاضی، باید با حل تمرین و مساله، از یادگیری خود مطمین شوید.
در مرحله بعدی باید به مرور مطالب مطالعه شده بپردازید. انجام این کار برای اطمینان از ورود مطالب به مغزتان و آمادگی ذهنی برای پاسخگویی به سؤالات مربوط به آن درس است. اولین مرحله مرور باید در پایان هر فصل یا درس انجام شود؛ یعنی وقتی مطالعه یک درس یا بخش تمام شد، قبل از آنکه به سراغ مبحث بعدی بروید، خیلی سریع به مرور مجدد آنها بپردازید و از سازماندهی مطالب در ذهن خود و عدم تداخل آنها با یکدیگر اطمینان پیدا کنید. مرحله بعدی مرور، شامل کل کتاب درسی میشود. این مرحله از مرور، ممکن است که یک یا چند بار تکرار شود و حتی تا چند ساعت قبل از امتحان نیز ادامه پیدا کند. در مرحله آخر نیز میتوانید به سراغ سؤالات امتحانی سالهای قبل بروید و با مطالعه و پاسخگویی به آنها خود را محک بزنید. در این مرحله اگر اشکالاتی داشتید یا قادر به پاسخگویی به برخی از سؤالات نبودید، دوباره به مبحث مورد نظر برگردید و آن مبحث را مجدداً مطالعه و رفع اشکال کنید.
علاوه بر مدیریت زمان و برنامهریزی در طول مدت زمان آمادگی برای امتحانات، شما دانشآموزان عزیز باید در مدت برگزاری امتحان نیز زمان خود را بررسی کنید؛ یعنی با یک برنامهریزی مناسب، با توجه به نمره هر سؤال و مدت زمان کلی امتحان، وقتی را که باید برای پاسخگویی به آن سؤال اختصاص دهید، مشخص کنید. اگر پاسخ قسمتی از سؤالها را نمیدانید یا فراموش کردهاید، وقت خودتان را هدر ندهید، بلکه به سراغ سؤالهای دیگر بروید. به هرحال پاسخ به قسمت اول همه سؤالات، بهتر از پاسخ کامل به یک یا دو سؤال است؛ سپس، در صورتی که وقت اضافه داشتید، میتوانید با خاطری آسودهتر برگردید و به قسمتهای دشوار بیشتر فکر کنید.
در برنامه ریزی برای امتحان، حتماً به این نکات توجه داشته باشید:
1- با پدر و مادرتان یا دیگر افراد مطلع، در مورد برنامه امتحانی خود صحبت کنید و برنامه خودتان را با آنها در میان بگذارید تا با م و همفکری آنان برنامه خوبی بریزید.
2- برنامه امتحانی شما ممکن است به گونهای باشد که در آن، برای برخی از دروس، فرصت (تعطیلی) کمتر و برای برخی دیگر، فرصت بیشتری اختصاص داده شده باشد؛ بنابراین، سعی کنید که روزهای اضافی موجود در برنامه امتحانی را به مطالعه دروسی که در آنها مشکل دارید، بپردازید.
3- سعی کنید که در صورت عدم پیوستگی بین مطالب نیمسال اول و دوم و نداشتن وقت کافی برای همه مطالب، ابتدا به مطالعه مطالب نیمسال دوم بپردازید.
4- از میان بخشها و فصلهای مختلف در برنامهریزی خود، قسمتهایی را که نمره بیشتری را به خود اختصاص میدهند، از نظر مطالعه در اولویت قرار دهید.
5- در هنگام مطالعه، زیر جاهای مهم را خط بکشید و فرمولهای اصلی را به همراه یک نمونه تمرین خلاصه حل شده، برای خودتان یادداشت کنید تا در مطالعه بعدی، وقت کمتری از شما گرفته شود.
6- نمونه سؤالات امتحانی سالهای قبل را تهیه کنید و به بررسی آنها بپردازید تا با نحوه و سبک طرح سؤالات آشنا شوید.
7- دانشآموزان زیادی هستند که مطالب درسی را به خوبی یاد میگیرند، اما چون آنها را مرور نمیکنند، نمره خوبی کسب نمیکنند؛ پس مرور کردن تمام مطالبی که قبلاً مطالعه کردهاید، از اهمیت خاصی برخوردار است. به خاطر داشته باشید که هر انسانی به طور معمول چهل تا پنجاه درصد آنچه را که یاد میگیرد، بعد از بیست و چهار ساعت فراموش میکند؛ به همین دلیل، تنها مرور کردن است که میتواند از این موضوع جلوگیری میکند.
8- ابتدا یک نگاه کلی به برگه سؤالات بیندازید و زمان اختصاص داده شده برای پاسخگویی به آن سؤالات آرا در نظر بگیرید. برای رعایت مدیریت زمان در جلسه آزمون، هر 15 دقیقه، نگاهی به ساعت خود بیندازید تا از نظر زمانی دچار مشکل نشوید؛ بنابراین، سرعت پاسخگویی خود را با وقت آزمون تنظیم کنید.
9- ده تا پانزده دقیقه پایانی وقت هر امتحان را به بررسی و بازبینی پاسخهای خود بپردازید و سؤالات ناقص را کامل کنید. پرهیز از انجام چنین کاری موجب پشیمانی خواهد شد.
استراحت در زمان امتحانات را فراموش نکنید
در برنامهریزی برای درس خواندن در روزهای امتحان، باید فاصلههای زمانی خاصی برای استراحت کردن در زمان مطالعه در نظر گرفته شود؛ البته بهتر است که فاصله این استراحتها بر اساس سختی یا آسانی مطلب مورد مطالعه تنظیم شود، اما نکته مهم این است که استراحت کردن نباید با فعالیتهای پر سر و صدا همراه باشد؛ مثلاً تماشای تلویزیون یا گوش دادن به موسیقی با صدای بلند، به جای آرامش، باعث حواس پرتی شما میشوند. استراحتهایی که در زمان مطالعه در نظر گرفته میشوند باید هم برای ذهن و هم برای جسم شما مؤثر باشند. استراحت صحیح باعث میشود که تمرکز شما از دست نرود و در ضمن، خستگی، خود به عاملی برای تشدید اضطرابتان تبدیل نشود.
برای اینکه از مطالعه و استراحت خود بهتر بهره ببرید:
1- در فواصل آمادگی برای یک درس، به خصوص دروس و مطالب سخت، حتماً استراحتهای کوتاهی داشته باشید.
2- بهتر است که ساعات ثابتی را در طول روز به مطالعه و استراحت اختصاص دهید؛ مثلاً ساعت 7 تا 9 را به مطالعه و از ساعت 9 تا 9 و پانزده دقیقه را به استراحت اختصاص دهید. به خاطر داشته باشید که این ساعات، محدوده زمانی مطالعه شما را نشان میدهد و باعث میشود تا مغز شما برای یادگیری بهتر، به این برنامه عادت کند.
3- هیچ گاه به دلیل کمبود وقت، به صورت پیوسته درس نخوانید و زمان استراحت خود را به طور کلی حذف نکنید یا آن را کاهش ندهید؛ زیرا در عمل، یادگیری پس از خستگی مغز، بیفایده خواهد بود.
خواب خود را تنظیم کنید
یکی از مسایل مهمی که شما عزیزان، چه در زمان مطالعه برای کنکور و چه در روزهای امتحان، باید به خاطر داشته باشید، این است که ساعات خواب و بیداری خود را تنظیم کرده و خواب کافی داشته باشید. محققان معتقدند که هفت ساعت خواب کامل، برای فعالیت مناسب بدن امری حیاتی است. داشتن خواب کافی، علاوه بر یادگیری بهتر، یکی از مهم ترین عوامل در کنترل اضطراب قبل از امتحان است.
به خاطر داشته باشید:
1- بهترین زمان برای خواب، در فاصله ساعات بین یازده شب تا پنج صبح است؛ زیرا بعد از ساعت یازده و به خصوص دوازده شب، یادگیری به پایینترین حد خود میرسد.
2- اگر به یک برنامه خواب و بیداری خاصی عادت دارید که با پیشنهاد ما مغایر است، فعلاً آن را بر هم نزنید؛ زیرا باعث آشفتگی اوضاع جسمی و روحی شما و کاهش یادگیریتان میشود.
تغذیه سالم داشته باشید
یکی از بهترین عوامل یادگیری، تغذیه سالم است. تغذیه سالم، علاوه بر سلامتی افزایش جسم و روح شما، میتواند تاثیر مستقیمی بر نحوه یادگیری و میزان ماندگاری مطالعه شما داشته باشد. غذاهای مملو از ویتامین و پروتیین، همیشه بهترین نوع تغذیه برای انسان است. مصرف میوه و سبزیجات تازه، ذهن را فعال نگه میدارد و همین مساله باعث یادگیری بهتر و کاهش اضطراب میشود؛ در ضمن، بهتر است که دور قهوه، چای و نوشابه های گازدار را هم خط بکشید. کافیین موجود در این نوشیدنیها شما را بیدار نگه میدارد، ولی قدرت به خاطر آوردن مطالب را از شما میگیرد.
تغذیه در ایام امتحانات:
1- از پرخوری بپرهیزید. بعضی از دانش آموزان، هنگام امتحانات، به دلیل استرس و اضطراب ناشی از امتحان، پرخوری میکنند. پرخوری باعث سنگین شدن انسان و عدم مطالعه دقیق و عدم یادگیری کامل از سوی وی میشود.
2- سعی کنید که از میان وعدههای سبک و کم حجم، برای رفع گرسنگی و تقویت خود استفاده کنید.
تمرکز فکری عامل موفقیت بیشتر
یکی از مهمترین عوامل یادگیری و نتیجهگیری از مطالعه، تمرکز است. تمرکز باعث میشود تا شما در مدت زمان کم، مطالب بیشتری را یاد بگیرید و برای مدت بیشتری، دانستههایتان را در ذهن نگهدارید. در هنگام مطالعه، سعی کنید که تمام عوامل حواس پرتی را از خود دور کنید و نسبت به اتفاقات اطراف خود بیتوجه باشید.
تمرکز در جلسه امتحان نیز، یکی از عوامل مهم نتیجه گیری بهتر از تلاشتان است. قبل از اینکه پاسخگویی به سؤالات را شروع کنید، کارهایی را که انجام آنها از شما خواسته شده است به صورت دقیق مرور کنید و پشت و روی هر صفحه را به دقت بررسی کنید. قبل از پاسخگویی به هر سؤال، آن را دو بار یا بیشتر بخوانید تا مطمین شوید که محتوای آن را به خوبی متوجه شدهاید. دستورالعملها را دقیق و جزء به جزء بخوانید و از نوشتن اطلاعات اضافه و نامربوط خودداری کنید؛ زیرا نمره هر سؤال، تنها به اطلاعاتی تعلق میگیرد که مورد نظر طراح یا طراحان سؤالات بوده است.
برای تمرکز بیشتر، این مطالب را به خاطر بسپارید:
1- از ارتباط تلفنی دوری کنید؛ زیرا یک مکالمه کوتاه، ممکن است تا چندین ساعت ذهن شما را مشغول کند.
2- عواملی را که باعث حواس پرتی شما میشود، یادداشت کرده و سپس در زمان استراحت به آنها بپردازید.
3- اشکالات درسی خود را یادداشت کنید و در زمان باقی مانده تا امتحان، آن اشکالات را از دوستان و همکلاسیهای قوی، اعضای خانواده و در صورت دسترسی به دبیران، از آنان بپرسید.
4- سعی کنید که در محیطی آرام و به دور از سر و صدا مطالعه کنید.
5- قبل از شروع به مطالعه، همه مومات، مانند جزوه، مداد و . را آماده کنید.
6- اگر در جلسه امتحان به سؤالی برخوردید که هیچ اطلاعاتی راجع به آن ندارید، برای جلوگیری از حواس پرتی و پاسخگویی به سؤالات بعدی، بدون نگرانی به آهستگی نفسی عمیق بکشید و باز هم آن را بخوانید. اگر آرام باشید و با ذهنی شفاف راجع به آن پرسش فکر کنید، این احتمال وجود دارد که چیزهایی در مورد آن پرسش به ذهنتان برسند یا لااقل بخشی از آن را جواب بدهید. اگر هیچ اطلاعاتی راجع به آن سؤال ندارید، اجازه ندهید که عملکردتان و سایر سؤالاتی که پاسخ آنها را میدانید، تحت تاثیر این سؤال قرار بگیرند.
7- اگر در امتحانی موفق نشدید، نگران نباشید؛ چون این موضوع به شدت باعث حواس پرتی شما خواهد شد. نمره کم شما، هیچ ربطی به امتحانات بعدی شما ندارد؛ بنابراین، خودتان را نبازید و به خود قول دهید که با به دست آوردن نمرات خوب در امتحانات دیگر، نمره کمتان را جبران خواهید کرد.
مثبت اندیش باشید
افکار و انرژی منفی، نه تنها در درس خواندن، بلکه در تمام مراحل زندگی، از عوامل بسیار مهم عدم پیشرفت و موفق نشدن افراد است. در حال حاضر، بسیاری از داوطلبان کنکور در وضعیتی مشابه شما به سر میبرند؛ پس به مسایلی که ممکن است باعث ایجاد اشکال در مطالعه شما شود، نپردازید. با دیدی مثبت به تمام مسایل نگاه کنید و ایمان داشته باشید که خدای بزرگ، همه عوامل را در راستای سعادت و موفقیت شما قرار داده است.
برای اینکه افکار منفی را از خود دور کنید:
1- وقت خود را با افرادی بگذرانید که به شما روحیه یا در واقع به شما انرژی مثبت میدهند.
2- هر وقت فکری منفی به سراغ شما آمد، فوراً همان فکر را به شکل مثبت تغییر دهید و با صدای بلند برای خود تکرار کنید؛ مثلاً ممکن است فکرکنید: همه بچهها یک دور کامل درس را خواندهاند و به آن مسلط هستند، اما من هنوز با کتاب سر و کله میزنم.» اگر چنین فکری به سراغتان آمد، بلافاصله با صدایی رسا بگویید: من قبلاً نیز چنین امتحانهایی داده و اکثر مواقع هم از آن امتحانات، نمره خوبی گرفتهام.»
3- افکار مثبت و انرژی دهنده خود را در قسمتهای مختلف خانه و در محل دید خود بنویسید یا هنگام خواب به آنها فکر کنید.
در پایان این بحث، باید اشاره کنیم تا به خاطر داشته باشید شما قبل از اینکه یک دانشآموز باشید، یک داوطلب کنکور هستید که خود را برای شرکت در این آزمون مهم آماده میکنید؛ پس نباید اجازه ندهید تا افکار منفی یا عملکرد ضعیفتان در امتحانات، باعث درگیری فکری شما و عدم نتیجهگیری خوب از تلاش چند ماههتان شود. بارها دیده شده است دانشآموزانی که به خوبی برای کنکور مطالعه کردهاند، به خاطر اضطراب از آوردن نمره کم در یک یا چند امتحان، به کلی خود را باخته و حتی بیمار شده و به راحتی وقت باقی مانده تا کنکور را، که از نظر برنامه کنکوری بسیار مهم است، از دست دادهاند. شما داوطلب عزیز حتماً به این نکته توجه داشته باشید که در صورت کسب نمره بسیار بد نیز، در تابستان وقتی برای جبران امتحانات هست، اما کنکور امسال است که دیگر تکرار نمیشود!
علاوه بر موضوع بالا، نکته مهم دیگر این است که اگر شما دانشآموز عزیز، برنامهریزی مناسبی داشته باشید و وقت خود را به خوبی مدیریت کنید، میتوانید افزون بر نتیجهگیری عالی از امتحانات، این فرصت را غنیمت بدانید و گام مثبتی به طرف کنکور نیز بردارید؛ به این ترتیب میتوانید با یک تیر، دو نشان بزنید.
حتماً تا حالا دقت کرده و متوجه شدهاید که در ماههای نزدیک به زمان برگزاری آزمون سراسری، ممکن است که افت مختصری در ساعات مطالعه شما یا سایر داوطلبان به وجود آمده باشد. شاید این موضوع، شما را نگران کند، اما باید بدانید که این وضعیت تا حد زیادی طبیعی است و میتواند ناشی از خستگی باشد. مهم این است که ناامید نشوید و با قوت و انرژی ادامه دهید و به جبران و حصول نتیجه امیدوار باشید. بدین منظور، چند پیشنهاد و توصیه داریم که داوطلبان میتوانند، با توجه به شرایط خود و پیشرفتشان در مطالعه دروس و نحوه مطالعه، از آن استفاده کنند.
1ـ توجه داشته باشید که نهایتاً تا آخر اردیبهشت ماه فرصت دارید مباحث جدید دروس را مطالعه کنید. به همین منظور، مطالعه و یادگیری مبحث جدید بعد از اردیبهشت ماه توصیه نمیشود؛ چرا که پس از این، شما فرصت اینکه روند مطالعاتی یک مبحث را تا انتها سپری کنید، نخواهید داشت؛ بنابراین، دروس خود را با دقت بررسی کنید و در صورتی که نیاز میبینید، مبحث جدیدی را که تا آن زمان به خوبی مطالعه نکردهاید، در همین اردیبهشت ماه مطالعه کنید.
اردیبهشت ماه، زمانی است که شما میتوانید مباحثی را که در ماههای گذشته مطالعه کردهاید، ولی در بعضی قسمتهای آن ضعف دارید، بار دیگر مطالعه کنید و روند مطالعاتی آن را تکمیل کنید.
2ـ برای جلوگیری از کاهش احتمالی ساعات مطالعه، همانند ماههای قبل که قصد شروع به مطالعه را داشتید، توصیه میکنیم که مدت زمان مطالعه خود را در نظر داشته باشید و سعی کنید که هر روز، بهتر از روز قبلِ خودتان باشید.
توجه داشته باشید که در این مدت، فقط بر اساس وضعیت مطالعات قبلی و میزان پیشرفت خودتان، برنامهریزی و اقدام کنید و به هیچ وجه خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. هر شخص در مسیر آمادگی برای شرکت در آزمون سراسری، وضعیت منحصر به خودش را دارد؛ بنابراین، ومی به مقایسه خود با دیگران نیست و انجام این کار، نه تنها کمکی به حل مشکل احتمالی شما نمیکند، بلکه موجب استرس شما در این ایام سرنوشتساز نیز خواهد شد.
3ـ اگر تا به حال، مطالعه دروس و منابع آزمون سراسری را مطابق برنامه انجام داده و خلاصه درس هم تهیه کردهاید، سعی کنید که در فرصت باقیمانده، از این خلاصهها استفاده کنید، و چنانچه تا به حال موفق به اتمام مطالعه خود نشدهاید، سعی کنید تا پایان اردیبهشت ماه انجام این کار به اتمام برسد و زمان باقی مانده را به مطالعه و مرور یادداشتبرداریها و خلاصهها بپردازید. در زمان باقی مانده تا کنکور، بهترین منبعی که میتوانید برای مرور مباحث مختلف از هر درسی استفاده کنید، همین خلاصهها و یادداشتهایی هستند که در حین مطالعه تمام دروس در طول سال تحصیلی تهیه کردهاید.
4ـ دروس عمومی را هم در کنار دروس اختصاصی مطالعه کنید و بر اساس میزان تاثیر و اهمیت آن در آزمون سراسری، وقت صرف کنید. سعی کنید که دروس عمومی را هم جدی بگیرید و از اهمیت مطالعه این دروس در زمان باقیمانده تا آزمون سراسری غافل نشوید.
علاوه بر مطالعه روزانه دروس عمومی، حتماً اقدام به تست زدن در شرایطی مشابه آزمون سراسری بکنید. این آزمونها، سرعت عمل شما را افزایش میدهد و باعث افزایش دقت شما در مواجهه با تستهای اصلی دروس عمومی در آزمون سراسری میشود؛ از سوی دیگر، در آزمونهای آزمایشی یا شبیهسازی شده، چنانچه در مبحث خاصی یا هر موضوع دیگری در چند آزمون احساس ضعف کردید، سریعاً میتوانید اقدام به رفع مشکل خودتان در آن مبحث خاص کنید.
در آزمونهای شبیهسازی شده، به ویژه برای دروس اختصاصی، از جمله دروس ریاضی و فیزیک، که بیشتر جنبه حل کردنی دارند، بهتر است که تعداد سؤالات و همچنین میزان زمانی را که برای پاسخ دهی به سؤالات اختصاص میدهید، مطابق با آزمون سراسری باشد. همچنین توصیه میشود که این آزمونها، جامع باشد و تمام مباحث یک درس مشخص را شامل شود. بعد از پاسخ دهی به سؤالات و در حین تحلیل پاسخها، ممکن است که چندین سؤال را پاسخ نداده یا اشتباه پاسخ داده باشید؛ در این صورت، میتوانید به کتابها و خلاصههای خودتان رجوع کرده و نکات مورد نظر را بار دیگر مرور کنید.
منظور ما از آزمونهای شبیهسازی شده این است که در این آزمونها شما باید خود را سر جلسه آزمون سراسری تصور کنید و با لباس رسمی به سؤالات این آزمون پاسخ دهید. همچنین بهتر است که بعد از برگزاری آزمون، با دقت بسیار، پاسخهای خود را بررسی کنید و به بررسی ضعفهای خود در آزمونی که گذراندهاید، بپردازید.
برای تستزنی تاکید میشود که در این زمان باقیمانده، سراغ تستهای تالیفی و غیر استاندارد نروید، بلکه از تستهای استاندارد و اصلی استفاده کنید؛ در این خصوص، تستهای ده سال اخیر آزمون سراسری میتواند منبع قابل اطمینانی برای استفاده و تمرین شما باشد.
5 ـ گاهی بعضی از داوطلبان، دچار این ترس یا استرس میشوند که مبادا فلان مبحث از فلان درس را از یاد برده باشند. این نگرانی و این نوع تفکر، به خاطر نزدیکی به زمان برگزاری آزمون سراسری، در ذهن اکثر قریب به اتفاق داوطلبان وجود دارد و موجب میشود که از کاراییشان کاسته شده و به استرس آنان اضافه کند. این حس باعث میشود که داوطلب، دچار وسواس در مطالعه شود و تمام مباحث را مجدداً مطالعه کند. توجه داشته باشید که انجام این کار، فقط وقت شما را به شدت خواهد گرفت. مطمین باشید که اگر در این زمان باقیمانده با دقت و با برنامه اصولی، مطالعه و جمعبندی کنید، با آمادگی کامل، در آزمون سراسری حاضر خواهید شد.
6 ـ در کنار برنامهریزی، مطالعه و تستزنی، به نحوه خواب و غذای خود نیز توجه خاص داشته باشید.
روند خواب و تغذیه خود را به گونهای تنظیم کنید که بهترین نتیجه ممکن را برای موفقیت در آزمون سراسری بگیرید؛ البته میزان خواب هر فرد، با توجه به شرایط جسمی و فیزیولوژیکی آن فرد، متفاوت با دیگران است و در اینجا پیشنهاد یکسانی برای همه افراد نمیتوان ارایه داد؛ لذا، بهتر است که از هم اکنون، زمان خواب و بیداری خودتان را به گونهای تنظیم کنید که بالاترین میزان کارایی را در این آزمون مهم داشته و در سر جلسه آزمون سراسری هم مشکل خاصی از این بابت نداشته باشید.
7ـ شرکت در آزمونهای آزمایشی و جامع در فرصت باقیمانده، به شما این امکان را میدهد که خودتان را از نظر علمی به طور جدی محک بزنید. شایسته است که در انتخاب این آزمونها دقت داشته باشید و بررسی کنید که در آنها از سؤالات با کیفیت استفاده شده باشد و سعی کنید که فرصت حضور در این آزمونها را از دست ندهید. شرکت در آزمونهای آزمایشی،علاوه بر تمرین و ارزیابی میزان آمادگی، باید با هدف رفع اشکال و ضعفهایتان در مبحث و موضوعات خاص نیز دنبال شود؛ به عنوان نمونه، چنانچهدر طول سال تحصیلی و در حین تستزنی در منزل یا در آزمونهای آزمایشی، قادر به پاسخگویی به بعضی از تستها نبودهاید، اکنون و در این زمان باقیمانده، سعی کنید که ضمن مرور آن مباحث، نسبت به رفع اشکال و پاسخگویی مجدد به آن تستها نیز اقدام کنید.ش
پاسخهای تشریحی سنجش پیش:
گـــــروه علوم ریــــاضی
گـــــروه علوم تجـــــربی
گـــــروه علــــوم انسانی
گـــــــــروه هنـــــــــــــــر
گـــــروه زبـــان خارجـی
====================
پاسخهای تشریحی سنجش دوازدهم:
گـــــروه علوم ریــــاضی
گـــــروه علوم تجـــــربی
گـــــروه علــــوم انسانی
گـــــــــروه هنـــــــــــــــر
گـــــروه زبـــان خارجـی
====================
پاسخهای تشریحی سنجش یازدهم:
گـــــروه علوم ریــــاضی
گـــــروه علوم تجـــــربی
گـــــروه علــــوم انسانی
گـــــــــروه هنـــــــــــــــر
گـــــروه زبـــان خارجـی
====================
پاسخهای تشریحی سنجش دهم:
گـــــروه علوم ریــــاضی
گـــــروه علوم تجـــــربی
گـــــروه علــــوم انسانی
* مصرف انواع نوشیدنیها، اعم از آب، دوغ، نوشابه یا انواع دمنوشها بین خوردن غذا، موجب رقیق شدن آنزیمهای هضم کننده شده و دیگر غذا هضم نمیشود؛ انواع اسیدها و آنزیمهایی که در معده وجود دارند، قرار است که غذا را تبدیل به مولکول کنند، و اگر پرخوری هم به آب خوردن وسط غذا اضافه شود، آنگاه بازگشت اسید به مری (همان ترش کردن) اتفاق میافتد. همچنین مصرف سوسیس، کالباس، غذاهای خشک، کوکو، کتلت و بادمجان در سحری مضر است و توصیه نمیشود، اما مصرف سالاد، برنج با خورشت، نان، میوه و یک فنجان شیر، مناسب این وعده غذایی است.
فرد با استعداد که عضوی از یک گروه است، به چیزی بیشتر از آنچه روزی به تنهایی میتوانست دست پیدا کند، دست مییابد.
آمادگی، یکی از مهمترین انتخابهای آشکاری است که برای به حداکثر رساندن استعدادهایتان باید انجام دهید. گاهی فرایند آمادگی، طولانی و آهسته است و ممکن است به تحصیلات رسمی نیاز داشته باشد و لازم باشد که مربیهای باهوش پیدا کنید. همچنین ممکن است که به معنی خارج شدن از گوشه امن باشد یا میتواند به معنای به کار انداختن مهارتی که به تازگی آموختهاید باشد؛ اما با این حال، به یاد داشته باشید که وقتی زمان آمادگی میرسد، باید آماده باشید.
باسمه تعالی
توضیحات لازم در خصوص مندرجات روی کارنامه »
توضیح مندرجات کارنامه
جدول شماره 1 – مشخصات داوطلب:
در این جدول مشخصات شناسنامه ای ، گروه آزمایشی ، وضعیت تحصیلی ، استان و شهرستان محل اقامت داوطلب براساس اطلاعات ارائه شده مندرج در فرم تقاضانامه ثبت نام به علاوه شماره پرونده و شماره داوطلبی مربوط درج شده است.
جدول شماره 2 – نمرات دروس عمومی و اختصاصی ، نمره میانگین و تراز در هر درس در بین داوطلبان شهر ، استان و کشور:
در این جدول نمرات اکتسابی داوطلب در دروس عمومی و اختصاصی ، نمره میانگین هر درس که از نمرات اکتسابی کل داوطلبان شرکت کننده در سراسر کشور به دست آمده ، نمره تراز شده در هر درس ، رتبه داوطلب در هر یک از دروس عمومی و اختصاصی در مقایسه با داوطلبان شهرستان محل اقامت ، استان مربوط و سراسر کشور درج شده است.
عناوین دروس اختصاصی در گروه های آزمایشی :
جدول شماره 3- رتبه کل ، تعداد شرکت کننده و نمره کل در گروه آزمایشی مربوط:
در این جدول رتبه کل داوطلب که از مقایسه نمره کل دروس عمومی و دروس اختصاصی وی در مقایسه با سایر داوطلبان گروه آزمایشی مربوط در شهر ، استان ، کشور و سهمیه به دست آمده ، همراه با نمره کل دروس عمومی و اختصاصی در گروه آزمایشی مربوط درج شده است.
جدول شماره 4- رتبه و نمره کل عمومی و اختصاصی در زیرگروه های آزمایشی:
از آنجائیکه در آزمون سراسری ، داوطلبان بر اساس رتبه زیرگروه ها انتخاب رشته می نمایند، لذا نمره کل عمومی و اختصاصی داوطلبان در هر یک از زیرگروه ها محاسبه و به همراه رتبه در هر زیر گروه ، در این جدول درج شده است. رتبه زیرگروه ها بر اساس آزمون سراسری محاسبه گردیده است.
آرزوی قلبی و هدف ما هموار نمودن مسیر موفقیت شما در آزمون سراسری می باشد.
موفق باشید
کنکور، طی سالهای متوالی، تقریباً ثابت است و معمولاً همیشه یک یا دو تست در طی سالهای مختلف از آن مبحث مطرح میشود؛ مثلاً اگر دانشآموزی، مطلبی را بلد نیست، بدیهی است که میتواند به مباحثی که اهمیت بیشتری دارد، بپردازد؛ در واقع قرار نیست که در این دوره، کارهای غیرممکن انجام دهید، بلکه باید در یک فاصله زمانی محدود، بهترین و درستترین کار ممکن را انجام دهید.
برنامهریزی و خود را برای آزمون بعدی آماده کنید.
کنکور به این موضوع مقید هستند که در طرح یک مجموعه سؤال از هر درس، همه مطالب و همه مباحث را در آن طرح درس منظور کنند؛ پس زمانی که یک دانشآموز، یک بار، یک مجموعه سؤال را امتحان میدهد، عملاً همه کتابهای درسی را یک بار ورق میزند. باید پذیرفت که امتحان دادن، جزیی از
یادگیری است و خیلی از دوستان، آزمون را به عنوان ابزار سنجش میبینند، ولی برای اینکه داوطلبان بیشترین
تمرکز را در سر جلسه آزمون دارند و حل کردن مسایل برای آنها مهم بوده و از زوایای مختلف به آن نگاه میکنند، در سر جلسه امتحان میتوانند یادگیری بهتری داشته باشند؛ به همین دلیل، ما از شما داوطلبان عزیز میخواهیم که در هر هفته از خود در شرایط کنکور آزمون بگیرید و سپس با تحلیل آزمون، رفع اشکال کنید.
ماههای قبل فکر نکنید و فقط سعی کنید که برنامه مشخصی برای روزهای باقیمانده تا آزمون سراسری داشته باشید.
اراده و تصمیم خود را روی آن متمرکز کرده و از تغییر برنامهتان جداً بپرهیزید.
خواب منظم در این دوران، حیاتی است. سعی کنید که زمان استراحت شما، زمان استراحت مطلق باشد و در این اوقات به هیچ چیز فکر نکنید.
در این مدت، خودتان را با کسی مقایسه نکنید، از کسی سؤال نکنید و به کسی هم جواب ندهید. منظور ما، طرح سؤالاتی مانند: تو چقدر خواندی؟تو چقدر تست زدی؟ دور چندمت هست؟ ترازت چقدر شد؟» و . است. همه اینها، جز استرس و مزاحمت فکری، برای شما چیز دیگری به ارمغان نمیآورد.
* همیشه بعد از اتمام امتحان، وقت خود را روی آمادگی برای امتحان بعدی بگذارید و از ناراحت بودن برای امتحان داده شده، جداً خودداری کنید.
مدیریت زمان فوقالعاده قوی و مؤثر، مشغول بهرهگیری از آموختههای خود هستید.
در جامعه آماری شرکت کنندگان کنکور، قشرهای مختلفی با بهرههای هوشی و استعدادهای متفاوت شرکت میکنند؛ چون آزمون سازمان سنجش بر اساس استانداردهای علمی و برای همه طراحی میشود و قطعاً توزیع سطح دشواری تستهای کنکور، متناسب با وضعیت علمی و درسی تمام شرکتکنندگان خواهد بود. با درک و قبول این نکته، بدون اینکه دغدغه و استرسی از میزان مطالعه خود داشته باشید یا نگران میزان مطالعه دوستان و هم کلاسیهای خود، در مقایسه با خودتان، باشید، فقط توان و انرژی خود را برای مطالعه بهتر در ایام امتحانات صرف کنید تا بتوانید از تلاش خود بهترین نتیجه را بگیرید.
مشکل اصلی بسیاری از پشت کنکوریها این است که نمیتوانند صبح زود از خواب بیدار بشوند یا نمیتوانند به موقع بخوابند. آنها میگویند که بازدهیشان در شبها بهتر از صبح زود است؛ به این دسته از عزیزان باید گفت که بدن انسان به گونهای تنظیم شده است که به خواب شب نیاز دارد؛ و گرنه بعد از مدتی سلامتی جسمی و روحی انسان با مخاطراتی مواجه میشود؛ از سوی دیگر، اکثر داوطلبان برای روز آزمون باید صبح زود بیدار شوند و در ساعت 8 صبح با آمادگی کامل پاسخگوی سؤالها باشند. حال اگر داوطلبی به بیداری صبح زود عادت نداشته باشد، نمیتواند آمادگی جسمی و ذهنی کامل را برای حضور در جلسۀ آزمون سراسری کسب کند.
درست است که در حدود بیست و چند روز تا زمان برگزاری آزمون سراسری، بیشتر باقی نمانده است، اما هیچ وقت مایوس نشوید و مطمین باشید که در همین زمان اندک نیز، اگر بخواهید و عزمتان را جزم کنید، میتوانید سطح علمی خود را به خوبی ارتقا ببخشید. اینکه شما دست روی دست بگذارید و آه بکشید، هیچ کمکی به شما نخواهد کرد و تنها فایدهاش این است که اگر رتبۀ خوبی کسب نکردید، میتوانید تقصیر را گردن طبیعت ، شرایط و بیندازید و به قول معروف عذاب وجدان نداشته باشید، اما در نتیجه کارتان، هیچگونه تاثیری نخواهد گذاشت؛ پس به جای آنکه دست زیر چانه بگذارید و غصه بخورید، دستی به زانو بگیرید و برخیزید و از پیروزی خود بر سختیها و مشکلات، لذت ببرید.
در آزمون سراسری و سایر آزمونهای مهم زندگیتان موفق باشید
به اطلاع کلیه داوطلبان آزمون سراسری سال 1398 می رساند:
1ـ برای اطلاع از زمان و نحوه پرینت کارت شرکت در آزمون سراسری سال 1398 که در روزهای پنج شنبه 98/4/13 و جمعه 98/4/14 برگزار خواهد شد و همچنین اطلاع از سایر شرایط و ضوابط شرکت در این آزمون، لازم است که داوطلبان گرامی به اطلاعیه این سازمان، که در تاریخ دوشنبه 98/4/3از طریق سایت سازمان و نشریه پیک سنجش منتشر خواهد شد، مراجعه نمایند.
2ـ براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تا 5 درصد مازاد بر ظرفیت دانشگاههای مناطق سیل زده، به داوطلبان آسیب دیده همان استانها، که آسیب مستقیم جانی و مالی دیدهاند، اختصاص خواهد یافت. ضمناً جزییات این ظرفیتها در دفترچه شماره 2 آزمون سراسری، که در مردادماه منتشر میشود، درج خواهد شد.
روابط عمومی سازمان سنجش آموزش کشور
شاید تا به حال با داوطلبانی مواجه شده باشید که وقتی صحبت از کنکور به میان میآید ناگهان دچار
استرس و اضطراب میشوند. بسیاری از این داوطلبان، کسانی هستند که مطالعه خوبی داشته و از آمادگی لازم برای کنکور نیز برخوردارند، اما خودشان هم علت این موضوع را نمیدانند. اضطراب امتحان، نوعی خود اشتغالی ذهنی است که خود کم انگاری و تردید در مورد تواناییهای فرد را با خود به همراه دارد و اغلب باعث ارزیابی منفی و عدم تمرکز حواس و واکنشهای جسمانی نامطلوب میشود، و این موضوع در نهایت باعث میشود تا شما نتیجه واقعی زحمات و معلومات خود را نگیرید.
با اینکه سطحی از استرس برای انجام بعضی از کارها، از جمله امتحان دادن، طبیعی است، اما حتماً باید به این نکته توجه کنید که کنکور هم آزمونی مانند دیگر آزمونهاست و هیچ تفاوتی با بقیه آنها ندارد. بسیاری از داوطلبان سالهای گذشته که کنکور را تجربه کردهاند این مطلب را تایید میکنند، و حتی برخی از آنان که دچار استرس بودهاند، اکنون با یادآوری این موضوع و علت استرس خود تعجب میکنند. اگر داوطلبی هستید که در زمان آمادگی برای کنکور دچار استرس بوده و احساس میکنید که ممکن است این استرس در جلسه آزمون نیز به سراغتان بیاید، باید از همین الان برای برطرف کردن این مشکل تلاش کنید و به مطالبی که در زیر اشاره میشود، هم در تستزنی سرعتی خود در منزل، هم در آزمونهای آزمایشی و نیز در جلسه کنکور توجه داشته باشید.
باز هم تکرار میکنیم که کنکور هم آزمونی همانند سایر آزمونهای دیگر شماست و حتی ممکن است آسانتر از بعضی از آنها باشد؛ در ضمن، وجود اندکی اضطراب، میزان یادگیری و دقت شما برای پاسخگویی به سؤالات را بیشتر میکند. اضطراب هنگامی نگران کننده است که در عملکرد فرد تاثیر منفی داشته باشد؛ البته مرز بین اضطراب طبیعی و غیرطبیعی را باید شناسایی کرد و درصدد رفع آن برآمد. در زیر به مسایل مهمی که باعث میشود تا برخی از داوطلبان در جلسه کنکور دچار استرس شوند، میپردازیم:
مواجه شدن با چند سؤال دشوار
یکی از مهمترین عوامل دستپاچگی داوطلبان در آزمون، وجود چند سؤال پی در پی مشکل در دفترچه است؛ در چنین مواقعی، دانشآموزانی که بیشتر مطالعه کردهاند بیشتر آسیب میبینند؛ زیرا عدهای از آنان فکر میکنند که آموختهها و زحمات آنها کافی نبوده است و عدهای دیگر میخواهند به تمام یا اکثر سؤالها پاسخ صحیح دهند. بد نیست بدانید برخی از کسانی که در بهترین و دشوارترین رشتههای دانشگاهی قبول شدهاند، در بعضی از درسها نمره کمتر از 40 درصد به دست آوردهاند؛ در چنین شرایطی، اگر دیدید که نمیتوانید به چند سؤال متوالی پاسخ دهید، خود را نبازید، و مطمین باشید که این مساله کاملاً اتفاقی است و هرگز به معنای عدم تسلط و توانایی شما در پاسخ دادن به سایر سؤالات نیست. هر آزمون، مجموعهای از سؤالات آسان تا سخت است و کسی موفقتر است که به سؤالات آسان و متوسط پاسخ گوید؛ از طرفی به اندازه زمان و انرژیای که صرف مطالعه یک درس کردهاید، از خود توقع داشته باشید و تصور نکنید که باید تمام مطالب یک درس یا یک بخش را به یاد داشته باشید.
مطمین باشید که دیگران هم وضع شما را دارند. اعتماد به نفس خود را حفظ کنید و با خود بگویید وقتی که این سؤالها برای من دشوار است، وای به حال دیگران! گفتن چنین سخنانی باعث میشود تا بر اعصاب خود مسلط شوید و درست مانند یک شطرنج باز ماهر یا یک فرمانده نظامی، در سختترین شرایط تصمیم بگیرید که چه کار کنید و بدانید که بهترین کار در هر لحظه کدام است؛ پس تست مشکل را که قادر به پاسخگویی آن نیستید رها کنید و بدون پریشانی و با قدرت، به پاسخگویی به بقیه سؤالات ادامه دهید.
بیاعتمادی نسبت به خود، تواناییها و قابلیت خود
یکی از مهمترین عواملی که برخی از شما داوطلبان را در آزمون دچار استرس میکند، بیاعتمادی نسبت به خود، تواناییها و قابلیتهای خودتان است. این مشکل ممکن است که در بیشتر کارها و مقاطع مهم زندگی، شما را از رسیدن به هدفتان باز دارد؛ پس اگر دچار چنین مشکلی هستید، از همین امروز تلاش کنید تا بدون توجه به نظر دیگران، به خود و توانایی هایتان ایمان بیاورید؛ اما اگر با وجود تلاش و کوشش قابل ملاحظه برای کنکور، احتمال میدهید که ممکن است در جلسه آزمون نیز دچار چنین احساسی شوید، فقط به این فکر کنید که شما تلاش زیادی برای آمادگی در این آزمون کردهاید و در تست زنیهای قبلی خود هم بخوبی از عهده امتحان برآمدهاید؛ پس کنکور نیز تفاوتی با آزمونهای قبلی ندارد و شما باز هم موفق خواهید شد. لحظهای که این احساس به سراغتان میآید چشمانتان را ببندید و به تواناییهایتان در لحظاتی فکر کنید که کارهای سختی انجام داده و تحسین همگان را برانگیختهاید. همیشه به خاطر داشته باشید که خدا با شماست و اجازه نمیدهد تا زحمات شما از بین برود.
به یاد آوردن انتظارات و خواستههای دیگران
یکی از مشکلات مهمی که باعث استرس و اضطراب داوطلبان کنکور میشود توقعاتی است که خانوادهها و یا خود فرد، بدون سنجش توانایی و اطلاعات فرد، از او دارند. همه خانوادهها، بدون اینکه به تواناییهای او توجه کنند، دوست دارند که فرزندان آنها در بهترین رشتهها و دانشگاهها مشغول به تحصیل شوند. ابراز چنین احساسی به داوطلبان، باعث میشود تا آنان با استرس بیشتری به کنکور نگاه کنند، و وقتی فکر کنند که نمیتوانند چنین توقعاتی را برآورده کنند دچار اضطراب شوند. این تفکرات میتواند در کنکور نیز سراغ بیشتر داوطلبان بیاید، اما نوع برخورد با این موضوع است که داوطلبان را از یکدیگر تمایز میدهد. اولاً در جلسه آزمون، افکار خود را مدیریت کنید و از رسوخ هر فکر اضافهای به ذهن خود جلوگیری کنید؛ با وجود این، وقتی با چنین افکار مخربی در آزمون مواجه شدید، چند نفس عمیق بکشید و با خود بگویید که من تمام تلاش خود را میکنم تا به هدفی که دارم برسم و مطمینم که این گونه خواهد شد؛ اما به این موضوع نیز ایمان دارم که خدای بزرگ، برای من بهترینها را مقدر کرده است و هر اتفاقی که بیفتد، به صلاح من و در مسیر خوشبختی و شادکامی من است.
مطمین باشید که این سخنان، فقط حرفهایی برای دلگرمی دادن به شما نیست. بارها با افرادی مواجه شدهایم که در رشته یا دانشگاهی، که خود یا والدینشان به تحصیل در آنها علاقهمند بودهاند، پذیرفته نشده و بعدها متوجه شدهاند که این موضوع چقدر به نفع آنان بوده است.
نگاه کردن به خانههای سفید پاسخنامه و آمارگیری از سؤالاتی که قادر به پاسخگویی آنها نبودهاید
یکی از کارهای اشتباهی که برخی از داوطلبان کنکور انجام میدهند، نگاه کردن به خانههای سفید پاسخنامه و آمارگیری از سؤالاتی است که قادر به پاسخگویی آنها نبودهاند. این موضوع باعث می شود تا اگر شما به تعدادی از سؤالات پاسخ ندادهاید، دچار استرس شده و نتوانید بخوبی به بقیه سؤالات نیز پاسخ دهید. در هنگام پاسخگویی به سؤالات، تنها هدفتان تمرکز بوده و سعیتان در استفاده از تمام آموختههایتان باشد و اجازه ندهید که افکار مخرب و منفی، با انرژیای که از شما میگیرند، مانع از نتیجهگیری مطلوبتان شوند؛ تا به نتیجهای که شایسته میزان مطالعات و سواد شماست دست یابید.
سعی کنید که اصلاً پاسخنامه خود را (مگر برای تطبیق شماره سؤالات با جوابها) بررسی نکنید، و اگر این موضوع اتفاق افتاد و شما به سؤالاتی پاسخ نداده بودید، اصلاً دچار پریشانی نشوید و خودتان را مطمین کنید که بقیه داوطلبان هم ممکن است به اینگونه سؤالات پاسخ نداده باشند؛ پس اجازه ندهید که افکار مخرب، تمرکز شما را به هم زده و در شما اضطراب ایجاد کند؛ به علاوه، برای رفع این مشکل، خود را از قبل برای پاسخ ندادن به بعضی از سؤالات آماده کنید.
نگاه کردن به دیگر داوطلبان حاضر در آزمون و مقایسه وضعیت خود با آنان
یکی دیگر از کارهایی که ممکن است برخی از شما داوطلبان عزیز انجام دهید، نگاه کردن به دیگر داوطلبان حاضر در آزمون و دقت در حالات آنها و مقایسه روحیه آنها با شرایط خودتان است. یکی از داوطلبان سالهای قبل میگفت: در جلسه آزمون به داوطلبان اطرافم نگاه میکردم و میدیدم که با سرعت به تستها پاسخ میدهند؛ درحالیکه به نظر من بعضی از سؤالها سخت بود. به همین دلیل روحیه خودم را از دست دادم و احساس کردم که در مقایسه با آنها، من چیزی نمیدانم.»
سعی کنید تا جایی که امکان دارد، به دلیل محدودیت وقت و جلوگیری از حواسپرتی، به اطرافتان توجه نکنید. اگر چنین اتفاقی افتاد و حتی شما برای فکر کردن هم به اطراف خیره شدید، با دیدن سرعت دیگران در تستزنی، اصلاً دستپاچه نشوید؛ بلکه این احتمال را بدهید که پاسخهای آنان اشتباه باشد یا اینکه آنان در حال پاسخگویی به سؤالاتی باشند که شما هم جواب آنها را بخوبی میدانید.
برای کم شدن استرس و دستپاچگی در کنکور، به نکات زیر توجه کنید:
1- اگر از جمله داوطلبانی هستید که زیاد دچار استرس میشوید و احتمال میهید که در جلسه کنکور نیز استرس شما باعث ایجاد مشکل برای شما گردد، سعی کنید که تمرینات آرام کردن خود را از هم اکنون شروع کنید. یکی از راههای آرام کردن این است که فضای جلسه را تصویرسازی ذهنی کنید و اینگونه تصور کنید که در جلسه امتحانی نشستهاید و با سؤالاتی با درجات دشواری مختلف روبرو هستید؛ بر این اساس، ابتدا با کشیدن نفسهای عمیق (سه شماره دم همراه با سه شماره بازدم) و شل کردن عضلات بدن و در نظر گرفتن زمان لازم، شروع به پاسخدهی کنید. در صورتی که داوطلبی نتوانست با انجام یکباره این کار، بر اضطراب خود غلبه کند، باید دوباره این مراحل را تکرار کند و آن قدر این موضوع باید تکرار شود که داوطلب در زمان پاسخدهی به سؤالات، احساس راحتی داشته باشد.
2- یکی از راههای کاهش استرس، انجام تستزنی سرعتی با شرایط کنکور در خانه است. این موضوع به شما کمک میکند تا خود را بخوبی محک زده و به تواناییهای خود بیشتر اطمینان پیدا کنید؛ البته فراموش نکنید که به دلیل نزدیکی به زمان برگزاری آزمون، پاسخگویی اشتباه به این سؤالات نباید باعث استرس مضاعف و نگرانی شما شود، بلکه باید سعی کنید که با آرامش برای رفع اشکالات خود در اینگونه از آزمونها، خود را بخوبی برای کنکور آماده کنید.
3- یک روش مؤثر برای برخورد با موقعیتهای استرس آور، شمارش تا عدد ده است. انجام ایـن کار کمک میکند که از لحاظ فکری و روانی، از آن لحظه استرس آور دور شوید و ده ثـانـیه به شما وقت میدهد تا از آن شرایط، خود را رها کنید.
4- اگر دچار استرس شدید، برای مدت کوتاهی چشمانتان را ببندید و چیزی را فشار دهید. معمولاً فشردن چیزی با دسـت، بـاعـث کاهـش استرس و دغدغه خاطر میگردد. در آزمون میتوانید با فشردن یک پاککن، استرس خود را کمتر کنید.
تنفس، به جز داشتن اثرات حیات بخش، میتواند در آرام نـمودن شما نیز بسیار مؤثر باشد. هنگام استرس میتوانید چند نفس عمیق کشیده و خود را از لحاظ جسمانی و روانی آرام کنید. پس از چند تنفس عمیق، قدم بعدی، داشتن مکالمه مثبت با خود است. میتوانید به خود بگویید: من همه این تستها را در خانه بخوبی پاسخ میدادم، و اگر دوباره برگردم و با آرامش بیشتری بخوانم، حتماً میتوانم جواب آنها را پیدا کنم.»
5- به تغذیه و خواب خود در روزهای منتهی به کنکور، اهمیت بیشتری دهید. سعی کنید که ساعات خواب خود را تنظیم کرده و به اندازه کافی استراحت کنید. هیچ چیز به اندازه یک خواب راحت، نمیتواند دانستههای شما را تثبیت کند. در روزهای منتهی به کنکور، سعی کنید که تعداد دفعات صرف غذای خود را افزایش دهید؛ اما حجم غذایی را که میخورید کاهش داده و از غذاهای سبک و مقوّی استفاده کنید. گیاهان دارویی، مانند گل گاو زبان، به لیمو و بابونه، میتوانند آرامش بیشتری به شما بدهند؛ پس در صورت امکان، از این گیاهان همراه چای خود استفاده کنید.
در پایان باز هم تاکید میکنیم که کنکور، آزمونی همانند سایر آزمونهایامتحانات دیگر شماست؛ پس اصلاً و در هیچ مرحلهای از این آزمون، دچار استرس و دستپاچگی نشوید. ضمناً به خودتان و تلاشتان اطمینان داشته باشید و بدانید که خدا با شماست. مثبت اندیشی کنید و به خود بقبولانید که مسیر زندگی شما در بهترین راه ممکن قرار گرفته است و کنکور، یکی از گذرگاههای این مسیر است.
موفق باشید
متعهد به نتیجه باشید، نه وابسته به نتیجه
وقتی وابسته به نتیجه هستید، تقلا میکنید تا به نتیجه مورد نظر برسید و تمام مدت نگران نتیجه هستید؛ نگران اینکه نکند به آنچه میخواهید نرسید و همۀ آرزوها و اهدافتان به باد رود؛ برای همین، بسیاری از اوقات حتی موقع مطالعه تمرکز ندارید و نگران نکند»ها و شاید»ها هستید؛ اما وقتی متعهد به نتیجه هستید، برایتان طی این مسیر مهم است؛ اینکه هدف را ببینید و برای رسیدن به آن، تلاش و کوشش لازم را بکنید، ولی در زندگیتان کلنجار نخواهید داشت؛ برای مثال، از اینکه یک روز درس نخواندید، عصبانی نخواهید شد و خودتان را شماتت نخواهید کرد یا دنبال بهانه و دلیل نخواهید گشت، بلکه به دنبال علت این کوتاهی و رفع آن برخواهید آمد؛ چون شما متعهد به طی کردن این مسیر به بهترین وجه هستید.
چنین فردی غر نمیزند و به فکر پیدا کردن راههای عجیب و غریبی نیست که بعضی از مؤسسات کنکوری پیشنهاد میدهند تا بتواند پاسخگوی سؤالهای آزمون سراسری باشد، و بدون شک، نتیجه بسیاری خوبی هم خواهد گرفت؛ چون آرامش خاطر دارد و از طی مسیر لذت میبرد و برای دانشی که کسب میکند، ارزش قایل است.
شاید تصور کنید که مطالعه در این مدت کوتاه، دیگر فایدهای ندارد، اما باید بدانید که همین چند روز نیز میتوانید، به جای گله و شکایت یا سیر کردن در رؤیاهای غیرواقعی، به واقعیت موجود تکیه کنید و با مرور آنچه تا کنون خواندهاید و تست زدن، خود را برای آزمون سراسری آمادهتر سازید تا نتیجهای بهتر کسب کنید.
یک برنامهریزی سبک و کارآمد داشته باشید
برنامهریزی، شرط لازم برای موفقیت در کنکور است.» این حرف، تکراریترین جملهای است که کنکوریها در سال کنکورشان میشنوند و به قول معروف بعضیها با شنیدنش کهیر میزنند!
اما همۀ کنکوریها باید بدانند که اگر در این فرصت باقی مانده، برنامه درست و حسابی نداشته باشند، زحمتشان نتیجۀ لازم را نخواهد داد؛ زیرا تابستان قبل از شروع سال آخر دبیرستان، تعطیلات عید نوروز و این چند روز باقی مانده به کنکور، سه مقطع زمانی استراتژیک است و بیبرنامه بودن در هر یک از این سه مقطع، خطرناک است. در این روزهای آخر، به بهانۀ خستگی یکساله، زحماتتان را به باد ندهید؛ زیرا اگر در طول سال تحصیلی، یک روز را نمیتوانستید درس بخوانید، زمان برای جبران وجود داشت، اما اشتباه و کوتاهی در این روزها، غیرقابل جبران است؛ پس مانند یک ورزشکار حرفهای، که برای روزهای منتهی به مسابقۀ فینال، ذوق و شوق و تلاشی دو چندان دارد، شما نیز طبق برنامه و با جدیت در فضای درس و مطالعه باشید. دقت کنید که این روزها نباید درس جدید بخوانید. هر قدر خواندهاید، دیگر بس است. اگر شما 80 درصد از مباحث کنکور را با کیفیت 100 درصد خوانده باشید، بهتر از داوطلبانی هستید که 100 درصد مباحث کنکور را با کیفیت 80 درصد خواندهاند؛ در واقع، ماه آخر، وقت جدید خوانی نیست، بلکه وقت دوباره خوانی است؛ فقط باید مرور کنید. اگر در طول سال، موقع درس خواندن و تست زدن، با علامت گذاری جلو رفته و مشخص کرده باشید که کجاها ضعفتان بیشتر است و کدام تستها را اشتباه زدهاید، کارتان ساده میشود. برای دوباره خوانی، میتوانید از مرور همان تستهای علامت زده استفاده کنید. دروس عمومی، به ویژه لغات ادبیات، زبان خارجی یا عربی و آیات درس معارف اسلامی را میتوانید در این فرصت باقی مانده دوره کنید.
ساعت خوابتان را منظم کنید
بعضی از شما داوطلبان، شبها و در زمان خلوتی خانه، عادت به درسخواندن دارید و بعضی درس خواندن در طول روز، به خصوص صبحها را ترجیح میدهید.
در هفتۀ پایانی، بهتر است که همۀ عادتها را کنار بگذارید و در یک ساعت مشخص بخوابید. پیشنهاد ما به شما این است که حدود ساعت ۱۰ تا ۱۱ شب حتماً بخوابید و حتی اگر خوابتان نمیآید دراز بکشید و با بستن چشمها به مغزتان استراحت دهید. بهتر است که صبحها ساعت 6 صبح بیدار شوید؛ چون ۴۰ دقیقه طول میکشد تا سیستم اعصاب مرکزی شما آماده سرویسدهی شود؛ بنابراین، باید، ساعتی بیدار شوید که سیستم عصبی شما حداکثر یک ساعت زمان برای آماده شدن داشته باشد. این تمرین، تمرین خوبی است تا در روز آزمون، آماده و سرحال باشید.
ورزش کنید
فراموش نکنید که در روز امتحان باید حدود 4 ساعت روی صندلی سفت و سخت بنشینید؛ بنابراین، برای تقویت عضلات بدنتان ورزش کنید؛ البته این سخن به معنای آن نیست که بدنتان را در هفته پایانی با ورزشهای سنگین خسته کنید. شما میتوانید با چند حرکت کششی سبک و ساده در منزل، عضلات خودتان را تقویت کنید؛ در ضمن، حدود 20 دقیقه ورزش در روز، سبب تولید آندروفین» شده و باعث نشاط و کاهش استرس میشود؛ بنابراین، حتماً در برنامه روزانۀ خود، مدت زمانی را به ورزش کردن اختصاص دهید. همچنین شنا و پیاده روی میتواند به آرامش روانی شما بسیار کمک کند.
غذای خوب و به موقع بخورید
مغز شما در روز برگزاری آزمون سراسری، از انرژیای استفاده میکند که شما آن را در روزهای قبل ذخیره کردهاید. در هفته پایانی، مصرف میوهها و سبزیجات تازه، خرما، عسل، انجیر و مغز گردو را حتماً در برنامه غذاییتان قرار دهید. اگر جزء دانشآموزانی هستید که بدون خوردن صبحانه به استقبال درس میروند، حتماً در این روزها صبحانه کم حجم و مقوی بخورید. این باور که برای جبران افت قند خون، به دلیل فعالیت مدام مغز، باید مواد قندی بیشتری استفاده شود، کاملاً اشتباه است؛ زیرا مواد قندی ساده، حالت تحریکپذیری فرد را بیشتر میکنند، برای جبران افت قندخون باید از کربوهیدراتهای پیچیده، مانند نان، برنج و ماکارونی، به جای شربت، شکلات و آبمیوههای پاکتی استفاده شود؛ در ضمن، خوردن غذای با حجم کم، ولی در دفعات بیشتر، به بدن کمک میکند تا قند خون را در حالت پایداری نگه دارد، و این مساله، خود به کم شدن استرس نیز کمک زیادی میکند.
از مصرف لبنیاتی مثل ماست و شیر نباید غافل شد. تحقیقات نشان داده است که شیر کم چرب در کاهش استرس اثر مفیدی دارد. شیر، به دلیل داشتن کلسیم، باعث کاهش انقباضات ماهیچهای شده و موجب تسکین و آرامش بدن در هنگام اضطراب میشود؛ به همین دلیل، اگر به دنبال خوردن صبحانهای ساده و سالم هستید، شیر با غلات کامل، میتواند صبحانهای مناسب به حساب بیاید.
مصرف کم مایعات نیز میتواند سبب سردرد و عدم تمرکز شود؛ البته باید توجه داشت که بهترین نوشیدنی آب است. برای کاهش استرس، از مصرف زیاد نوشیدنیهای کافییندار باید خودداری کرد و بهتر است که به جای قهوه، چای و نوشابه، از آبمیوه یا چای سبز استفاده کنید.
در مدت باقی مانده تا زمان برگزاری آزمون سراسری، از خوردن غذای بیرون نیز خودداری کنید تا در این دوران مهم، دچار ناراحتیهای گوارشی نشوید.
انرژی منفی ممنوع
نه خودتان منفی باف باشید و نه اجازه بدهید که افراد مضطرب به شما انرژی منفی بدهند. این روزها شما بیش از هر چیز نیاز به آرامش دارید؛ پس نگذارید که بعضی از افراد، با اظهار نگرانی از وضعیت درسیشان یا به رُخ کشیدن مطالعۀ خود، شما را از فضایی امن و آرام دور کنند.
به همه شما کنکوریهای عزیز، که سرانجام توانستید با تمام سختیها و مشکلات، در آزمون سراسری حاضر شوید، تبریک میگوییم و امیدواریم که همه شما عزیزان به هدفی که در نظر دارید، برسید و سال آینده خود را در جایگاهی که دوست دارید، ببینید. گرچه کنکور تمام شد، اما احتمالاً برای بسیاری از شما عزیزان و حتی خانوادههایتان، هنوز صحبتها در مورد کنکور و حواشی آن ادامه دارد؛ در واقع، بعد از آزمون، بیشتر داوطلبان نسبت به آزمون و نتیجه آن بیتفاوت نیستند و هر داوطلبی به دنبال یافتن کلید سؤالات است تا بتواند نتیجه زحمات خود را محاسبه کند و تمام کنکوریها روزشماری میکنند تا زمان اعلام نتیجه اولیه فرا برسد و نتیجه زحمات یکساله خود را ببینند؛ در این میان، داوطلبان را از نظر رضایت از کنکور و نتیجهای که در پی آن هستند میتوان به چند گروه تقسیم کرد:
گروه اول، افرادی هستند که یقین دارند پذیرفته میشوند و صددرصد به عملکرد خود ایمان دارند، گروه دوم، افرادی هستند که در مورد نتیجهای که کسب خواهند کرد، تردید دارند، و گروه سوم، افرادی هستند که یقین دارند در این آزمون به نتیجه دلخواه خود نخواهند رسید و مجبورند که دوباره در کنکور شرکت کنند. در هر شرایط و در هر گروهی که هستید، نکته مهم این است که از حس و حال بعد از کنکور لذت ببرید و به خود فرصت استراحت و انجام کارهای مورد علاقهتان را بدهید؛ البته کارهایی هم وجود دارد که بعضی از شما داوطلبان میتوانید انجام دهید؛ مثلاً آن عده که یقین دارند قبول میشوند، باید بعد از چند روز استراحت و رفع خستگی ناشی از آزمون، کم کم به فکر انتخاب رشته و دانشگاه مورد نظر خود باشند. این موضوع به شما کمک میکند تا با فراغ بال و در فرصت کافی، به انتخاب راه زندگی آینده خود بیندیشید و یک انتخاب درست و اصولی داشته باشید. اگر جزو داوطلبانی هستید که در مورد نتیجهای که کسب خواهید کرد، تردید دارید، سعی کنید که با خوشبینی به فکر انتخاب رشته باشید؛ چون اگر اکنون بنا را بر قبول نشدن بگذارید و بعداً مجاز به انتخاب رشته شوید، ممکن است که فرصتها را از دست داده و با یک انتخاب نه چندان آگاهانه در هنگام انتخاب رشته، نتوانید اقدام مؤثری انجام دهید. به همین دلیل سعی کنید که در فرصت باقیمانده تا انتخاب رشته، در کنار سایر کارهایی که انجام میدهید، به تحقیق و م با مشاوران، خانواده و دوستان صاحب اطلاع خود پرداخته و شرایط مناسب و درخور تلاش خود را در نظر گرفته و یادداشت کنید.
حتماً از خود میپرسید پس گروه سوم چه کار کنند. داوطلبان عزیزی که مطمین هستید با توجه به آزمونی که دادهاید در رشته و دانشگاه مورد نظر خود پذیرفته نمیشوید یا اصلاً امکان قبولیتان وجود ندارد (البته این مورد اخیر با توجه به افزایش قابل توجه ظرفیت دانشگاهها، تقریباً از بین رفته است و بیشتر داوطلبان اگر فقط قصد قبولی دارند، میتوانند در یکی از رشتهها و دانشگاههای کم طرفدار پذیرفته شوند) باید با پذیرش وضعیتی که در آن قرار گرفتهاید، خود را برای شرایط و آینده بهتر آماده کنید.
نکته بسیار مهمی که در حال حاضر ممکن است ذهن برخی از داطلبان را به خود مشغول کند، آزمونی است که شما آن را سپری کردهاید. احتمالاً، علاوه بر جواب صحیح گزینهها و تطبیق آن با پاسخهای خودتان، ممکن است مباحث زیادی، روزهای بعد از کنکور را برای شما آزار دهنده و به دور از شادی کند؛ اینکه چرا بیشتر درس نخواندم؟»، کاش میشد به گذشته برگردم و دوباره تلاش کنم.»، چرا سؤالات را کمتر به صورت مفهومی خوانده بودم؟» چرا به عربی کمتر پرداختم؟» و موارد زیادی از این چرا»ها میتواند آثار مخربی بر ذهن شما بگذارد؛ ذهنی که به خاطر ماهها تلاش و درگیری شما با کنکور، از قبل خسته و خواهان استراحت است. این دریغ و افسوس خوردنها هم ممکن است در بین همه گروههای داوطلبان، چه آنهایی که خوب درس خوانده اند و چه آنهایی که از میزان تلاش خود راضی نیستند، وجود داشته باشد؛ زیرا هر داوطلبی، بنا بر میزان تلاش خود و وقتی که برای مطالعه گذاشته است، توقع دارد که در این آزمون،موفقیت کسب کند، و اگر این نتیجه با توقع او، هم خوانی نداشته باشد، ممکن است که آثار بدی روی وی بگذارد.
به عنوان یک داوطلب، اکنون که در شرایط بعد از کنکور به سر میبرید، باید تمام تلاش خود را برای داشتن روزهای خوب و لحظات به یاد ماندنی به کار بگیرید. یادتان باشد، چه نتیجه خوبی کسب کنید و چه به نتیجهای که دلخواه شما نباشد برسید، این روزها تکرار نخواهند شد؛ زیرا این زمان، بخشی از عمر گران قدر شما است که دیگر باز نمیگردد. کنکور تمام شد؛ باز هم میگویم که کنکور تمام شد، اما زندگی ادامه دارد؛ پس، از آنچه خدای بزرگ به تو عطا کرده است استفاده کن و شاد باش.برای اینکه در روزهای بعد از کنکور تا اعلام نتایج اولیه، اوقاتی توام با آرامش و خوشی را سپری کنیم و خستگی ماههای گذشته را به خوبی از خود دور نماییم، بهتر است که به موارد زیر دقت کرده و تا حد امکان آنها را به کار گیریم.
آرامش داشته باشید
اضطراب، پدیده طبیعی است که در تمام سنین در ما وجود دارد و وجود کمی از آن در برخی از مواقع، چندان بد نیست؛ بلکه ممکن است عامل پیشرفت ما نیز باشد؛ اما اضطراب بعد از آزمون، که حاصل نگرانی برای نتیجه آن است، احساس ناخوشایندی است که ممکن است تاثیر بدی بر شما بگذارد؛ به خصوص اینکه شما در ماههای قبل از کنکور نیز روزهای پر استرسی را گذراندهاید. مؤثرترین راه برای رسیدن به آرامش، یاد خداست. خدا در تمامی لحظات، پشتیبان و نگهدار ماست. قطعاً لحظات بسیاری را به یاد میآوریم که در اوج ناامیدی، نیرویی ما را حمایت کرده است؛ پس نگران چه هستید وقتی که عظیمترین نیروها شما را حمایت میکند؟! لحظهای به درون خود توجه کنید و حضور خدا را بر تمام حوادث زندگی خود و دیگران، با ایمان و اطمینان باور کنید. آنگاه متوجه خواهید شد که او به طور یقین، بهترینها را برای شما در نظر گرفته است؛ پس اگر فراهم شدن بهترینها برای شما، خواست خدای بزرگ است، چرا باید مضطرب و نگران نتیجه آزمون شوید؟ با خود بگویید که شاید من این امتحان را به خوبی پشت سر نگذاشته باشم، اما از وضعیت دیگر داوطلبان نیز خبر ندارم؛ علاوه بر این، انسان در بیشتر مواقع نمیداند که چه چیزی در آینده به درد زندگی او خواهد خورد. ممکن است شما فکر کنید با کنکوری که دادهاید در رشته پزشکی قبول نخواهید شد، اما اگر به خدای بزرگ توکل کنید و از او کمک بخواهید و امور زندگی خود را به دستان پرقدرت او بسپارید، حتماً این موضوع را درک خواهید کرد که شاید رشته دیگری، که شما در آن پذیرفته میشوید، بیشتر از این رشته در ارتقاء شغلی و اجتماعی شما مؤثر باشد.
برای خود برنامه تفریحی ترتیب دهید
قدر روزهای بعد از کنکور را بدانید و از آن لذت ببرید. این روزها تکرار نشدنی هستند؛ زیرا پس از گذشت این ایام و تعطیلات تابستانی، یا باید به دانشگاه بروید و باز هم شروع به درس خواندن و تحصیل کنید و یا اینکه خود را برای کنکوری دیگر آماده کنید؛ پس تا میتوانید، به ذهن و جسم خود استراحت داده و با یک برنامه تفریحی، از اوقاتتان لذت ببرید. در این برنامه تفریحی میتوانید وقت گذرانی با دوستان، نوشتن، طراحی، رفتن به سینما، گردش و ورزش کردن را بگنجانید؛ در این میان، به خصوص اختصاص ساعاتی از روز به ورزش کردن، میتواند تاثیر مثبتی روی جسم و روان شما داشته باشد. ورزش و فعالیت بدنی مرتب، بهترین راه جلوگیری از تنش و آرام کننده روح و جسم است. با انجام ورزشهای مفرح و شادی برانگیز، سطح آندروفین را در بدن خود بالا برده و به این ترتیب، حس خوشی و سرحالی را درخود افزایش دهید.
از سرزنش کردن خود دست بردارید
بسیاری از ما دایم در حال سر و کله زدن با خودمان هستیم؛ با افکاری که گاه و بیگاه به سراغمان میآید. متاسفانه در اغلب موارد، این فکرها و گفت و گوهای درونی، چندان مثبت نیست و همین مساله موجب میشود که همه فکرها و گفت و گوهای درونی را بد و استرسزا بدانیم؛ چرا که معمولاً عادت داریم خودمان را به دلیل بروز اتفاقات گذشته محکوم کنیم یا نگران و مضطرب افتادن اتفاقات در آینده باشیم؛ اتفاقاتی که هنوز پیش نیامده و مشخص نیست که روزی به واقعیت میپیوندد یا نه. موضوع مهم این است که این چنین افکار منفی میتواند امید به آینده را در فرد از بین ببرد و وی را برای طی مسیر زندگی، تنها و ناامید رها کند؛ اما چون اعمال ما نتیجه افکارمان است، اگر بتوانیم تفکراتمان را تغییر دهیم، حتماً قادر خواهیم بود که طور دیگری هم عمل کنیم و در نتیجه، در مقایسه با اکنون، برای خود زندگی متفاوتتری را رقم بزنیم؛ پس در این مورد هم باید سعی کنید با تمرین، افکار منفی را در خود به فکرهایی مثبت و انرژیبخش تغییر دهید. به خود بگویید که کنکور تمام شده است و شما چه تلاش کرده و امتحان بدی را گذرانده باشید و چه درس نخوانده و اکنون نادم و پشیمان باشید، دیگر نمیتوانید برای جبران گذشتهتان کاری انجام دهید؛ زیرا نمیتوانید زمان را به عقب برگردانید؛ پس به جای جدال با این افکار، به خود قول دهید تا پس از اعلام نتایج اولیه، حتماً در ارتباط با وضعیت خود تصمیم درستی بگیرید.
به فکرهای مثبت، بال و پر دهید
یکی از ویژگیهای افکار منفی، طولانی و کامل بودن آنهاست. فکرهای منفی، آن قدر در ذهن باقی میمانند و دنبال هم میچرخند تا یک ماجرای تلخ و منفی بزرگ در ذهن شکل بگیرد. به جای اینکه افکار منفی و ناخوشایندی را درباره نتیجه خود تداعی کنید و اوقات خود را تیره و تار نمایید، سعی کنید که فکرهای شاد و مثبت را مانند یک فیلم طولانی و نشاط انگیز دنبال کنید. برخی از تجسمها بسیار مفید خواهد بود و باید تا میتوانید داستان را ادامه دهید و بگذارید که ساعتها زمان شما را به خودش اختصاص دهد؛ در ضمن، خیلی بهتر است اگر این داستان را درباره خودتان بسازید و تصور کنید که به هدفهایتان رسیدهاید. یکی از بهترین راههای پیدا کردن قانون شفابخش زندگی، ساکت ماندن است؛ یعنی سخن نگفتن دربارة مشکلاتتان؛ پس قبل از اعلام نتایج اولیه، نفوس بد نزنید و منتظر نتیجه بمانید. به یاد داشته باشید که نتیجه شما در جمع کلی داوطلبان گروه آزمایشیتان سنجیده میشود؛ بنابراین، بدون در نظر گرفتن نتیجه آنها نمیتوانید تصور کنید که چه رتبهای کسب خواهید کرد.
ابعاد موضوع را بسنجید
خودتان را یک سال بعد از این تصور کنید که در آزمون سراسری سال جاری نتیجه دلخواه را کسب نکردهاید؛ یعنی زمان را یک سال به جلو ببرید و ببینید که چه اتفاقی خواهد افتاد. باور کنید اوضاع آرامتر از آن خواهد بود که شما تصورش را میکنید؛ زیرا عدهای از آقایان به سربازی رفته و در آینده با کوله باری از تجربه بازگشته و دوباره کنکور خواهند داد. از آنجایی که هر داوطلب مردی مجبور است بعد از گذراندن تحصیلات، در صورت مشمول بودن، به سربازی برود، پس فرقی نمیکند که این اتفاق کی بیفتد. عدهای دیگر از داوطلبان دوباره شروع به مطالعه میکنند و بدون تردید، با یک برنامه درست و اصولی، حتماً خواهند توانست نتیجه بسیار بهتری را کسب کنند؛ پس در این مواقع، شما متوجه میشوید که این موضوع، آنقدرها هم احتیاج به ناراحتی و بیتابی شما ندارد.
هرگاه مسالهای به سراغ شما آمد، به یک نقطة بلند بروید و از آن بالا به همه چیز نگاه کنید. آنگاه میبینید که مساله شما در مقیاس جهانی هیچ است. در چنین مواقعی سری هم به آسمان بلند کنید و از قدرت بیانتهای خداوند در تمام مراحل زندگی مدد بگیرید. خداوند، برای غلبه بر دشواریهای زندگی، ابزارهای مهمی را در اختیار ما گذاشته است که مهمترین آنها امید و پشتکار است؛ پس با امید و پشتکار خود خواهید توانست اتفاقات را آنگونه که خود میخواهید، رقم بزنید.
هنر زندگی در لحظه حال را بیاموزید
آیا از آینده خود به طور قطع اطلاع دارید؟ آیا میتوانید بگویید که فردا چه اتفاقاتی زندگی شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟ پس چرا باید زندگی خود را با نگرانی برای آینده فراموش کنیم؟ گذشته، بسیاری از افراد را مانند یک سیاهچاله بیانتها به سمت خود میکشد؛ درحالیکه آینده، مانند حبابی بزرگ از سؤالات، خواستهها، امیال، امیدها، آرزوها و رویاهاست.ذهن بسیاری از ما به گونهای طراحی شده است که همواره در حال فرار است؛ پس سعی کنید که به جای فکر کردن به نتیجه، در لحظه حال زندگی کنید. زندگی کردن در لحظه، به معنی آن است که به گذشته فکر نکنیم و نگران آینده نیز نباشیم؛ البته، این مساله به آن معنی هم نیست که اهدافمان را در زندگی مشخص نکرده یا خود را برای آینده آماده نکنیم؛ بلکه بدان مفهوم است که باید از گذشته پند گرفته و برای آینده، برنامه و هدف مشخصی تعیین کنیم و، در عین حال، از زندگی کنونی خود نیز لذت ببریم. افرادی که در لحظه زندگی میکنند، کمتر گرفتار استرس میشوند و شادترند؛ بنابراین، افکار مثبت را بپذیرید و به آنها خوش آمد بگویید و حتماً به این موضوع نیز توجه داشته باشید که فرصتها هیچ گاه از بین نمیروند، بلکه با از دست دادن فرصتها از سوی ما، شخص دیگری این فرصت از دست داده ما را تصاحب خواهد کرد. اگر فرصتها از بین نمیروند و ما همیشه وقتی برای جبران اشتباهات خود داریم و کنکور هم از این موضوع مستثناء نیست، پس چرا با افکار منفی و ناراحتی نسبت به آن چه هنوز اتفاق نیفتاده است، ذهن خود را درگیر و پریشان کرده و لذت درک زمان حال را نیز در خود از بین ببریم؟ بنابراین، اکنون که از کنکور و تمام خستگیها و استرسهای آن رها شدهایم، روزهای بدون کنکور را دریابیم و از آن لذت ببریم و بر این باور باشیم که:
کنکور تمام شد، اما زندگی ادامه دارد!
سخنی پیرامون آزمونهای آزمایشی تابستانه:
به یاری خدا و براساس برنامهریزیهای انجام شده، آزمونهای آزمایشی سنجش تابستانه با رویکرد توجه به وجود برنامۀ آموزشی منظم و کاربردی در سه پایه پیشدانشگاهی، دوازدهم و یازدهم با نگاه حداکثری داوطلبان در سال تحصیلی 99-1398 برگزار خواهد شد.
هدف از آزمونهای تابستانه مرور و محک زدن کلیه دروس پایه دهم برای داوطلبان پایههای تحصیلی یازدهم و دوازدهم، همچنین دروس پایههای اول، دوم و سوم آموزش متوسطه برای داوطلبان پیش دانشگاهی میباشد.
با توجه به اهمیت دروس پایۀ دهم در ارتباط با مفاهیم مطرح شده در کتب درسی یازدهم و دوازدهم و با هدف ایجاد درک مناسب در پیوستگی مطالب هر سه پایه، آزمونهای تابستانه با رویکردی منطبق بر اصول صحیح برنامهریزی درسی و با توجه به نیاز داوطلبان کنکور سراسری به کسب تسلط عمیق بر مفاهیم اساسی در شروع سال تحصیلی دوازدهم، صرفاً به مرور و تمرکز بر مطالب درسی پایۀ دهم میپردازد.
شایان ذکر است که براساس بررسیهای صورت گرفته و همچنین استفاده از نظرات مشاوران محترم دبیرستانها و مراکز آموزشی، فراگیری کامل پایه دهم در تابستان باعث عملکرد بهتر دانشآموزان و داوطلبان در دوران مطالعه و تثبیت دروس پایههای یازدهم و دوازدهم خواهد شد.
گفتنی است در ادامة روند برگزاری آزمونهای آزمایشی سنجش، ت برنامهریزی آزمونهای مرحلهای نیز بر اساس مطالعۀ همزمان کلیه مقاطع با نگاه به مرور پایه دهم و تمرکز بر پایههای یازدهم و دوازدهم شکل گرفته است.
بودجه بندی آزمون های تابستانه یازدهم
دریافت
بودجه بندی آزمون های تابستانه دوازدهم
دریافت
بودجه بندی آزمون های تابستانه پیشدانشگاهی
دریافت
سازمان سنجش آموزش کشور
پیرو اطلاعیه مورخ 98/04/02
افراد مشمول اعمال سوابق تحصیلی شامل دو دسته به شرح ذیل میباشند:
1- داوطلبان نظام سالی واحدی و ترمی واحدی که فارغالتحصیل دیپلم سال 1384 به بعد و پیشدانشگاهی فارغالتحصیل سال 1391 به بعد میباشند.
2- داوطلبان نظام آموزشی جدید (نظام 3-3-6) که دیپلم خود را در خرداد ماه سال 1398 اخذ نمودهاند.
ضمناً درخصوص نحوه تراز نمرات خام آزمون سراسری و همچنین نمرات مربوط به دروس سوابق تحصیلی به اطلاع داوطلبان میرساند همانطوریکه در اطلاعیههای قبلی این سازمان اطلاعرسانی گردید، آزمون سراسری سال 1398 در قالب دو مجموعه سؤال به شرح ذیل تهیه شده بود:
• یک آزمون (یک مجموعه سؤال) برای دانشآموزان نظام قدیم
• یک آزمون (یک مجموعه سؤال) برای دانشآموزان نظام جدید (3-3-6)
• ضمناً از مباحث مشترک دو نظام آموزشی قدیم و جدید (3-3-6)، سؤال یکسان طرح شده بود.
مطابق سنوات اخیر، ابتدا نمرات خام (حقیقی) داوطلبان در هر درس امتحانی از تفاضل سه برابر تعداد پاسخهای صحیح و تعداد پاسخهای غلط، تقسیم بر سه برابر تعداد سؤالات، محاسبه می شود. سپس برای محاسبه نمرهکل، از آنجا که سختی و آسانی درسها متفاوت است، در هر یک از گروههای آزمایشی نمرات هر درس بصورت جداگانه تراز می شود، در این رابطه توجه به نکات ذیل ضروری است:
1- هرچند دو مجموعه سؤال برای دو نظام آموزشی طراحیشده است و ممکن است نوع سؤالات در دو نظام متفاوت باشد، اما سؤالات طوری طراحی شده است که سطح دشواری یکسانی دارند به ویژه اینکه از مباحث مشترک دو نظام آموزشی قدیم و جدید (3-3-6)، سؤال یکسان طرح شده است. لذا تراز نمرات خام آزمون، بهصورت کلی در هر درس و گروه با هم محاسبه خواهد شد و نمرات هر نظام بهصورت جداگانه تراز نمیشود.
2- تراز نمرات با استفاده از روشهای آماری انجام میشود. برای تعیین نمره تراز، تمامی نمرات خام داوطلبان حاضر در جلسه در هر گروه آزمایشی و هر درس مورد نیاز است. بنابراین، یافتن نمره تراز دروس (اعم از دروس عمومی و اختصاصی) توسط داوطلب یا هیچ فرد یا مؤسسهای جز سازمان سنجش آموزش کشور که اطلاعات کل شرکت کنندگان را در اختیار دارد امکانپذیر نیست.
3- نمرات هر یک از دروس سوابق تحصیلی (نمرات دروسی که امتحانات آنها به صورت نهایی، سراسری و کشوری برگزار شده است) که از وزارت آموزش و پرورش اخذ میشود به تفکیک نظام آموزشی، سال اخذ مدرک، نوع دیپلم، نوع پیشدانشگاهی (برای دارندگان مدرک پیشدانشگاهی مشمول اعمال سوابق تحصیلی) با استفاده از روشهای آماری به صورت مجزا تراز میشود.
4- گزینش به صورت رقابتی بر اساس نمرهکلنهایی در زیرگروه مربوطه (حاصل از نمره کل آزمون و تأثیر مثبت نمرهکل سوابق تحصیلی که خود آنها حسب مورد میانگین وزنی تراز نمرات خام آزمون یا دروس سوابق تحصیلی هستند) و سایر شرایط و ضوابط آزمون سراسری انجام میشود و ظرفیت مجزا برای داوطلبان نظام سالی واحدی، ترمی واحدی، نظام قدیم و یا نظام جدید 3-3-6 تخصیص داده نمیشود.
5- نمرات تراز و رتبههای تمامی آزمونهای آزمایشی مؤسسات کنکور به دلیل آن که جامعه شرکتکنندگان آن محدود بوده، همه داوطلبان آزمون سراسری در آنها شرکت نمیکنند و روشهای نمرهکلسازی و تراز این آزمونها متفاوت با آزمونسراسری است، قابل مقایسه با نمرات تراز و رتبههای آزمون سراسری نیست. اگر این مؤسسات تراز نمرات را بهصورت مجزا برای هر یک از نظامها انجام داده باشند، روش و به دنبال آن نتایج آن، کاملا متفاوت با روشی است که در آزمون سراسری سال 1398 اعمال خواهد شد.
6- نمرات تراز هر درس آزمون سراسری هر سال با سنوات دیگر متفاوت است. زیرا نمرات تراز متاثر از وضعیت پاسخگویی تمام داوطلبان به سوالات همان درس در همان سال است.
7- با توجه به تفاوت نمرات هر سال و همچنین تاثیر مثبت سوابق تحصیلی، تخمین رتبه، صرفاً براساس نمرات خام دروس سنوات قبل و بدون توجه به نمرات دروس سوابق تحصیلی، اعتبار نداشته و با رتبههای واقعی داوطلبان که حاصل از وضعیت واقعی کل جامعه داوطلبان شرکت کننده در آزمون سراسری سال 1398 است تفاوت معنیداری دارد.
8- معیار گزینش علمی در رشته های صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی (کدرشتهمحل های بیآزمون)، معدل کتبی دیپلم می باشد.
لینک کنترل سوابق تحصیلی
با برگزاری آزمون سراسری سال 1398و رقابت علمی تنگاتنگ صدها هزار داوطلب در بزرگترین و مهمترین مسابقه علمی سالانه کشور، فعلاً همه چیز برای داوطلبان این آزمون، تمام شده است و اکنون فصلی برای یک زندگی پُر شور و نشاط و بدون کنکور است؛ یک زندگی معمولی با تمام فراز و نشیبهایی که در گذراندن آن با آنها مواجهیم.
تاکید ما روی این موضوع و بیان این مقدمه، بیش از آنکه بخواهد از امری بدیهی سخن بگوید، پافشاری بر نکتهای است که ما بارها با عبارات گوناگون در قالب گفتارهای این ستون و همچنین مجموعه مقالاتی که درباره آمادگی داوطلبان کنکور در این نشریه منتشر کردهایم، آوردهایم، و این نکته عبارت است از آنکه: کنکور، تنها بخشی از زندگی است و تمام زندگی نیست.
اگر هر داوطلبی به این نکته توجه کافی داشته باشد، به آسانی خواهد توانست با مسالهای به نام کنکور» کنار بیاید و در صورت عدم قبولی در رشته مطلوب خود، آن را در درون خویش هضم کند و همچنین در صورت کسب موفقیت نسبی یا کامل در آن، قادر به ایجاد ظرفیت لازم در وجود خود برای مغرور نشدن به این پیروزی باشد و بتواند به این مهم دست پیدا کند که کنکور، تنها یک راه (از میانِ راههای گوناگون) برای رسیدن به موفقیت است؛ نه یک هدف.
پرداختن به موارد ذکر شده در سطرهای بالا، از آنجا لازم میآید که بدانیم هزاران داوطلب آزمون سراسری، همه ساله در مواجه شدن با عدم موفقیت در این آزمون یا پذیرفته نشدن در رشته یا دانشگاه دلخواه خود، به نوعی آینده و آرمان و، در یک کلام، زندگی خویش را به اشتباه تباه شده میپندارند و تمام پلهایی که ما را به شور و شعفها و شادیهای قابل دسترس در یک زندگی سرشار از نشاط و حرکت آفرین پیوند میزنند، از پیش خراب شده میبینند.
این اشتباه از آنجا ناشی میشود که اکثراً در ذهن خود، موفقیت در کنکور» را یک رستگاری عظیم و شکست در آن را نیز یک فرجام تلخ ترسیم میکنیم و به صورت صفر و یک»ی به آن میاندیشیم؛ اما غافل از آنکه، همانگونه که گفته شد، کنکور، تنها بخشی از زندگی است، تمام زندگی نیست، و اگر دیروز کنکور برگزار شد، امروز زمانی برای زندگی است و در نهایت هر عدم موفقیتی از این دست (که نمیتوان نام شکست» را بر آن نهاد)، میتواند مقدمه پیروزیهای بزرگ بعدی در عرصه زندگی ما باشد.
نکته دیگری که در ارتباط با بحث پیشگفته یادآوری آن در این ستون لازم میآید این است که با توجه به افزایش ظرفیت رشتههای دانشگاهی در گروههای آزمایشی مختلف، در اکثر این گروهها داوطلبان به صورت بسیار گسترده و با درصد قابل توجهی در یکی از رشتههای انتخابیشان پذیرفته میشوند و رقابت فشرده میان داوطلبان، تنها بر سر برخی از رشتههای دانشگاهی پُرطرفدار است و در غیر از این رشتهها، اکثریت این داوطلبان ـ همانگونه که گفته شد ـ نباید از پذیرفته شدن در یکی از رشتههای دانشگاهی مورد نظرشان کاملاً ناامید باشند.
با این حال، و بنا به آنچه در سطرهای پیشین گفته شد، توصیه ما به داوطلبان کنکور در این فرصت چند هفتهای که تا زمان اعلام نتایج اولیه آزمون سراسری 98 و مهلت انتخاب رشته باقی مانده، آن است که در این فرصت ارزشمند و پس از یک استراحت کوتاه و پُر شور و نشاط، به شناسایی علایق علمی و تحصیلی خود و همچنین بررسی رشتههای تحصیلی مورد نظر در گروه آزمایشی خود، که در آزمون آن شرکت کردهاند، بپردازند و به طور جدی، با جمعبندی اطلاعات و آگاهیهایی که از طریق والدین، فارغالتحصیلان رشتههای مورد نظر، دانشجویان، مشاوران آموزش و پرورش، آشنایان و اطرافیان و همین طور دوستانی که در سالهای پیش در رشتههای مورد نظر آنها تحصیل کرده و پس از فارغالتحصیلی در یکی از شغلهای مرتبط با رشته تحصیلیشان مشغول به کار در یکی بخشهای دولتی یا غیردولتی شدهاند، به دست میآورند، از هم اکنون به انتخاب رشته تحصیلی خود به صورت ذهنی بپردازند تا در مهلتی که در اواسط مردادماه از سوی سازمان سنجش برای انجام این کار تعیین خواهد شد، بتوانند با ذهنی باز و داشتن آگاهیهای لازم در مورد هر رشته، به انتخاب رشته در فضایی آرام اقدام کنند و بدین ترتیب بتوانند در یکی از رشتههای دانشگاهی، که مورد نظر آنها بوده یا نزدیکترین رشته به رشته ایدهآل آنهاست، پذیرفته شده و به ادامه تحصیل بپردازند؛ ضمن آنکه یادآور میشویم هم اکنون بهترین فرصت اندیشیدن و برنامهریزی درسی برای کسانی است که با توجه به نحوه گذراندن آزمونشان، از همین الان مطمئن هستند که در هیچ رشتهای یا حداقل در رشته دلخواهشان که مورد نظر آنهاست پذیرفته نمیشوند؛ پس بهتر است که این دسته از داوطلبان نیز از این فرصتها نهایت استفاده را ببرند و آن را غنیمت بدانند و به برنامهریزی دقیق برای حضور موفقیتآمیز در آزمون سراسری سال آینده بپردازند.
برای یک انتخاب رشتۀ خوب:
قسمت اول (چه رشتهای را انتخاب کنم؟)
رشتۀ خوب و بد نداریم
اگر میخواهید مهندسی برق شریف قبول شوید باید »، دکترهای آینده! به کلاس دوازدهم خوش آمدید»، دانشآموزی که میخواهد پزشکی قبول بشود، باید .»، قبول شدن در رشتۀ حقوق یا روانشناسی شوخی نیست؛ باید »
اگر کنکوری هستید، حتماً در طی سالهای دبیرستان بارها با چنین جملاتی روبرو شدهاید؛ جملاتی که به نحوی دانشآموزان را به سمت رشتههایی خاص سوق میدهد و این ذهنیت را در آنها ایجاد میکند که بعضی از رشتهها بر سایر رشتهها اولویت دارند و تمام همّ و غم یک دانشآموز باید این باشد که در رشتۀ مورد نظر پذیرفته شود.
اما باید بدانید که یک رشتۀ خاص، به تنهایی نه خوب است و نه بد؛ چرا که اگر کسی به رشتهای غیرمعروف علاقهمند باشد، توانمندیهای لازم را برای تحصیل در آن رشته داشته باشد و با دل و جان به مطالعۀ آن بپردازد، در رشتۀ موردنظر، یک نیروی کارآمد خواهد شد، و اگر به رشتهای پر مخاطب علاقهمند نباشد و فقط به خاطر نگاه جامعه وارد آن رشته شود، شاید حتی نتواند در رشتۀ موردنظر خود فارغالتحصیل شود، و اگر هم فارغالتحصیل شد، در بازار کار موفق نخواهد بود و حداقل رضایت خاطر لازم را از رشتۀ تحصیلی و همچنین شغل خود نخواهد داشت.
به همین دلیل، در انتخاب رشتۀ تحصیلی، باید بسیار دقت و تامّل کنید و حتی پیش از اطلاع از رتبۀ خود در آزمون سراسری، در این زمینه تصمیمگیری کنید.
توجه داشته باشید که در انتخاب رشتۀ تحصیلی، دو هدف را باید تامین کنید:
الف) هدف فردی، که شامل امیال و آرزوهای فردای شماست.
ب) هدف اجتماعی و آرمانگرایانه، که در برگیرندۀ رشد و شکوفایی جامعه و خدمت به مردم است. فرد موفق کسی است که بتواند به گونهای این دو هدف (فردی ـ اجتماعی) را با یکدیگر ادغام کند تا در نهایت نتیجهای رضایت بخش به دست آید. اینجاست که اهمیّت بحث مشاوره تحصیلی ـ شغلی (با توجه به اینکه تحصیلات، اساس و پایه اشتغال هر فرد در آینده اوست) خود را نشان میدهد.
در واقع، عقیده ما بر این است که اگر فرد امکان این را نداشته باشد که با اطلاعات صحیح و دقیق، دست به انتخاب رشته بزند، بدین معناست که نمیتواند در آینده، شغل مناسبی داشته باشد؛ بنابراین، هر فردی باید برای اجتناب از آسیبهای روانی و مادّی ناشی از انتخاب نادرست رشته تحصیلی و به دنبال آن آینده شغلی خود، با رعایت مجموعهای از موازین و اطلاعات، دست به انتخاب رشته بزند؛ زیرا در مراکز مشاوره به صورت تجربی دیده میشود که افراد متعددی با شکایت از افسردگی مراجعه کردهاند و پس از بررسی ریشهها و علل افسردگی آنها مشخص شده است که این اشخاص، با داشتن تحصیلات عالی و شغل به ظاهر مناسب، دچار نوعی رکود و سردرگمی هستند و همین امر در دراز مدت، باعث افسردگی آنها شده است؛ زیرا به آن رشته و به آن شغل، علاقه نداشتهاند.
حتماً میپرسید وقتی رتبۀ شما اعلام نشده است و حتی از حدود آن اطلاع ندارید، چگونه میتوانید رشتۀ تحصیلی خود را انتخاب کنید؟
ما نیز قبول داریم که رتبه، نقش مهم و اساسی در انتخاب رشته محل دارد، اما شما میتوانید تا زمانی که از رتبۀ کنکورتان مطلع میشوید، دربارۀ رشتههای مختلف، اطلاعات کسب کنید و، ضمن گفت و گو با والدین، دبیران و مشاوران مجرّب، توانمندیها و استعدادهای خود را بهتر بشناسید تا بتوانید در مهلت محدود انتخاب رشتۀ دانشگاهی، دقیق ترعمل کنید.
اینترنت، راهکاری مناسب برای کسب اطلاعات لازم
یکی از بهترین منابع کسب اطلاعات دربارۀ رشتههای دانشگاهی، سایت دفتر برنامهریزی آموزش عالی و سایت معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که در هر دو سایت، سرفصلهای کلیۀ رشتههای دانشگاهی در اختیار همگان قرار داده شده است. همچنین بعضی از دانشگاهها در سایت خود رشتههای دانشگاهی مرتبط با آن دانشگاه را معرفی کردهاند. بسیاری از اوقات با جست و جوی اسم رشته مورد نظرتان در موتورهای جست و جو، میتوانید اطلاعات متنوعی دربارۀ آن رشته کسب کنید.
والدین، گزینهای مناسب برای م در انتخاب رشته
بعد از خود داوطلب (و گاه حتی قبل از او) بهترین افرادی که یک داوطلب را میشناسند و میتوانند دربارۀ تواناییها و علایق وی نظر بدهند، والدین او هستند؛ والدینی که از دوران کودکی در کنار او بوده و با روحیات و خصایص وی آشنا هستند؛ در ضمن، والدین از شرایط و موقعیت جتماعی و خانوادگی یک داوطلب به خوبی باخبر بوده و در نتیجه، بهترین افراد برای م در یک انتخاب رشتۀ دقیق و مناسب هستند؛ البته والدین نیز باید آزادی عمل لازم را به فرزندشان بدهند و بپذیرند که تصمیم نهایی را باید خود داوطلب بگیرد. آنها باید به او اجازه بدهند تا درباره رشته تحصیلی و محل تحصیل مدّنظر خود، اطلاعاتی را کسب کند و با توجه به این اطلاعات، دست به انتخاب بزند. گاهی والدین، فرزند خود را مجبور می کنند تا رشته تحصیلی خاصی را انتخاب کند. این والدین شاید به دنبال تحقق آرزوهای خود هستند و فکر میکنند که فرزندشان مسؤولیت دارد تا آرزوی آنها را برآورده کند. بار دیگر میگوییم که والدین برای م، و نه تصمیمگیری نهایی، گزینه بسیار مناسبی هستند.
دبیران، کارشناسانی آشنا با توانمندیهای دانشآموزان
دبیران دوران تحصیل داوطلب، به ویژه دبیران دوران دوم متوسطه، میتوانند اطلاعات خوبی را دربارۀ توانمندیهای وی در اختیارش قرار دهند. گاه یک دانشآموز، آن چنان در ایدهآلها و حتی مطلوبیتهای جامعه غرق میشود که از توانمندیهای خود غافل میماند، اما یک دبیر، که به مدت یک سال تحصیلی با او بوده و با روند پیشرفت علمی وی آشناست، میتواند یاور و قابل اعتمادی برای داوطلب باشد.
مشاوران متخصص، یاوری توانمند در مسیر انتخاب رشته
این روزها مراکز مشاوره انتخاب رشته، مثل قارچ رشد میکنند و زیاد میشوند و افرادی در آن به ارایه مشاوره میپردازند که حتی متخصص هم نیستند؛ افرادی که به شما میگویند با رتبهای که کسب کردهاید در کدام رشته یا دانشگاه پذیرفته میشوید؛ کاری که کمک مفیدی برای شما نیست؛ زیرا شما 150 انتخاب دارید و بالا و پایین زدن یک کدرشته نیز تاثیری در موفقیت شما ندارد؛ یعنی، اگر رتبۀ شما 5000 شده باشد و انتخاب صد و بیستم شما رشتۀ زیستشناسی دانشگاه سمنان باشد، اما فردی دیگری رتبهاش 5001 باشد و انتخاب اولش زیستشناسی سمنان باشد، شما در اولویت قبولی هستید؛ مگر اینکه در انتخابهای قبلی خود (قبل از انتخاب صد و بیستم) پذیرفته شده باشید.
آن چه شما از یک مشاور متخصص باید بخواهید، اطلاع از رشتههای دانشگاهی و دانشگاههای کشور و همچنین انجام تستهای روانشناسی علمی و تایید شده است، برای اینکه هر چه بیشتر با توانمندیها، استعدادها و همچنین ویژگیهای شخصیتی خود آشنا شوید؛ کاری زمان بر که تنها از عهدۀ متخصصان روانشناسی و مشاوره بر میآید؛ نه اینکه فردی غیر متخصص بخواهد در مدت سی دقیقه، و حتی کمتر، برای داوطلب انتخاب رشته کند.
اینکه بعد از هر مشکلی در زندگی، افراد بتوانند با برخورد درست و یک مدیریت صحیح، برای ادامه راه تصمیم بگیرند، هنر بسیار بزرگ و قابل تحسینی است. بسیاری از ما نمیدانیم و نمیتوانیم در برخورد با مشکلاتمان چه کنیم. داوطلبی هم که یک آزمون دور از انتظار و نه چندان خوب را پشت سر گذاشته است و نمیداند که چگونه باید با شرایط کنار بیاید، از این گروه است؛ چه داوطلب پسری باشید که قرار است در صورت قبول نشدن در کنکور به سربازی بروید، و چه از جمله داوطلبانی باشید که خود را برای قبولی در رشتهای خوب آماده کرده و الان احتمال میدهید که اصلاً این هدف محقق نخواهد شد، و چه کمتر از انتظار اطرافیانتان کنکور دادهاید، قبل از هر چیز باید بدانید که همیشه امواج و آشفتگیها در سطح دریا اتفاق میافتد و در عمیقترین بخشهای دریا، آشفتگی، حتی در حد یک موج کوچک، وجود ندارد. وجود هر یک از ما هم مانند همین دریاست. ممکن است که آشفتگیها و ناملایمات زندگی، ما را بیازارد، اما خداوند، توانی در درون انسان قرار داده است که وقتی در دریای وجودش به طور عمیق فرو رود و ابعاد یک مشکل و اثرات آن را بررسی کند، خواهد دید که بروز و ظهور هیچ چیز غیر ممکن نیست؛ حتی برخورد درست و اصولی با مشکلی که الان فکر میکنید بسیار حاد است. به این صورت، آرامش را به دست خواهید آورد و به نقطهای خواهید رسید که دیگر، هیچ آشفتگی و ناآرامی در آن راه نخواهد یافت. اکنون هر آنچه غیر ضرور است، میتواند بدون هیچگونه درگیری و آشفتگی دور انداخته شود و شما با کمال تعجب میبینید که تغییر کردهاید و انجام هر کاری از شما ساخته است.
امروزه، نقش مثبتاندیشی و داشتن افکار و امواج مثبت، کاملاً اثبات شده است. اگر فرد مثبت اندیشی نیستید، سعی کنید با جراحی ذهن و درونتان قدم اول را بردارید. آری ما در ابتدا نیازمند برداشتن بخشهای مسالهدار ذهنمان هستیم؛ بنابراین، در آغاز باید برای تحول افکار و باورهایمان بیندیشیم؛ زیرا احساسات ما از افکار ما ناشی میشود؛ پس باید تلاش کنیم تا برای خود و افکار و اندیشههایمان ارزش قایل شویم و سعی کنیم آنچه از ذهنمان در خصوص آینده تحصیلی و شغلی و سایر مسایل زندگیمان میتراود مثبت و زیبا باشد. اگر در حال حاضر خود را شماتت میکنید که چرا خوب درس نخوانده یا چرا خوب برنامهریزی نکرده و چرا برای بعضی از درسهای اصلی وقت کمی گذاشتهاید، و اینکه حتماً با این شرایط، آیندهتان بسیار تیره و تار خواهد شد و هزاران فکر منفی دیگری که از ذهن برخی از داوطلبان میگذرد، مطمین باشید که آینده نیز برای شما مبهم خواهد شد.
سعی کنید که گذشته را فراموش کنید و فقط از آن تجربه و درس بگیرید، و با تمام اشتباهاتی که کردهاید خود را ببخشید و دوست داشته باشید. احساس خوشبختی، مستم رسیدن به یک وضعیت مطلوب در زندگی نیست؛ چون خوشبختی یک وضعیت خاص نیست، بلکه احساسی خوشایند و درونی است، و اگر ما بتوانیم در همین شرایطی که هستیم به احساس خوشبختی و رضایت برسیم، با رسیدن به اهداف و محقق شدن آرزوهایمان، این احساس بیشتر و ماندگارتر از قبل خواهد بود؛پس نگران و ناراحت نباشید و بدانید که فرد خوشبختی هستید؛ چون هنوز فرصت زندگی، لذت بردن از لحظهها و استفاده از توان خود، قابلیتها و تجربههایتان را برای دستیابی به آرزوهایتان دارید. وقتی این همه شرایط در اختیارتان هست، میتوانید از هر سدی بگذرید و هر کاری را انجام دهید، و کنکور، یکی از کوچکترین آنهاست.
پیش به سوی بهتر شدن
ما در مسایلی که برایمان روی میدهد، نقش مستقیم و گاه غیرمستقیمی داریم؛ پس بهتر است، همانگونه که در موفقیتهای زندگیمان بیش از همه به خود و کارهایمان تاکید میکنیم، در سایر موارد نیز نقش خود را در امور زندگی جست و جو کرده و بدون شماتت خود و فقط برای درس گرفتن از آن اقدام کنیم؛ مثلاً اگر از آزمون خود، آن گونه که میخواستید، راضی نبودید، آسمانها و زمین را شماتت نکنید و با خود نگویید که سؤالات غیر اصولی بود، تدریس معلمم در درس ریاضی بد بود و .، بلکه با خود بیندیشید که شما چه نقشی در بروز این مشکل داشتید. آیا نمیتوانستید با تهیه جزوه از دوستان خود، تلاش بیشتر و مواردی مانند آن، بهتر باشید؟ وقتی به این جایگاه از شخصیت برسید و بهتر بودن را تجربه کنید، به راحتی خواهید توانست از پس مشکلات و موانع زندگی برآیید و موفق شوید. ممکن است که در ابتدا انجام این کار سخت باشد؛ زیرا تغییر در زندگی و رفتارهای شخصیتی، ممکن است به آسانی صورت نگیرد، ولی کافی است که قدم اول برداشته شود و شما به وم تغییر پی ببرید. با گذشت زمان و ظهور اولین اثرات مطلوب ایجاد شده، این تغییر تقویت خواهد شد و نشان خواهد داد که شما تا چه اندازه به این تغییر نیازمند بودهاید. باور کنید که آن وقت، دیگر مساله کنکور و مواردی از این قبیل به حدی برایتان پیش پا افتاده و راحت خواهد شد که شما حتی پیش از این، تصورش را هم نمیکردید. مثبت فکر کنید و مثبت عمل کنید. شاید کنکور امسال که آن را به خوبی نگذراندهاید، برای شما نقطه عطفی در موفقیتهای بعدیتان باشد؛ پس بدون ناراحتی و گله کردن از زمین و زمان، دوباره با فکر و درایتی درست، در مسیر موفقیت حرکت کنید. همه چیز برای شروعی بهتر مهیاست و ما نیازمند تغییرات وسیعی در همه ابعاد هستیم، اما این تغییرات را باید ابتدا از درون خود شروع کنیم. تغییرات مناسب درونی، شرایط را برای تغییرات بیرونی نیز مهیا میکند؛ پس بیاییم گام اول را محکم برداریم و قدم در راه موفقیت بگذاریم.جالب است بدانید وقتهایی انسان از شدت درماندگی، دلش میخواهد گریه کند یا احساس میکند که در این دنیا تک و تنها افتاده است و حوصلهاش از چیزی که تا به حال بوده سر میرود، بهترین زمان برای شروعی تازه است.
حتی زمانی که احساس میکنید هیچ کاری از دستتان برنمیآید، به دقت فکر کنید؛ مطمیناً یک راه پیدا میکنید که به شما کمک کند؛ خوب همین امر هم جای خوشحالی دارد؛ حال چگونه می توانید آن را به کار بندید و ارتقا دهید؟ با مطرح کردن این سؤال، خودتان را از دایره منفی گراییهایی نظیر واقعاً ناامید کننده است» نجات دادهاید و میتوانید روی نکات مثبت تمرکز کنید. درست است که از آزمون خود راضی نیستید، اما، با آنچه در بالا به آن اشاره شد، این زمان، یکی از فرصتهای مناسب برای پیدا کردن روشهای موفقیت است؛ یعنی میتوانید متوجه شوید که بار دیگر از فرصتهای خود چطور میخواهید استفاده کنید. آیا میخواهید هر طور که شده و در هر رشته و دانشگاهی که میسر شد، امسال مشغول به تحصیل شوید؟ آیا میخواهید با یک برنامه ریزی بهتر و تلاش بیشتر، بار دیگر در آزمون سراسری شرکت کنید؟ آیا میخواهید به سراغ یک حرفه و فن مناسب و مورد علاقه خودتان بروید و موفقیت خود را در این مسیر پیگیری کنید یا اینکه به سربازی رفته و با توجه به شرایطی که بعداً خواهید داشت، تصمیم بگیرید؟ همین که شما خود را مهیای گرفتن یک تصمیم مناسب و سنجیده بکنید، گام اول بهتر شدن و موفقیت است؛ پس بیدرنگ، اولین قدم موفقیت را بردارید؛ به این طریق، خودتان راهی را پیدا کردهاید که شما را به نتیجه میرساند؛ در این میان، فرایند تمرکز روی پیشرفتها از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای اینکه در این شرایط، انرژی خود را بالا برده و محکم قدم در راه بگذارید، به موفقیتهای قبلی خود فکر کنید. گرچه ممکن است این موفقیتها الان از نظر شما کوچک باشد، اما به یاد بیاورید که در آن شرایط چگونه توانستهاید کار بزرگی را انجام دهید. با یادآوری این موفقیتها، به خودتان تاکید کنید که باز هم میتوانید به موفقیتهای بزرگتری دست یابید. برای انجام این کار، هدف اصلیتان را در ذهن خود تجسم کنید؛ اینکه نتیجه مورد علاقهتان چیست و آن هدف اصلی که در زندگی دارید کدام است؟ این موضوع خیلی مهم است که بدانید آن هدف اصلی کدام است؛ زیرا کنکور یک وسیله برای رسیدن به آن هدف مهم است. ضمناً بررسی کنید که آیا راههای دیگری برای رسیدن به آن هدف مهم وجود دارد یا نه؛ مثلاً شما در نظر دارید که با قبولی در رشته پزشکی، علاوه بر ارتقای جایگاه اجتماعی خود، به مردم خدمت کنید و فرد برجستهای در جامعه باشید. آیا نمیتوانید به این هدف با تحصیل در رشته علوم آزمایشگاهی جامه عمل بپوشانید؟سعی کنید تا آنجایی که میتوانید، از پرسیدن سؤال چرا چنین اتفاقی افتاد؟»پرهیز کنید؛ زیرا پرسیدن این سؤال، شما را در گذشته نگه میدارد و جلوی پیشرفتتان را میگیرد. پاسخ این سؤال هیچگونه راه حلی برای برطرف ساختن مشکلتان، به شما معرفی نمیکند. چیزی که باید به آن توجه داشته باشید این دو سؤال و پیدا کردن جواب آنهاست: 1- این بار انتظار دارید که چه اتفاق متفاوتی روی دهد؟ 2- برای رسیدن به آن نقطه، چه کاری باید انجام دهید؟
خودتان را ارزیابی کنید
وقتی تصمیم گرفتید که بهتر باشید، باید قدم بعدی را برای بهتر بودن بردارید و آن گام هم این است که ارزیابی درست و اصولی از خودتان داشته باشید که از جانبداری و تعصب دور باشد. در ابتدا، و برای اینکه به خودتان روحیه و امید بدهید، دنبال نقاط مثبت خود باشید. این نقاط مثبت را بنویسید و پیوسته به خاطر بیاورید. تاکید روی نقاط مثبت باعث خواهد شد تا شما روحیه بهتری برای ادامه انجام کار داشته باشید و موفقتر شوید؛ مثلاً با خود بگویید که شما انسان کوشایی هستید، در درس عربی و شیمی وضعیت خوبی دارید و
در گام بعدی ارزیابی، به سراغ موارد ضعف خود بروید؛ البته نه اینکه جست و جوی این موارد ضعف باعث شود تا شما از خود و عملکردتان ناامید شوید، بلکه موارد یاد شده باید باعث شود تا شما راهی به سوی بهتر شدن و پیشرفت بردارید. یک دلیل عدم پیشرفت، میتواند ضعف ما در پیشنیازهای درسی باشد. آمادگیهای روانی (انگیزهها) نقش فوقالعادهای در بهبود عملکردها و مستحکم شدن اهداف ما دارد؛ با این همه، در بیشتر موارد و از جمله در کنکور، کمتر مورد توجه داوطلبان قرار میگیرد. در هر شرایط که آزمون را گذراندهاید، این آمادگی روحی خود شماست که میتواند شما را به سوی اهدافتان سوق دهد یا از آن بازدارد. بعضی ازدانشآموزان در مورد انگیزهها و توانمندیهای خود، دچار اغراق و خودفریبی میشوند. متاسفانه گاه حتی مشاوران نیز متوجه نوع مشکل این گروه از دانشآموزان نمیشوند. همانگونه که کافی نبودن انگیزه مشکلساز است، بزرگنمایی در این باره هم موجب پوشیده ماندن واقعیتها میشود. بسیاری از داوطلبانی که بعد از آزمون سراسری از نتیجه آن ناراحت و ناراضی میشوند، از کسانی هستند که یا خود را بسیار دست کم گرفتهاند یا اینکه انتظار بیش از حدی از توانمندیهای خود دارند.
اگر میخواهید به عنوان یک داوطلبی که از آزمون امسال خود ناراضی هستید، کنکور دهید یا به شیوههای دیگری اهداف خود را دنبال کنید، بار دیگر با فکر، تصمیم و جدیت قدم در راه بگذارید و ملاکهای پیشرفت خود را به خوبی تعیین کنید. دانشآموزان در مورد پیشرفت یا عدم پیشرفت خود، یک احساس کلی و مبهم دارند؛ در حالی که پیشرفت باید ملاک مشخصی داشته باشد. با تعیین ملاکهای مشخص، کنترل روند پیشرفت خود را تسهیل کنید. توصیه میشود که ملاکهای ارزیابی پیشرفت خود را به صورت کلی درنظر بگیرید؛ مثلاً اگر تصمیم گرفتید که پس از مدتی، بار دیگر برای آمادگی در کنکور اقدام کنید، به این نکته به عنوان ملاک پیشرفت دقت کنید که هر ماه نسبت به ماه قبل، به چه میزان به کیفیت و کمیت مطالعه خود اضافه کردهاید، و یا در موضوعات و مباحث مختلف درسی، چقدر سطح یادگیریتان بالاتر رفته است، و یا اگر قرار است در مسیر دیگری برای تحقق اهدافتان اقدام کنید، مثلاً به یک حرفه و شغل بپردازید، میزان مهارت یا پسانداز خود و ارتقای شغلیتان را در ماههای مختلف ملاک قرار دهید. آن وقت متوجه خواهید شد که شما هم میتوانید به خوبی در مسیر اهداف و آرزوهایتان و برای تحقق آنها قدم در راه بگذارید.
روی راه حلها تمرکز کنید
ما وقتی دچار مشکل یا مانعی در زندگی میشویم، وقت زیادی را صرف نگرانیهای خود میکنیم. نگرانی، یکی از بدترین راههای اتلاف انرژی است و اجازه نمیدهد که ما رو به جلو حرکت کنیم. تنها کاری که باید انجام دهیم این است که اهل عمل باشیم. زمانی که دوباره توانستیم به سمت جلو حرکت کنیم، آن وقت متوجه میشویم که دیگر دلیلی برای نگرانیهایمان وجود ندارد. یکی از کارهایی که برای بهتر بودن باید انجام دهید این است که پس از در نظر گرفتن اهدافتان و حل مشکلات مسیر، روی راه حلهایتان تمرکز کنید و ببینید که چه چیزی در زندگیتان اولویت دارد و ابتدا همان را انجام دهید. هر کاری که انجام آن، وقت و هزینه و انرژی شما را تلف کند و هیچ حاصلی برایتان در بر نداشته باشد، باید از برنامه زندگیتان حذف شود. همیشه چند حق انتخاب متفاوت وجود دارد؛ فقط کافی است که روی راههای مختلف تمرکز کرده و آنها را در ذهنتان تجسم کنید؛ به عنوان مثال، به خودتان بگویید که باید سه راه حل مختلف برای فایق آمدن بر مشکل فعلیتان پیدا کنید. تنها دانستن این مطلب که راه حلهای متفاوتی پیشِ رویتان قرار دارند به شما کمک میکند که احساس بهتری پیدا کنید. طبق لیستی که تهیه کردهاید، انتخابهای متفاوتی انجام دهید و کار خود را از روی برنامه دنبال کنید. اگر اهداف از پیش تعیین شدهای داشته و مسیر مناسبی را برای خود انتخاب کرده باشید، گذر از موانع کوچک، شما را خسته و ناراحت نخواهد کرد؛ همان طور که توماس ادیسون گفته است: بسیاری از افراد شکست خورده، کسانی هستند که متوجه نبودهاند تا چه اندازه به اهداف خود نزدیک شدهاند!»
مثبت بیندیشید و مثبت تجسم کنید
بهتر است بیشتر از آن وقتی را که میخواهید صرف نگرانی و ترس و منفی بافی کنید، صرف مثبتاندیشی کنید. بزرگترین قهرمانان ورزشی جهان، خودشان را در حالی تجسم میکنند که بدون هیچ گونه عیب و نقصی، مسابقات مختلف را به نفع خود به پایان میرسانند. هیچ جایگاهی برای شکست در ذهن این افراد وجود ندارد. این درست همان چیزی است که شما هم باید به آن برسید. خودتان را تصور کنید که به اهداف و آرزوهایتان رسیدهاید؛ چه احساسی دارید؟ چه میگویید؟ روی انجام این کار وقت بگذارید. این امر به شما امید میدهد تا راهتان را ادامه دهید.
معمولاً موارد مختلف، به آن اندازهای که آنها را در ابتدای کار میبینید، بد نیستند. گاهی اوقات، تصورات ما از مسایل مختلف، بدتر از آن چیزی که هستند به نظر میرسند؛ تنها به این دلیل که ما خودمان خسته هستیم و از نظر ذهنی آمادگی نداریم؛ مثلاً در مورد همین کنکوری که گذراندهاید، ما با داوطلبان بسیاری برخورد
میکنیم که قبل از اعلام نتایج اولیه و آگاهی از رتبه و شرایط خود در میان داوطلبان و بدون اطلاع از وضعیت پذیرش دانشگاهها یا رشتههای جدید، ناامیدی و آه و ناله را شروع کردهاند. کمی استراحت و نگه داشتن حس خوشبینی، میتواند به شما در این زمینه کمک کند. این گونه احساسها به سرعت از میان میروند و شما مجدداً به حالت عادی باز میگردید. یک ذهن باز، خیلی راحتتر میتواند راه حلهای متفاوتی را پیدا کند و آنها را به کار ببندد تا یک ذهن کسل و خسته. یک ذهن بسته نمیتواند راه حلهای ممکن را بررسی کند و آنها را تشخیص دهد؛ بنابراین، خوشبین و مثبت باقی بمانید. به هر حال باید همچنان بدانید که گزینههای مختلف چه چیزهایی هستند و طبق برنامه هر یک را امتحان کنید. هدف شما این است که راه حل مناسبی را انتخاب کنید؛ پس تمام حواس خود را روی آن متمرکز کنید، و سپس عکسالعمل مناسبی نشان دهید.
با تمام آنچه که در این مقاله به آن اشاره شد و راه حلهایی که ارایه کردیم، اکنون این نوبت شماست که به عنوان یک داوطلب خوب، متوسط یا ضعیف آزمون سراسری سال جاری، که به هر دلیلی از نتیجه خود ناراضی است، صادقانه با خود کنار بیایید و از خود بپرسید که از اکنون می خواهید با لحظههایی که منتظر ناراحتی، ناامیدی و ندامت شما نمیمانند چه کنید. در هر تصمیمی که میگیرید، قبل از هر چیز باید به شرایط فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی خود توجه داشته باشید. اگر میخواهید دوباره برای کنکور آماده شوید به این نکات توجه کنید که آیا اصلاً شرایط فردی و اجتماعی شما مثل سربازی و . میتواند این فرصت را در اختیار شما گذارد یا نه، و آیا رفتن به سربازی برای شما بهتر است یا انتخاب رشتهای که با وجود صرف هزینه و وقت قابل ملاحظه، آینده شغلی خوبی ندارد همچنین شما داوطلب خانم، باید به این نکته توجه داشته باشید که در صورت یک سال پشت کنکور ماندن، آیا موقعیتهای اجتماعی و فردی خود را از دست نمیدهید و آیا حتماً کنکور، تنها راه رسیدن شما به موفقیت است.
وقتی طبق موارد بالا، به همه سؤالاتی که برای خود و خانوادهتان پیش آمد، به خوبی و با بررسی تمام زوایا پاسخ دادید، هر تصمیمی که گرفتید این بار محکم تر قدم در راه بگذارید و با جرات و اعتماد به نفس مثال زدنی، با خود بگویید که گذشتهها گذشته است و باید گذشته را فراموش کنید و فقط با درس گرفتن و کسب تجربه از آن برای ساختن آیندهای بهتر، رو به سوی پیشرفت و لحظههایی بهتر، قدم بردارید. باز هم تکرار
میکنیم که یادتان باشد لحظههای زیبای زندگی منتظر ما نمیمانند؛ پس بهتر است که هرچه سریعتر برای بهتر شدن، کسب موقعیت بهتر، و رسیدن به اهداف و آمال خودتان، بدون ناامیدی و غصه، و فقط با لبخند، توکل به خدا، قدرت و امید، آماده حرکت شوید و از هیچ چیز نهراسید؛ زیرا خدا با شماست و ارادهای که تصمیم گرفته است زندگی بهتری را برایتان رقم بزند، با شماست؛ پس بخند و شاد باش.
در این مرحله، داوطلب باید نسبت به شناخت صحیح و واقعبینانه از رشتههای دانشگاهی مرتبط با گروه یا گروههای آزمایشی آزمون سراسری که در آن شرکت کرده است، اقدام نماید تا ضمن کسب آگاهی لازم و اطلاعات کافی در زمینه رشتههای مورد نظر، با آمادگی کامل و به دور از هرگونه هیجان ممکن، اقدام به انتخاب رشتههای تحصیلی در موعد مقرر نماید. به همین منظور، لازم است که داوطلب در همین مهلت انتخاب رشته، با یاری گرفتن از مواردی که به اختصار در سطور زیر توضیح داده خواهد شد و جمعبندی ماحصل شناخت خود از رشتههای تحصیلی، که از طریق به کارگیری این موارد و . کسب میکند، اقدام به انتخاب رشته نماید.
مجموعه آثاری که در مورد معرفی رشتههای تحصیلی دانشگاهی تالیف یا تدوین گردیدهاند، پرشمار نیستند، اما مطالعه همین عناوین محدود، غنیمت است و برای ما این فرصت را فراهم میآورد که در این وقت کم، با مطالعه آنها شناختی نسبی از رشتههای مورد نظر خود را به دست آوریم و هنگام پر کردن فرم انتخاب رشته تحصیلی، مفاد این کتابها را مد نظر داشته باشیم؛ بدین منظور میتوان با مراجعه به کتابخانههای عمومی یا دانشگاهی و همچنین کتابفروشیهای معتبر، از عناوین منتشر شده در این زمینه اطلاع پیدا نمود و اقدام به تهیه و مطالعه آنها کرد.
از دیگر منابع قابل استفاده و بسیار مفید در زمینه انتخاب رشتههای تحصیلی، پایگاههای اطلاعرسانی (سایت اینترنتی) دانشگاههای کشور است. خوشبختانه با گسترش روز افزون فناوری اطلاعات در کشور و به روز بودن این پایگاهها، میتوان با مراجعه به این پایگاهها از آخرین اخبار و آگاهیهای لازم در این زمینه بهرهمند شد و اطلاعات لازم را در این زمینه کسب کرد.
مراجعه به سایت دانشگاهها مزایای دیگری را برای داوطلبان نیز در بردارد؛ از جمله مهمترین این موارد آن است که داوطلبان میتوانند با پیشینه و تاریخچه تاسیس رشتههای تحصیلی، گروههای آموزشی، دانشکدهها، پژوهشکدهها و مؤسسات تحقیقاتی وابسته به هر دانشگاه و خود دانشگاه و همچنین اعضای هیات علمی، گروههای آموزشی و دانشکدهها و مراکز وابسته به دانشگاه مورد نظر و عناوین و دروس و واحدهای درسی هر رشته و . آشنا شده و اطلاعات سودمندی را در این موارد نیز حاصل کنند.
در مورد رشتههای تحصیلی مورد علاقه نیز میتوان با دانشجویان، استادان، فارغالتحصیلان یا شاغلان مرتبط با هر رشته، که آگاهیهای کاملی راجع به رشته و اشراف لازم برای پاسخگویی به پرسشهای داوطلبان در زمینه رشته تحصیلی، بازار کار رشته مورد نظر و . داشته باشند، در این فرصت کوتاه مذاکره کرد و اطلاعات کاملی را در زمینههای موردنظر از آنها دریافت نمود.
همچنین داوطلب میتواند با مطالعه دقیق روی مجموعهای از رشتههای دانشگاهی مرتبط با گروه یا گروههای آزمایشی که در آن شرکت کرده، و با در اختیار قرار دادن اطلاعاتی که تاکنون راجع به شناخت این رشتهها کسب کرده است، به اعضای خانواده (پدر، مادر، خواهر یا برادر)، به م با آنها پرداخته و از آنها یاری بجوید. تجربه تحصیلی سایر اعضای خانواده، به ویژه برادر یا خواهر بزرگتر، که به فاصله چند سال قبل از ما در یکی از رشتههای تحصیلی مشغول به تحصیل بوده و در حال حاضر یا فارغالتحصیل رشته خود هستند و یا آنکه ترمهای پایانی تحصیلات خود را میگذرانند، نیز میتواند در این زمینه مشاور خوبی برای ما بوده و در این امر راهگشا باشد؛ همچنان که تجارب و دستاوردهای پدر و مادر تحصیل کرده نیز در این مورد بسیار گرانبهاست و میتواند ما را در چگونگی انتخاب رشته صحیح یاری نماید.
برای آشنایی با رشتههای تحصیلی مختلف میتوان از تجارب و آموختههای دبیران و مشاوران آموزش و پرورش نیز سود برد؛ زیرا این افراد، به لحاظ مسؤولیت خطیری که در زمینه مسایل آموزشی در جامعه ایفا میکنند، میتوانند در ارایه اطلاعات و آگاهیهای مفید در مورد انتخاب رشته نیز به ما به بهترین شیوه ممکن یاری نمایند. این قشر از جامعه، به خاطر سر و کار داشتن با چندین نسل از دانشآموزان با روحیات مختلف، گنجینه پرحاصلی از تجارب ارزشمند در زمینهها و گرایشهای مختلف آموزشی و تحصیلی همراه خود دارند که میتواند سخاوتمندانه در اختیار داوطلبان آزمونهای سراسری قرار گیرد و به آنها به طور قابل توجهی در زمینه انتخاب رشته یاری نماید.
علاوه بر موارد پیشگفته، استفاده از هر مورد دیگری که بتواند به شناخت و آشنایی بیشتر و آگاهانهتر ما از رشتههای تحصیلی منجر شود، نیز در این زمینه مفید فایده خواهد بود.
حاصل بحث آنکه، از آنجایی که انتخاب رشته، موضوعی حیاتی در زندگی یک داوطلب آزمون سراسری به شمار میآید و با تمام ابعاد زندگی او سر و کار دارد، شناخت رشتههای تحصیلی نیز ضرورت حیاتی و انکار ناپذیر برای داوطلبان به شمار میآید و باید، ضمن شناخت دقیق آنها، در نهایت دقت و به بهترین شیوه ممکن، انتخاب رشته کرد؛ چرا که یک انتخاب نادرست، میتواند بر آینده تحصیلی، شغلی و حتی گاهی بر زندگی خصوصی و شخصی داوطلب نیز تاثیرگذار باشد.
نکته مهم دیگر در زمینه آشنایی با رشتههای تحصیلی، این است که نباید در حین انتخاب رشته، به رؤیاپردازی مشغول شد و از واقعیتهای موجود راجع به هر رشته، دوری کرد؛ بلکه باید با واقعبینی، آیندهنگری و دور اندیشی هر چه بیشتر در این مورد اقدام نمود تا به نتیجه مطلوب خود دست پیدا کرد.
آخرین بررسیهای علمی و پژوهشی در مورد انتخاب رشته تحصیلی، بیان میکند آن دسته از داوطلبانی که براساس شناخت تواناییها، مهارتها، ارزشها، استعدادها، علایق و ویژگیهای شخصیتی خود، و همین طور با اشراف کامل بر رشتههای دانشگاهی و در نظر گرفتن تناسب آن رشته یا رشتهها با صفات فردیشان، اقدام به انتخاب رشته مینمایند، بسیار موفقتر از کسانی هستند که فقط بر مبنای رتبه خود در آزمون سراسری و همچنین القایات دیگران، برای رسیدن به عناوین خاص و . دست به انتخاب رشته تحصیلی میزنند؛ بنابراین، تنها به منظور قبولی در دانشگاه یا رسیدن به عناوین خاص، انتخاب رشته نکنید و علایق، تواناییها و استعدادهای خود را در این انتخاب بسیار مهم زندگیتان، نیز در نظر داشته باشید.
موفق باشید
قسمت دوم (کدام دانشگاه را انتخاب کنم؟)
همان طور که انتخاب رشتۀ دانشگاهی از اهمیت بسزایی برخوردار است، انتخاب دانشگاه محل تحصیل نیز بسیار مهم است؛ یعنی باید بدانیم که از میان انواع دانشگاهها، کدام یک را در کدام شهر انتخاب کنیم؛ از همین رو، لازم است که در ابتدا با انواع دانشگاهها آشنا شوید.
الف) دانشگاههای دولتی (دورههای روزانه)
دورههای روزانه دانشگاههای دولتی را با چند ویژگی اساسی کیفیت بالا، ورودی دشوار و تحصیل رایگان میشناسند.
دانشگاههای دولتی، از طریق وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بودجه خود را تامین میکنند؛ بنابراین، برای تحصیل، هیچ هزینهای نیز از دانشجویان طلب نمیکنند. معمولاً تاکنون به این شکل بوده است که بهترین استادان هر شهری، در دانشگاههای دولتی آن شهر تدریس میکنند، و معمولاً کیفیت این دانشگاهها زبانزد است.
نکتهای که خیلی مهم است، کیفیت دانشگاههای دولتی شهرستانها و اعتبارشان نسبت به دانشگاههای تهران است. معمولاً همه دانشآموزان، دانشگاههای دولتی تهران را با کیفیتتر از همه دانشگاههای ایران میدانند و منتهای آرزویشان این است که در این دانشگاهها تحصیل کنند؛ اما آیا واقعاً چنین تصوری صحیح است؟ یعنی واقعاً همه دانشگاههای تهران، از دانشگاههای شهرستانی در تمامی رشتهها بهترند؟
باید گفت که آن چه نمایانگر قدرت علمی یک دانشگاه است، در درجه اول، تعداد اعضای هیات علمی دانشکده، و در درجه دوم، تعداد استاد تمام»های آن دانشکده است. همچنین آزمایشگاهها و کارگاههای مجهز نیز اهمیت بسزایی در این ارزشگذاری دارند؛ پس اگر بین سطح علمی یک رشته در دو دانشگاه مختلف شک کردید، بهترین راه، مراجعه به سایت دانشکدهها و مقایسه هیات علمی دو دانشکده و، در مرحلۀ بعد، بررسی امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی آنهاست.
توجه داشته باشید که چون دانشگاههای دولتی با محدودیت ظرفیت مواجه هستند و خیلی از داوطلبان نیز تمام خواستهشان این است که در یک دانشگاه دولتی قبول شوند، اگر در یکی از رشتههای دوره روزانه یک دانشگاه دولتی قبول شویم و نخواهیم در آن رشته ادامه تحصیل دهیم یا به هر دلیلی از ثبتنام در آن امتناع ورزیم، محرومیت یکساله از آزمون سراسری، گریبان ما را خواهد گرفت؛ یعنی سال بعد، از شرکت در آزمون سراسری محرومیم و در واقع دو سال عقب میافتیم.
در ضمن، دانشگاههای دولتی، به ازای این تحصیل رایگان، در همان ابتدای تحصیل از شما تعهد میگیرند که پس از پایان تحصیلاتتان، به مدت یک برابر زمان تحصیل، در داخل کشور مشغول فعالیت شده و خدمت کنید؛ حال اگر دانشجویی در پایان تحصیلاتش، برای ادامه تحصیل در مقطع بعدی، خواهان خروج از کشور باشد، باید با پرداخت هزینه معادل این چند سال تحصیل رایگان، به اصطلاح مدرک خود را آزاد کند؛ اما اگر فارغالتحصیلی، پس از پایان تحصیلات در ایران بماند (از مدرک خود برای اشتغال استفاده کند یا نکند)، هیچ هزینه و تعهدی برای وی وجود نخواهد داشت.
ب) دانشگاههای دولتی (دورههای شبانه)
تفاوت اصلی دورههای روزانه دانشگاههای دولتی با دورههای شبانه همین دانشگاهها در این است که در دورههای شبانه، برای هر ترم و هر واحد درسی، هزینهای اخذ میشود که حدود هزینه دریافتی آن در دفترچه راهنمای انتخاب رشته درج شده است؛ البته همۀ رشتهها در دورههای شبانه ارایه نمیشوند و امکانات رفاهی، مانند خوابگاه و وام دانشجویی، نیز به دانشجویان شبانه تعلق نمیگیرد؛ هر چند، اگر دانشگاه از لحاظ خوابگاه محدودیتی نداشته باشد، دیده شده است که به دانشجویان شبانه نیز (با اخذ هزینهای بیشتر از دانشجویان روزانه) خوابگاه اعطا شده است. از لحاظ بهرهمندی از امکانات تغذیه هم، دانشگاهها با یکدیگر متفاوت دارند. بعضی از دانشگاهها تفاوتی بین دانشجویان دورههای روزانه و شبانه خود در مورد هزینه غذا قایل نمیشوند و بعضی از دانشگاهها نیز از دانشجویان دورههای شبانه، هزینه بیشتری برای تغذیه آنها دریافت میکنند.
گفتنی است که تعهد به خدمت، از دانشجویان دورههای شبانه گرفته نمیشود؛ زیرا تحصیل آنان رایگان نیست؛ بنابراین، دانشجویان دورههای شبانه، بعد از اتمام تحصیلشان در دانشگاههای دولتی، بدون پرداخت هیچ هزینهای میتوانند مدرکشان را آزاد کنند.
نکته مهم اینجاست که عدهای تصور میکنند که زمان برگزاری کلاسهای شبانه در ساعات انتهایی روز است! چنین تصوری اشتباه است و از لحاظ زمان برگزاری کلاسها و برخورداری استادانی که تدریس میکنند، هیچ تفاوتی بین دانشجویان دورههای روزانه و شبانه وجود ندارد و فقط روی کارت دانشجویی آنان روزانه یا شبانه بودن درج میشود و حتی در مدرک تحصیلیشان نیز عنوان شبانه» ذکر نمیشود.
پ) دانشگاه پیامنور
دانشگاه پیامنور، بر اساس روش آموزش از راه دور و آموزش نیمهحضوری تاسیس شده است. از نظر ساختاری، دانشگاه پیامنور دارای یک سازمان مرکزی و شعبههای بسیار در سراسر کشور است و دامنۀ وسیعی از رشتههای مختلف را ارایه میدهد. اکنون این دانشگاه دارای بیش از 500 مرکز در سراسر کشور است که به صورت نیمهحضوری به ارایة آموزش میپردازند. در دانشگاه پیامنور، کلاسها به سه شیوة غیرحضوری، نیمهحضوری و حضوری تشکیل میشوند. حضور در کلاسهای تیوری، اختیاری است؛ یعنی دانشجو میتواند در این کلاسها شرکت کند یا نکند، اما حضور در دروس عملی و آزمایشگاه، اجباری است. تحصیل در این دانشگاه رایگان نیست، اما شهریۀ آن نسبت به سایر دانشگاههای غیررایگان، کمتر است.
گفتنی است که دانشگاه پیامنور، یکی از دانشگاههای مورد تایید وزارت علوم بوده و دارای مدرک معتبر است و برای ادامه تحصیل در خارج از ایران نیز مدرک این دانشگاه مورد تایید بسیاری از دانشگاههای جهان است.
ت) دانشگاه غیرانتفاعی
هدف از تاسیس و توسعه دانشگاهها و مؤسسات غیرانتفاعی، بسیج کلیۀ امکانات کشوردر امر گسترش آموزش عالی و ارتقاء سطح دانش و فرهنگ جامعه است.
دانشگاههای غیرانتفاعی، از جمله دانشگاههای غیردولتی کشور هستند که داوطلب تحصیل در آن، میتواند از طریق آزمون سراسری و همراه با سایر داوطلبان این آزمون برای پذیرش در آن دانشگاهها اقدام کند. داوطلبان ثبتنام در دانشگاههای غیرانتفاعی میتوانند پس از تایید مراجع ذیصلاح، که معمولاً در هنگام آزمون سراسری مشخص میشود، با پرداخت شهریه، از امکانات و تخصصهای موجود در دانشگاههای غیرانتفاعی استفاده نمایند.
بخش اعظمی از دانشجویان دانشگاه غیرانتفاعی را دانشجویان مقطع کاردانی و کارشناسی تشکیل میدهند و میزان شهریه آن نیز با دانشگاه آزاد تقریباً برابر است.
ث) دانشگاه فرهنگیان
دانشگاه فرهنگیان، دانشگاهی است که به منظور تربیت مربیان و معلمان توانمند تاسیس شده است و بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و ضوابط و مقررات دو وزارتخانه آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری اداره میشود. طبق این اساسنامه، سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان، در شهر تهران مستقر است و پردیس آقایان و خانمها نیز به طور جداگانه در هر یک از استانها راهاندازی و مقرر شده است که سایر مراکز تربیتمعلم نیز در این پردیسها ساماندهی میشوند؛ به این ترتیب، مراکز تربیت معلم سابق ارتقاء یافته و تحت عنوان دانشگاه فرهنگیان به فعالیت خود ادامه میدهند.
در حال حاضر، این دانشگاه، در دو مقطع کارشناسی و کارشناسیارشد، به تربیت، آموزش و ارتقاء علمی و معرفتی مربیان و معلمان آموزش و پرورش میپردازد.
علاوه بر آزمون سراسری، از متقاضیان ورود به دانشگاه فرهنگیان، مصاحبه و گزینش نیز انجام میشود. همچنین تستهای مربوط به سلامت جسمانی از پذیرفتهشدگان این دانشگاه گرفته میشود و دانشجویان از بدو ورود به دانشگاه، به استخدام آموزش و پرورش در میآیند.
ج) پردیسهای خودگردان دانشگاههای دولتی
پردیسهای خود گردان، شعبههایی از دانشگاههای دولتی هستند. طبق مجوزی که از مجلس شورای اسلامی برای دانشگاههای دولتی گرفته شده است، بعضی از دانشگاهها میتوانند با ایجاد پردیسهای خودگردان، در همان دانشگاه شعباتی ایجاد کرده و شروع به جذب دانشجو کنند.
مدرک پردیسهای خودگردان با امضاء ریاست و معاونت آموزشی دانشگاه مربوط صادر میشود و شکل آن کاملاً مشابه مدارک دورههای روزانه است و بر اساس شیوهنامه تاسیس پردیسهای خودگردان، در متن مدرک عنوان پردیس دانشگاهی» به عنوان دانشکده محل تحصیل ذکر میشود.
در پردیسهای خودگردان هر دانشگاه، استادان درجه یک و برتر تدریس مینمایند و نحوۀ تدریس در این دانشگاهها، همانند دانشگاههای دولتی، از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و به دلیل آنکه دانشجویان این پردیسها از مزایایی همانند دانشجویان دورههای روزانه دانشگاهها برخوردار هستند، باید شهریه پرداخت نمایند. میزان شهریه پردیس خودگردان هر دانشگاه، همانند شهریه دیگر دانشگاهها، در هر سال متغیر بوده و وابسته به شهریه ثابت و متغیر آن است. همچنین پردیس خودگردان دانشگاهها، از لحاظ کیفیت آموزشی، با یکدیگر متفاوت هستند و هر دانشگاه، در ازاء امکانات و خدماتی که به دانشجویان این پردیسها ارایه میدهد، شهریه دریافت مینماید؛ اما در کل، شهریه این پردیسها، نسبت به سایر دانشگاهها، که از دانشجویان خود شهریه دریافت میکنند، بیشتر است.
لحظات انتخاب، لحظاتی حساس هستند؛ چرا که با تصمیم گیری درباره روش یا موضوعی خاص، فرد سرنوشت خود را رقم میزند. همان طور که بارها در این نشریه، به روشهای گوناگون بیان شده است، عوامل متعددی بر انتخاب رشته دانشگاهی افراد تاثیر میگذارند. بعضی از این عوامل به فرد و برخی دیگر به جامعه برمیگردند؛ در این میان، از آنجا که دانشآموز در این دوره پس از انتخاب رشته، شروع به ساختن سرنوشت خود میکند و آینده خود را طرح ریزی میکند، انگیزه برای تلاش و فعالیت، از اهمیت ویژهای برخوردار است. دانش آموزی که به رشتهاش علاقه دارد و تصویر نسبتاً روشنی از آینده شغلی خود دارد، انگیزه بیشتری نسبت به دانش آموزی که بدون علاقه و اطلاع، با اجبار و تحمیل، رشته ای را میخواند، خواهد داشت. دانشآموز باید، با استفاده از منابع آگاهی و شناخت، شامل: کمک گرفتن از مشاور، معلمان، والدین، کتابها و دیگر منابع در قالب روش علمی، اطلاعات کافی را در این زمینه جمعآوری کند و استعداد و علایق واقعی خود را با م مشاور یا والدین، بیشتر بشناسد و جهتگیری شغلی خود را معلوم نماید و سپس به انتخاب رشته بپردازد.
علاقه، منبع انرژی ما در رسیدن به هدف یا اهدافی است که از تحصیل در یک رشته خاص دنبال میکنیم. همچنین علاقه، یکی از مهمترین معیارهای انتخاب رشته است و هیچ کس غیر از داوطلب، نسبت به شناخت علایق خود آگاه نیست و سایر منابع برای وی در واقع نقش می دارند؛ زیرا این عامل، فرد را در رسیدن به اهداف بلندمدت در آینده، هدایت و یاری میکند. توصیه میشود چنانچه داوطلبان به رشته ای علاقه ندارند، تنها به خاطر فشار محیط و عوامل بیرونی، از جمله کسب شهرت و اعتبار، آن را اصلاً انتخاب نکنند؛ زیرا مطمیناً در آن رشته موفق نخواهند شد؛ بنابراین، باید رشته ای را انتخاب کنید که به آن علاقه داشته باشید.» این جمله، از مهمترین و درستترین معیارها برای انتخاب رشته به شمار میرود؛ اما باید توجه داشت در صورتی علاقه به رشته میتواند فرد را در انتخاب رشته صحیح یاری کند که از رشته های تحصیلی و مراکز آموزشی آگاهی و شناخت کامل داشته باشد. شناخت و آگاهی داشتن از رشته تحصیلی، سبب ایجاد انگیزه در فرد میشود. بعضی از افراد نسبت به رشته ها و دانشگاههایی ابراز علاقه میکنند، ولی وقتی در آن رشته یا دانشگاه موردنظر مشغول به تحصیل میشوند، احساس می کنند که در انتخاب خود دچار اشتباه شدهاند. دلیل بروز این امر، نداشتن اطلاع و آگاهی مناسب از رشته های تحصیلی و مراکز آموزشی است.
همچنین در راستای توجه به علاقه در انتخاب رشته، سؤال های زیادی مانند نمونههای زیر در ذهن ایجاد میشود:
- علاقه مهمتر است یا بازار کار آن رشته؟
-بین این دانشگاه و رشتهای که به آن علاقه ندارم و آن دانشگاه و رشتهای که به آن علاقه دارم، کدام را انتخاب کنم؟ حتی به فرض شهرت و اعتبار این دانشگاه در میان اقوام ، آشنایان و جامعه!
- آیا مرور زمان، علاقه را به همراه میآورد؟
- آیا رشته مورد علاقه برابر است با درآمد بیشتر؟
و سؤال های دیگری از این دست که، همه و همه، به علاقه و هدف اصلی فرد از انتخاب رشته ،دانشگاه و اصولاً ادامه تحصیل در مقطع تحصیلات عالی در رشته ای خاص برمی گردد.
برای پاسخ به این پرسشها، طبیعتاً باید به سؤال اصلی جواب مناسبی داد: اینکه در زندگی به چه چیز علاقه دارید؟ مساله اینجاست که علاقه در حال تغییر دایم است، و همان طوری که علایق گذشته ما با علایق امروزمان متفاوتند، این علایق با علایق 10 سال آینده ما نیز متفاوت خواهند بود؛ بنابراین، سؤال را باید این گونه مطرح کرد: به چه چیزی علاقه خواهم داشت؟ آیا علاقه ای که در گذشته داشتهام، اکنون چنین علاقهای را نیز دارم و با اطمینان میتوانم بگویم که در آینده هم آن علاقه را خواهم داشت؟
علاقهام را چطور کشف کنم؟
آشکارسازی استعدادها و علاقه ها،با استفاده از راه و روشهای زیرمقدوراست:
ـ استفاده از یافته های معلمان و مشاوران در دوران تحصیل؛
ـ مراجعه به مشاهدات افراد خانواده و دوستان نزدیک در ارتباط با ما و کارهای دلخواه مان؛
ـ ارزیابی از خود (خود ـ ارزیابی) با بررسی و مطالعه کارهایی که از کودکی تا کنون با علاقه و توانایی انجام داده و از انجام شان شاد شدهایم؛
ـ شرکت درآزمونهای سازمانها و مراکزمشاوره و متخصص در این زمینه.
برای تشخیص درست استعدادها و علاقه ها، بهتر است که روش های متعددی را به کارگیری موحاصل آنهارا با هم بسنجیم؛ در واقع کلید اصلی کشف استعدادها و علاقه ها، توجه کردن به کارهایی است که در طول سالهای زندگی شما استمرار داشته، تکرار شده وبرای تان شادی آور بوده اند.
توجه کنید که هر تیپ شخصیتی، مناسب یک مجموعه از رشته ها هستند. اگر شخصیتی برونگرا دارید، از بحث کردن و کار گروهی لذت می برید، یک جا بند نمی شوید، حوصله انجام کارهای تکراری و جزیی را ندارید، کلنگر هستید و چندان اهمیتی به جزییات نمیدهید، بعضی از رشته ها برای شما مناسب نخواهند بود؛ ولی برعکس، چنانچه می توانید ساعت ها یک گوشه بنشینید، روی یک موضوع جزیی تمرکز کنید، و از حل کردن مسایل ریاضی لذت می برید، شاید در رشتهای متفاوت بتوانید دوام بیاورید یا حتی موفق شوید.
خود سنجی از علایق مبتنی بر نوعشناسی شخصیت خود و همخوانی تحصیلات با تیپ شخصیتی سایرین، باعث رضایت و موفقیت افراد میشود؛ بنابراین، یکی از گامهایی که یک فرد به عنوان گام اول باید در ارتباط با شناخت ویژگیهای فردی خود طی کند، خودسنجی از علایق مبتنی بر نوع شخصیت است.
در واقع در این مرحله، فرد باید به این سؤالها پاسخ دهد: به تحصیل در چه رشتهای علاقه مند است؟چه نوع از مشاغل یا حرفهها وی را جذب میکند؟ آیا به رشتهای که تحصیل در آن رشته، به شغلی که متضمن معاشرت با دیگران باشد منجر می شود، علاقه مند است و یا کارهای از پیش تعیین شده و روزمره را دوست دارد؟
توجه به علایق، به ویژه در سنین نوجوانی و در زمان انتخاب رشته تحصیلی، بسیار مهم و تعیین کننده است. برخی از روان شناسان معتقدند که هر فرد، با توجه به تفاوتهای فردی در علایق و رجحانهایش، با نوع خاصی از رشتههای دانشگاهی، و به تبع آن، مشاغل، سازگار است؛ بنابراین، افراد با تحصیل در رشتهای که با تیپ شخصیتی و علایق آنها همخوانی داشته باشد، راضی و موفق خواهند بود. گفتنی است که حداقل شش تیپ شخصیتی واقع گرا، جست و جوگرا، هنری، اجتماعی، متهور و قراردادی را از دیدگاه روانشناسی و مطابق با علایق فرد میتوان برشمرد.
برای ارزیابی علایق و رغبت ها، پرسشنامه های استاندارد روانشناختی نیز وجود دارد. آگاهی از انواع مختلف علایق، میتوانند در انتخاب رشته تحصیلی کمک کننده باشد. رغبتها و علایق را می توان به شیوه زیر تقسیمبندی کرد:
1- رغبت علمی: نشاندهنده کشف حقایق و درک واقعیات جدید است. تحصیل در رشته هایی همچون علوم پایه و علوم پزشکی، مستم داشتن علاقه علمی است.
2- رغبت هنری: این نیرو بیشتر در افرادی یافت می شود که به خلق آثار هنری می پردازند و به رشته های گروه هنر و معماری روی می آورند.
3- رغبت ادبی: رغبت فرد به نوشتن، نظم و نثر و بررسی ادبیات و شعر را بیان میکند.
4- رغبت به خدمات اجتماعی: تمایل فرد به کمکرسانی یا حل مشکلات مردم را بیان مینماید. انتخاب رشتههایی همانند مددکاری اجتماعی، پرستاری، علو مپزشکی، روانشناسی، مشاوره، حقوق و رشته های حوزه آموزش، بیشتر به این تمایل برمی گردد.
5- علاقه به محاسبات و کار با اعداد و ارقام: حضور موفق در گرایش های مختلف رشته ریاضی، مهندسی، حسابداری، بانکداری و اقتصاد، بستگی به میزان علاقه شما در کار کردن با اعداد و ارقام دارد.
6- رغبت به کار در فضای باز: موفقیت در رشته هایی همانند تربیتبدنی، نقشهبرداری، مهندسی کشاورزی و جنگلداری، تا حدود زیادی به وجود این نوع علاقه در فرد بستگی دارد.
7- رغبت مکانیکی ـ صنعتی: این رغبت، بیشتر از ویژگی هایی همچون صحت و دقت در حرکت، آگاهی از روش کار با ابزارها، مهارت و استدلال منطقی تشکیل شده است. از جمله رشته هایی که موفقیت در آنها به وجود این نوع رغبت بستگی دارد، رشته های فنی و مهندسی، دندانپزشکی، علوم آزمایشگاهی و… هستند.
نتایج تحقیقات مختلف نشان میدهد که هر چه سن فرد بالاتر می رود، رغبت، هوش و استعداد وی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد؛ به طوری که اگر فردی انگیزه کاذبی در انتخاب رشته داشته باشد، علایق وی نیز به طور کاذب تغییر خواهد یافت؛ به عنوان مثال، فردی ممکن است در اثر القای دیگران، نسبت به یک رشته خاص به صورت کاذب علاقه مند شود و آن را برای ادامه تحصیل انتخاب کند؛ ولی حین تحصیل یا حتی پس از فارغالتحصیلی، متوجه شود که آن رشته با روحیات او منطبق نیست. همین امر، علاوه بر اینکه هزینه های مستقیم و غیرمستقیمی را به فرد و خانواده وی تحمیل می کند، جامعه را نیز به همین صورت تحت تاثیر قرار می دهد. افت تحصیلی، مسایل و مشکلات روحی و روانی در حین تحصیل و تلاش برای اشتغال در حوزه هایی غیر از حوزه تخصصی و عواقب و پیامدهای بعدی این امر، آثار یک چنین انتخابهایی هستند. متاسفانه در جامعه ما، در اثر باورهای غلط بعضی از افراد، علاقه مندی کاذبی نسبت به رشته هایی همانند علوم پزشکی، مهندسی، حقوق و … وجود دارد. بر اساس شواهد موجود در مراکز مشاوره، یکی از مهمترین مسایلی که برای دانشجویان مشکلات روحی مختلفی ایجاد می کند، نداشتن علاقه به رشته تحصیلی است که عمدتاً به عدم آشنایی آنها در زمان انتخاب رشته با رشته یا رشته های انتخابی آنها برمیگردد. اگر رشته تحصیلی بر علایق و رغبت های واقعی فرد منطبق نباشد، دانشگاه، علاوه بر اینکه نمی تواند موجب القای فکری و شخصیتی در وی شود، باعث خستگی روحی و جسمی او نیز میشود. میل و علاقه در هر کار، سبب میشود که شخص با انرژی بیشتری فعالیت کند. بسیاری از دانشجویان، به خاطر آنکه به رشته تحصیلی خود علاقه نداشتهاند، ترک تحصیل کرده و تعدادی دیگر نیز نتوانستهاند در رشته خود موفق باشند؛ بنابراین، با توجه به منابع کسب شناخت، چارچوب زیر در تعیین علایق تحصیلی، که حالت فرایندی و چرخشی دارند، پیشنهاد می شود:
دانشگاه» نسبت به مدرسه» از ماهیت متفاوتی برخوردار است و کسی که میخواهد در دانشگاه» وارد شود، باید با اشراف به این تفاوت ماهوی بین این دو زیرمجموعه نهاد آموزشی، اقدام به انتخاب رشته تحصیلی نماید تا با انتخاب غلط، که بعضاً میتواند ناشی از عدم شناخت صحیح دانشگاه» و آموزش عالی» باشد، دچار عواقب و سرخوردگی حاصل از انتخاب نادرست در آینده نزدیک نشود.
در این گام، داوطلب باید به تعیین هدف خود از ورود به دانشگاه» بپردازد؛ به همین منظور، لازم است که داوطلب، علاوه بر شناخت تفاوتهای موجود بین دو زیرمجموعه نهاد آموزشی، یعنی دانشگاه و مدرسه، به بررسی این تفاوتها بپردازد تا از این منظر، آشنایی قابل توجهی با این دو نظام آموزشی پیدا کند.
در یک نگرش کلی، میتوان به تفاوتهای ساختاری موجود در دو نظام آموزشی دانشگاه و مدرسه، که در ذیل میآید، اشاره کرد:
- در دانشگاه» فرد در جست و جو»ی دانش است و آموزش با جست و جو» آغاز میشود، ولی در مدرسه»، آموزش» حرف اول را میزند و محور اصلی تمام فعالیتهاست؛
- در دانشگاه»، حوزه عمل استاد و دانشجو برای آموزش»، به مراتب گستردهتر از مدرسه» است و آموزش» تنها در چارچوب سرفصلهای مصوب درسی، خلاصه نمیشود؛
- دانشگاه»، مکانی برای تضارب آراء و اندیشههای گوناگون و گاه متضاد است و از برخورد این آراء و اندیشههاست که دانش» حاصل میشود؛ اما مدرسه، تنها محلی برای آموزش معارف و دانشهای بنیادینی است که هر کس به منظور کسب مهارتهای لازم برای ورود به اجتماع یا آموزش عالی»، به فراگیری آن آموزش»ها نیازمند است.
و
با عنایت به این گزارههای کلی، که در بالا راجع به تفاوتهای بنیادی میان مدرسه» و دانشگاه» از آنها یاد کردیم، هماکنون بهترین کار ممکن آن است که داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشته میشوند، علاوه بر مراجعه به بستگان، دوستان، آشنایان یا سایر افراد دانشآموخته از یکی از دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور و کسب اطلاعات و تجربیات آنان راجع به آموزش عالی» و دانشگاه» ، در صورت امکان، از نزدیک به یکی از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی که به آن دسترسی دارند مراجعه کرده و با کمک مسؤولان مربوط در آن دانشگاه، به شناخت اجمالی از کارکردهای آموزشی و پژوهشی دانشگاهها بپردازند تا با کسب این آشنایی، بتوانند هنگام ورود به مرحله مهمی از زندگی علمیشان، که با ورود به دانشگاه» آغاز میشود، ارتباط مطلوبتری با آن برقرار کرده و با اشراف و آمادگی بیشتری به استقبال دروس معیّن در هر رشته بروند و تحصیل خود را آغاز نمایند.
در این زمینه، استفاده از تجارب و مهای مشاوران آموزشی، که خوشبختانه در مدارس متوسطه سراسر کشور مشغول به خدمت و راهنمایی دانشآموزان هستند، و همچنین مطالعه عمیق کتابهایی که در این باره تالیف یافتهاند، از فوریترین اقدامهایی است که داوطلبان میتوانند در این فرصت محدود، به آن پرداخته و آگاهیهای لازم در باب این موضوع را کسب نمایند.
نکته مهم دیگر در این گام، بررسی هدف داوطلبان از ورود به دانشگاه» است. در مجموع، افراد هنگام ورود به مراکز آموزش عالی، به چند دسته تقسیم میشوند:
عدهای از داوطلبان، هدف خود را از ورود به دانشگاه، پیدا کردن شغل مطلوبی در آینده نزدیک و پس از فراغت از تحصیل میدانند و در جست و جوی رشتهای برای انتخاب به منظور تحصیل در آن برای رسیدن به یک شغل مناسب و دارای جایگاه اجتماعی هستند. این افراد باید، ضمن شناخت رشتههای دانشگاهی و دانشگاه»، به بازار کار هر رشتهای که جزو انتخابهای آنهاست نیز توجه کافی نمایند؛ زیرا بازار کار برخی از رشتههای پر اسم و رسم» به زعم داوطلبان مدتهاست که اشباع شده است؛ از سوی دیگر، باید توجه کرد که بعضی از رشتههای تحصیلی نیز زمینه شغلی مناسبی ندارند؛ چون یا آن چنان که باید، شناخته شده نیستند یا ضرورت وجودی آنها در حال حاضر احساس نشده است؛ با این حال چه باید کرد؟ مهمترین توصیه ما به این گونه داوطلبان، آن است که همراه با شناخت علایق و استعدادها و تواناییهای خود، به دانشآموختگان یا دانشجویان این رشتهها مراجعه کرده و از آنها بخواهند که ویژگیهای رشته یا رشتههای موردنظرشان را به طور مشروح و صادقانه برای آنها بیان نمایند. همچنین در این زمینه میتوان به افراد شاغلی که دارای تحصیلات مرتبط با رشتههای موردنظر این گونه داوطلبان هستند رجوع کرد و به کسب آگاهیهای لازم در این موارد پرداخت؛ ضمناً مطالعه کتابهایی در زمینه رشتههای مورد علاقه نیز در این مورد کارساز است.
دسته دیگری از داوطلبان هستند که میخواهند در رشته موردنظر خود، تا آخرین مقاطع تحصیلی موجود ادامه تحصیل دهند که در این صورت، لازم است با شناخت بیشتری نسبت به انتخاب رشته یا رشتههای تحصیلی اقدام نمایند؛ چون بسیاری از رشتههای دانشگاهی در مقاطع عالیتر (کارشناسیارشد و دکتری) دارای زیرمجموعهها، شاخهها و گرایشهای متعدد و متنوعی هستند؛ بنابراین، چنین داوطلبانی باید به رصد علایق خود در این زیرمجموعهها نیز بپردازند.
عده دیگری از داوطلبان هم، هدفشان از ورود به دانشگاه، مقاصد دیگری است که میخواهند صرفاً به آن مقاصد برسند؛ از جمله اهداف این گونه افراد، گرفتن یک مدرک دانشگاهی است؛ بدون آنکه به رشته خاصی علاقه داشته باشند یا رشتهای مدّ نظر آنان باشد. این افراد هنگام انتخاب رشته، اکثراً رشتهها یا مقاطع یا دانشگاههایی را برمیگزینند که احتمال قبولی خود را در آنها با توجه به رتبه اکتسابیشان بالا میبینند.
توصیه ما به این افراد آن است که هرگز برای عبور از یک مشکل یا دشواری گذرا، خود را در آغوش یک مشکل دیگر، که میتواند عدم علاقه به تحصیل در رشته قبولی یا اصولاً تحصیل در مقاطع آموزش عالی و . باشد، نیندازند؛ زیرا پس از گذشت از این مرحله و هنگام مواجهه با مشکلات تحصیلی، دچار مسایل دیگری چون افسردگی، اضطراب، انزوا طلبی و . میشوند که ثمره آن میتواند اخراج آموزشی، انصراف از تحصیل، نداشتن انگیزه شغلی و . باشد.
موفق باشید
بعد از برگزاری آزمون سراسری سال 98 اکثر داوطلبان شرکت کننده در این آزمون، در انتظار اعلام نتایج اولیه آن که در اواسط مرداد ماه اعلام میشود به سر میبرند. با توجه به شرایط زمانی و فرصتهای باقیمانده تا اعلام نتایج اولیه آزمون سراسری سال 1398 و مهلتی که پس از آن از سوی سازمان سنجش به داوطلبان واجد شرایط برای انتخاب رشتههای تحصیلی در گروههای آزمایشی پنجگانه این آزمون داده میشود، بر آن شدیم که ستون یادداشت هفته» شمارههای پیشِ رو تا زمان اعلام نتایج اولیه و مهلت انتخاب رشته را به موضوعاتی در ارتباط با آشنایی با علایق تحصیلی خود، آشنایی با استعدادها و تواناییهای خود، آشنایی با دانشگاه» و آموزش عالی» و هدف از ورود در آن، و آشنایی با رشتههای تحصیلی اختصاص داده و در فرصتهای بعدی که مقارن مهلت انتخاب رشته خواهد بود، راجع به تکمیل فرم انتخاب رشتههای تحصیلی که به صورت اینترنتی است با شما در این ستون سخن بگوییم.
شناخت علایق تحصیلی
اجازه بدهید که در همین ابتدای بحث و طرح موضوع، گفتارمان را با حدیثی مشهور از یکی از معصومان (ع) که چندان بیارتباط با عنوان یادداشت» ما در این شماره نشریه نیست آغاز کرده و سخنمان را بدان متبرک نماییم. از معصوم (ع) روایت شده است: من عرف نفسه فقد عرف ربّه» (هر کس خود را شناخت، تحقیقاً خدای خویش را شناخته است). این حدیث و دهها و بلکه صدها حدیث شریف از این دست، که در اهمیت شناخت از خود و خودشناسی آمده است، تنها به کار سامان دادن آخرت انسانها نمیآید، و از آنجایی که خداوند عالمیان، حکیم است و هیچ عمل او نمیتواند بدون حکمت باشد، انسان را نیز بنا بر حکمت بالغه خویش، که در آفرینش تمام موجودات اعم از جمادات و نباتات و جانداران از جمله انسان جاری است، در بردارنده مجموعهای از استعدادهای بیکران خود، که از یک انسان به انسان دیگر متفاوت است، آفریده است که میتواند در چگونگی مواجه شدن آدمیان با امور دنیویشان و حل مسایل آنها بسیار اثربخش باشد.
با این مقدمه کوتاه، میخواهیم عنوان کنیم که نخستین گام در انتخاب رشته تحصیلی برای هر فرد، شناخت و آگاهی فرد از خود و علایق تحصیلی واقعی خویش است؛ البته در همین جا باید متذکر شویم که این شناخت و آگاهی فرد از خود، تنها به علایق تحصیلی او برنمیگردد؛ بلکه از آنجایی که آدمی با توجه به ادراکات حسّی و عقلی خود در مواجهه با هر چیز که برای ادامه زندگیاش لازم میآید، دست به انتخاب میزند، ناگزیر از درک این شناخت، آگاهی و آشنایی با علایق خود در تمام امور مربوط به زندگی فردیاش میباشد؛ منتها در انجام برخی از امور مانند: انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب همسر و شریک زندگی، انتخاب دوستان مناسب و . نوعاً این شناخت»ها و آگاهی» ها رنگ و بویی دیگر مییابند و در مقایسه با آگاهی و شناختی که انسان از علایقش راجع به غذاها، میوهها، تفریحات و . دارد، از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار میشوند؛ زیرا در آگاهی و شناختی که او میخواهد راجع به انتخاب رشته تحصیلی یا دوستان یا همسر و شریک مناسب برای زندگی مشترک پیدا کند، هر چه درجه این آشنایی، شناخت و آگاهی راجع به گزینش بهترین گزینهها در موارد پیشگفته، بیشتر و عمیقتر باشد، آدمی از موفقیت مطلوبتری در زندگی آیندهاش برخوردار شده و در چنین مواردی، کمتر دچار شکستهای احتمالی خواهد شد.
به همین خاطر، بهتر آن است که هر داوطلب آزمون سراسری، در این روزهای باقیمانده تا زمان اعلام نتایج اولیه و مهلت انتخاب رشته آزمون سراسری امسال، با دوری از هر گونه هیجان (که نوعاً لازمه سنین جوانی است) و همینطور م با افراد مطلع و کارآزموده، در خلوتی که برای خود فراهم میسازد، به درون خود رجوع کند و با آگاهی و شناختی که از علایق قلبی خویش دارد و همچنین شناخت استعدادهای درونی که در وجود او چون گنجی پنهان نهفته است، به جست و جوی علایق درونی خود نسبت به مجموعهای از رشتههای دانشگاهی، که مطلوب نظر اوست، بپردازد. مطمیناً پیش از آشنایی داوطلب با رشتههای مختلف تحصیلی و پرداختن وی به این موضوع که کدام یک از این رشتهها زودتر او را به جریان یک زندگی بیدغدغه متصل میسازند، و همینطور پیش از آشنایی وی با استعدادها و تواناییهای خود، که بحث ما در ستون یادداشت هفته» شماره بعد خواهد بود، پرداختن عمیق به علایق تحصیلی از سوی داوطلب، میتواند او را در آشنایی با مراحل بعد یاری نماید.
گام دوم
این مرحله، یعنی آگاهی داوطلب از استعدادها و تواناییهای خود، که دومین گام در مسیر انتخاب رشته صحیح محسوب میشود، با بحث قبلی ما (شناخت علایق تحصیلی) و بحثهایی که در زمینه انتخاب رشته در شمارههای آینده با شما در میان خواهیم گذاشت، به صورت زنجیروار مرتبط است و باید کلیت آنها را در هنگام انتخاب رشته مدّنظر قرار داد و اعمال کرد.
در تعریف این مرحله باید یادآور شویم که آگاهی از استعدادها و تواناییهای خویش، از مهمترین بخشهای فراهم آوردن امکان انتخاب رشته صحیح است. اهمیت بیشتر این مرحله، در مقایسه با مراحل دیگر، از آنجا آشکار میشود که بدانیم این استعدادها و تواناییهای فردی، از یک فرد به فرد دیگر (حتی میان افراد یک خانواده) متفاوت و گاه در تقابل با یکدیگر است؛ مثلاً هر یک از ما ممکن است با افراد دو قلویی روبرو باشیم که به رغم همسانیها و شباهتهای ظاهری و داشتن سن و سال یکسان، از استعدادهای درونی و تواناییهای متفاوتی برخوردار باشند؛ به عنوان مثال، یکی از آنها به انجام فعالیتهای ورزشی علاقه بسیاری داشته باشد و دیگری اصلاً اهل ورزش کردن نبوده و در خود میلی به انجام حرکات ورزشی نبیند؛ یا آنکه یکی از این دو فردی که با یکدیگر به طور همراه و همزمان به دنیا آمدهاند، به فراگیری دانشهایی چون: ریاضیات، فیزیک، منطق، فلسفه و علومی از این دست که نیاز به اندیشیدن، محاسبات پیچیده و استدلال دارد، متمایل بوده و استعداد یادگیری آنها را داشته باشد، و دیگری اصلاً به یادگیری این علوم متمایل نبوده و استعدادی در این زمینه نداشته باشد، و بالعکس، فردی عاطفی باشد و به مباحثی چون شعر و ادبیات و عرفان و امور هنری علاقهمند بوده و در تسلط بر این گونه علوم، مستعد باشد و .
هماکنون چندین مثال دیگر مانند مثال پیشگفته میتواند در ذهن شما جاری شود که بیانگر تفاوتهای فردی اشخاص از لحاظ داشتن استعدادها و تواناییهای مختلف است؛ بنابراین، هنگام انتخاب رشتههای تحصیلی باید به این موضوع عنایت داشت و در کنار شناختی که در مورد علایقمان به رشتههای تحصیلی حاصل میکنیم، باید به این نکته نیز توجه کافی داشته باشیم و در این مورد، اصطلاحاً یک نسخه را برای همه تجویز نکنیم.
از آنجایی که انتخاب رشته، انتخاب مسیر زندگی آینده است، باید این نکته را به تمام داوطلبان ورود به آموزش عالی یادآوری کرد که استعداد افراد در انجام کاری، ااماً به معنای توانایی آنها در انجام آن کار معیّن نیست و نمیتوان تنها به خاطر داشتن استعداد در یک رشته تحصیلی، آن رشته را انتخاب کرد؛ زیرا تواناییهای شغلی، مسالهای فراتر از استعداد شخصی افراد است و توانِ لازمی که برای موفق بودن در یک شغل خاص لازم است، در هر کس وجود ندارد.
یک مثال کاملاً عینی میتواند به شناخت نقش استعدادها و تواناییهای فردی در انتخاب رشته تحصیلی کمک کرده و ما را در این زمینه یاری نماید: فرض کنید یک داوطلب دختر، که در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی شرکت کرده است، با اعلام نتایج اولیه این آزمون به رتبه خوبی دست یابد، و با اطمینان از اینکه در یکی از رشتههای مهندسی پذیرفته میشود، دست به انتخاب چنین رشتههایی بزند. حالا وی با بررسی علایق و استعداد خود در میان همین رشتههای مهندسی، متوجه علاقه زیاد خود به رشته مهندسی معدن میشود؛ آن چنان که ترجیح میدهد تنها این رشته را در تمام دانشگاههای کشور که رشته یاد شده در آنها ارایه میشود، انتخاب نماید. با توجه به آنکه فرد مورد نظر ما، به احتمال بسیار، در یکی از انتخابهای خود پذیرفته میشود، باید بررسی کرد که آیا این داوطلب دختر پس از قبولی در رشته مهندسی معدن، توانایی گذراندن واحدهای عملی رشته یاد شده را دارد یا نه، و اصلاً به فرض گذراندن واحدهای عملی این رشته، پس از فراغت از تحصیل، آیا این داوطلب میتواند به صورت طاقت فرسا و بیتناسب با فیزیولوژی جسمانی خویش، که یک زن است، به طور شبانهروزی در معادن مشغول به کار شود. به طور حتم، حتی در صورت توانایی علمی و فنی چنین شخصی، مسلم است که تحصیل در این رشته خاص و سایر رشتههای مشابه، که دارای واحدهای عملی و کارگاهی سنگین برای داوطلبان دختر است، و اشتغال در مشاغل مرتبط با آن رشته پس از دانشآموختگی، جز فرسایش جسمانی و روحی این داوطلب، که در آینده نزدیک، همسر یک فرد و مادر یک خانواده خواهد بود، ثمری نخواهد داشت، و اگر چیزی مانند ارتقاء شغلی نیز نصیب او شود، به طور قطع، در ازای از دست رفتن آرامش روانی و جسمانی وی، بسیار ناچیز خواهد بود.
مثال پیشگفته و دهها مثال دیگر مانند آن، بیانگر محدودیتهای ما در داشتن تمام استعدادها و تواناییهای فردی است که از فردی به فرد دیگر و از یک جنس به جنس دیگر، کاملاً متفاوت است، و این افراد هستند که باید با شناخت این استعدادها و تواناییها در خود به کشف آنها همت گمارند و آن استعدادها و تواناییها را از مرحله قوّه» به فعل» درآورند و در جهت بروز» و ظهور» آنها تلاش و کوشش نمایند.
با توجه به آنچه در سطور پیشین آمده است، نتیجه میگیریم که یک داوطلب باید، پس از شناخت علایق تحصیلی خود، به درک تواناییها و استعدادهای نهفته در وجود خویش نایل آید و از آنها آگاهی یابد و با توجه به این موارد و سایر مواردی که پس از این، در شمارههای بعدی یادآور خواهیم شد، دست به انتخاب رشته تحصیلی صحیح بزند.
سخنی پیرامون آزمونهای آزمایشی تابستانه:
به یاری خدا و براساس برنامهریزیهای انجام شده، آزمونهای آزمایشی سنجش تابستانه با رویکرد توجه به وجود برنامۀ آموزشی منظم و کاربردی در سه پایه پیشدانشگاهی، دوازدهم و یازدهم با نگاه حداکثری داوطلبان در سال تحصیلی 99-1398 برگزار خواهد شد.
هدف از آزمونهای تابستانه مرور و محک زدن کلیه دروس پایه دهم برای داوطلبان پایههای تحصیلی یازدهم و دوازدهم، همچنین دروس پایههای اول، دوم و سوم آموزش متوسطه برای داوطلبان پیش دانشگاهی میباشد.
با توجه به اهمیت دروس پایۀ دهم در ارتباط با مفاهیم مطرح شده در کتب درسی یازدهم و دوازدهم و با هدف ایجاد درک مناسب در پیوستگی مطالب هر سه پایه، آزمونهای تابستانه با رویکردی منطبق بر اصول صحیح برنامهریزی درسی و با توجه به نیاز داوطلبان کنکور سراسری به کسب تسلط عمیق بر مفاهیم اساسی در شروع سال تحصیلی دوازدهم، صرفاً به مرور و تمرکز بر مطالب درسی پایۀ دهم میپردازد.
شایان ذکر است که براساس بررسیهای صورت گرفته و همچنین استفاده از نظرات مشاوران محترم دبیرستانها و مراکز آموزشی، فراگیری کامل پایه دهم در تابستان باعث عملکرد بهتر دانشآموزان و داوطلبان در دوران مطالعه و تثبیت دروس پایههای یازدهم و دوازدهم خواهد شد.
گفتنی است در ادامة روند برگزاری آزمونهای آزمایشی سنجش، ت برنامهریزی آزمونهای مرحلهای نیز بر اساس مطالعۀ همزمان کلیه مقاطع با نگاه به مرور پایه دهم و تمرکز بر پایههای یازدهم و دوازدهم شکل گرفته است.
بودجه بندی آزمون های تابستانه یازدهم
دریافت
بودجه بندی آزمون های تابستانه دوازدهم
دریافت
بودجه بندی آزمون های تابستانه پیشدانشگاهی
دریافت
سازمان سنجش آموزش کشور
15 دقیقه زمان دارید. شروع کنید!» جملهاش که به پایان رسید، برگه سؤالها را با دستانی لرزان برداشتم و شروع به خواندن کردم؛ اما چه خواندنی، که بیشتر نگران پایان وقت بودم تا پاسخ دادن به سؤالهای تستی! هر جمله را که میخواندم، یادم میافتاد که این دبیر سختگیر، راس ساعت پاسخنامه را خواهد گرفت و حاضر نیست حتی چند ثانیه به ما بیشتر وقت بدهد و من باید به 20 سؤال دشوار، که حتی خواندنش هم برایم سخت است، در 15 دقیقه پاسخ دهم، و همین موضوع، عاملی میشد که تمرکزم کمتر شود. بالاخره با بدبختی فکرم را متمرکز کردم و سؤالهای تستی را خواندم، اما هنوز به بیشتر از پنج یا شش سؤال پاسخ نداده بودم که دبیرمان با صدای بلند گفت: وقت تمام شد. پاسخنامهها بالا !» باورم نمیشد؛ یعنی زمان آن قدر زود گذشت؟!! داشتم به سرعت خانههای پاسخنامه را پر میکردم که دست معلم برگه را از دستم کشید و با عصبانیت گفت: مگر نگفتم پاسخنامه را بالا بگیر؟!» با درماندگی گفتم: اما من هنوز جوابها را وارد نکردهام !» با بیتفاوتی گفت: این دیگر مشکل توست؛ میخواستی حواست به زمان باشد؛ مگر سر کنکور به شما وقت بیشتر میدهند که من بدهم!» در حالی که از ناراحتی، دستهایم میلرزید، گفتم: این منصفانه نیست؛ من خیلی درس خوانده بودم. شما اصلاً وضعیت ما را درک نمیکنید»؛ اما متاسفانه این حرفها هیچ تاثیری روی معلم ما نداشت. وی نه اعتنایی به اعتراضهای من میکرد و نه اشکهای من تاثیری روی او داشت. اصلاً انگار او را از سنگ ساخته بودند. آن قدر از بیتفاوتیاش عصبانی شدم که بدون اجازه از کلاس بیرون رفتم؛ در حالی که صدایش به گوشم میآمد که میگفت: بدون اجازه کجا میروی؟! اگر از درِ کلاس بیرون رفتی، دیگر اجازه وارد شدن به کلاس را به تو نمیدهم.»
آنچه آمد، بخشی از خاطرات یک دانشآموز سال دوازدهم است؛ دانشآموزی که از کادر مدرسه، اعم از دبیران، مدیر و ناظم، برای بدخلقیها، بیتفاوتیها، درک نکردنها، ناحقیها و . خشمگین بود و نمیتوانست بر خشم و ناراحتی خود غلبه کند. او معتقد بود که در فضای مدرسه، هیچ کس درکش نمیکند و شرایط وی را در نظر نمیگیرند و توجه ندارند که امسال چقدر برای او سرنوشت ساز است و وی برای بهترین بازدهی، باید آرامش لازم را داشته باشد. میپرسید که آیا بهتر نیست که به جای رفتن به مدرسه و تحمل برخوردهای غیرمنطقی، در خانه درس بخواند و وقتش را در مدرسه تلف نکند؟
این سؤالی است که هر ساله از دانشآموزان میشنوم که: آیا حضور در مدرسه، برای یک کنکوری خوب است یا اینکه بیشتر وقتش تلف میشود، و آیا بهتر نیست که در خانه درس خواند و در صورت نیاز، از معلم خصوصی بهره برد؟»
نقش مدرسه در موفقیت یک داوطلب
هر چند که استعداد و توانمندی یک داوطلب، نقش اصلی را در موفقیت وی در آزمون سراسری دارد، اما نمیتوان نقش مدرسه و کلاس درس را در موفقیت یک داوطلب منکر شد؛ زیرا داوطلب در مدرسه میتواند با همراهی دانشآموزان توانمند کلاس، در یک جوّ رقابتی مثبت قرار گیرد تا با انگیزۀ بیشتری درس بخواند. همچنین برنامهریزی دبیران و و نظارت مداوم آنها هم در جای خود، بسیار مهم است و از کوتاهیهای گاه و بیگاه داوطلبان میکاهد. وقتی یک دانشآموز در خانه درس میخواند، خود را موظّف نمیبیند که در زمانی معین، مباحث درسی را بخواند؛ و از سوی دیگر، از آزمونهای تشریحی و تستی دبیران بیبهره میماند و نمیتواند خود را به طور مداوم بسنجد و از اشتباهات و ضعفهای احتمالیاش باخبر شود. شاید بگویید که با شرکت در آزمونهای آزمایشی، این مشکل رفع خواهد شد، اما به تجربه دیدهایم که حتی این آزمونها هم، در صورتی که از سوی دبیران ارزیابی شود، ارزش و اعتبار خوبی پیدا میکند؛ چون دانشآموز، خود را موظف میبیند که نسبت به این آزمونها متعهدانه درس بخواند، و در صورتی که سؤالی را متوجه نشود یا در نکتهای ضعف داشته باشد، از دبیران خود راهنمایی بخواهد؛ حتی برای آمادگی همین آزمونهای آزمایشی، کادر مدرسه، به ویژه دبیران، بهتر میتوانند داوطلبان را راهنمایی کنند.
دقت و سرعت، دو امر مهم دیگر است که در آزمون سراسری نقش حیاتی دارد و در مدارس راحتتر میتوان به این دو مهم دست یافت. همان طور که در خاطرهای که ذکر کردیم، دیدید، دبیران با تجربه تلاش میکنند که دانشآموزان را برای کسب سرعت و دقت لازم آماده سازند. در بدو امر، شاید انجام این کار به مذاق برخی از دانشآموزان نیز خوش نیاید، اما در انتها همین افراد خواهند دید که این تذکرها و حتی فشارها، لازمۀ کسب آمادگی برای یک حضور موفق در امتحانات نهایی و آزمون سراسری است.
با لحظات سخت کلاس و مدرسه چه کنیم؟
حتماً شما نیز میپذیرید که نمیشود تمامی لحظات حضور در محیط مدرسه و کلاس درس، شیرین و دوست داشتنی باشد؛ زیرا دهها دانشآموز، با فرهنگها و دیدگاههای مختلف، در یک کلاس درس مینشینند و روحیات و نحوۀ تدریس دبیران نیز با یکدیگر متفاوت است؛ از سوی دیگر، قوانین و مقررات مدرسه، گاه به مذاق عدهای خوش نمیآید؛ از همین رو، هر دانشآموزی گاه و بیگاه در محیط مدرسه با چالشهایی روبرو میشود؛ چیزی که در آینده در محیط دانشگاه و کار نیز شاهد آن خواهد بود.
اما اگر میخواهید این روزها با فشار روحی کمتری روبرو شوید، لازم است که بتوانید خشم خود را کنترل کنید. خوب است بدانید که همۀ احساسات منفی آدمی ـ دیر یا زود ـ به خشم، که احساس منفی نهایی است، میانجامد. تمام ترسها، تردیدها، حسرتها و رنجشها، سرانجام به خشم تبدیل میشوند؛ پس چنین عصبانیتی از درون هدایت میشود و شما را از لحاظ جسمی و عاطفی بیمار میکند و در ظاهر هم روابطتان را با دیگران بر هم میزند.
یکی از بدترین جنبههای خشم این است که هرچه بیشتر عصبانیتتان را بروز دهید، مثل آتش مهارنشدنی، این عصبانیت شعلهورتر میگردد، و در نهایت بیشتر صدمه میبینید و طولی نمیکشد که خشم در شما به صورت عادت در میآید و با جزییترین حادثهای عصبانی میشوید و احساس میکنید که خشم و ابراز آن، برای شما به شیوۀ طبیعی اندیشیدن و احساس کردن تبدیل شده است.
پادزهر این حس منفی، بسیار ساده و اثربخش است. فقط لازم است هر وقت که به هر علتی عصبانی یا غمگین هستید، چند بار به خود بگویید: من مسؤولم! من مسؤولم! من مسؤولم!» به این ترتیب میتوانید احساس منفی را بیدرنگ در وجود خود از بین ببرید.
بنا بر قانون جایگزینی، ذهن هر بار فقط میتواند یک اندیشه را در خود نگه دارد. ذهن قادر است حس مثبت مسؤولیتپذیری شخصی یا احساس منفی خشم و غم را در خود حفظ کند؛ اما نگه داشتن هر دو آنها در آنِ واحد، امکانپذیر نیست، و در این میان، حق انتخاب با شماست که کدام را بخواهید.
توجه داشته باشید که تنها چیزی در عالم میتوانید بر آن تسلط داشته باشید، محتوای ضمیر خودآگاهتان است. اگر ترجیح میدهید به جای داشتن هر نوع اندیشۀ منفی، که موجب اندوهتان میگردد، تفکر مثبت من مسؤولم !» را در ذهنتان نگه دارید، به انسانی مثبت اندیش، خوش بین و کاملاً مسلط تبدیل میشوید.
برای مثال، دانشآموزی که در ابتدای این متن خاطرهای از او ذکر شد، اگر به جای احساس ناکامی و خشم نسبت به دبیر قانونمند، میپذیرفت که وی مسؤول پذیرش قوانین کلاس و آمادگی برای یک حضور موفق در آزمون سراسری است، ناراحت و عصبانی نمیشد و به جای درک این حس نامطلوب، خرسند میشد که نکات منفی و بازدارندۀ خود را شناخته است و زمان لازم را برای برطرف کردن آنها دارد.
درباره این سایت